newspaper
អ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិ និងអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមព្រួយបារម្ភថា កម្ពុជានឹងអាចលង់ខ្លួនជំពាក់បំណុលចិនវ័ណ្ឌកដកខ្លួនមិនរួច ដោយសារតែការចាយវាយប្រាក់កម្ចីចិនខ្ជះខ្ជាយ គ្មានតម្លាភាព និងមានអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធទៅលើការកសាងប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ខណៈកម្ពុជាស្នើឱ្យចិនបន្តជួយគាំទ្រផ្នែកកម្ចី និងជំរុញក្រុមហ៊ុនចិនឱ្យមកបណ្ដាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត។
អ្នកឃ្លាំមើលកត់សម្គាល់ឃើញថា ការដកខ្លួនរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចេញពីគម្រោងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV មានលក្ខណៈបន្លំភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះកិច្ចព្រមព្រៀង និងអនុស្សរណៈក្រោមឆត្រគម្រោងអភិវឌ្ឍរួមគ្នានៅតែបន្ត។ ពួកគាត់អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោលនូវកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះ ដោយធ្វើតាមនីតិវិធី និងដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដោយសារបញ្ហានេះ ដើម្បីបង្ហាញពីឆន្ទៈពិតប្រាកដរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដកខ្លួនចេញពីគម្រោង CLV។
មានការរិះគន់ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបានកើតឡើង។ ពលរដ្ឋមួយចំនួន បានចាត់ទុកការបិទបញ្ចប់ ការផ្តល់សេវាលិខិតឆ្លងដែនធម្មតានៅកូរ៉េខាងត្បូង វគ្គទី២ ថាជានយោបាយចង់ចាញ់ឈ្នះរបស់រដ្ឋាភិបាលមកលើពលរដ្ឋខ្លួនឯង តាមរយៈការកម្ទេចឆ្នាំងបាយ។ ការចាត់ទុកបែបនេះ ក៏ដោយសារ នៅពេលការបិទបញ្ចប់ការផ្តល់សេវាលិខិតឆ្លងដែនវគ្គទី២នោះ បានធ្វើឡើងតែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីមានបាតុកម្មរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េ ដែលគេអះអាងថា មានចំនួនជិត២ម៉ឺននាក់ ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហា CLV-DTA ។
ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននៅខេត្តបាត់ដំបងបាននាំគ្នានេសាទត្រីនៅទំនប់ទឹកសាលាតាអន ក្នុងស្ទឹងសង្កែ ស្ថិតនៅឃុំព្រែកនរិន្ទ ស្រុកឯកភ្នំ ដែលធ្វើឱ្យទំនប់នេះក្លាយទៅជាផ្សារត្រីតាមរដូវជាថ្មីម្ដងទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកនេសាទត្អូញត្អែរថា រដូវទឹកឡើងនៅឆ្នាំនេះមិនសូវសម្បូរត្រីធំដូចឆ្នាំមុនឡើយ ខណៈត្រីខ្លះស្ទើរតែបាត់បង់ពីក្នុងស្ទឹងសង្កែ ទៅហើយ។
កីឡាករប្រដាល់គុនខ្មែរ (Kun Khmer) គាំទ្រឱ្យការរៀបចំកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលកីឡាករនៅតាមថ្នាក់មូលដ្ឋានដើម្បីលើកកម្ពស់វិស័យកីឡាប្រដាល់គុនខ្មែរ។ ពួកគាត់អះអាងថា កីឡាប្រដាល់គុនខ្មែរបច្ចុប្បន្នពុំសូវមានការចាប់អារម្មណ៍ពីយុវជននោះទេដោយសារតែអាជីពមួយនេះផ្ដល់ប្រាក់ចំណូលតិច និងកង្វះការយកចិត្តទុកដាក់ពីរដ្ឋាភិបាល។ ក្រុមកីឡាករប្រដាល់គុនខ្មែរចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលគិតគូរពីជីវភាពដល់កីឡាករ និងរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតឱ្យបានច្រើនដើម្បីផ្ដល់ឱកាសឱ្យកីឡាករថ្មីៗបានបញ្ចេញសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន។
ស្ត្រីខ្មែរម្នាក់ដែលរងគ្រោះដោយអំពើជួញដូរនៅប្រទេសចិន បង្ហាញការឈឺចាប់ អស់សង្ឃឹម និងបាក់ទឹកចិត្តខ្លាំង បន្ទាប់ពីបាននាងត្រូវបានគេជួយសង្គ្រោះផុតពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញធ្ងន់ធ្ងរ ហើយត្រឡប់មកជួបជុំគ្រួសារនៅស្រុកកំណើតវិញ។ ស្ត្រីរងគ្រោះថា នាងរងការធ្វើបាបទាំងរាងកាយ និងផ្លូវចិត្ត បើទោះបីជា នាងបានបង្កើតកូនឱ្យគ្រួសារចិនក៏ដោយ។
សង្គមស៊ីវិលជំរុញក្រសួងមហាផ្ទៃ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធឱ្យស៊ើបអង្កេតករណីអ្នកដែលជាប់ឃុំ ស្លាប់នៅពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ។ ការទាមទារនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអ្នកជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារ ស្លាប់បន្តបន្ទាប់ ខណៈសាច់ញាតិជនរងគ្រោះទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យផ្ដល់យុត្តិធម៌។ ម្ដាយរបស់អ្នកស្លាប់ នៅពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ លោកស្រី ទឹក រាំ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា កូនប្រុស ឈ្មោះ តែន អាយ ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៨ឆ្នាំ ករណីចាក់អ្នកដទៃ ប៉ុន្តែកូនរបស់គាត់ ទើបតែជាប់ឃុំបានជាង ៣ខែ ក៏ស្រាប់តែមន្ត្រីពន្ធនាគារទាក់ទងមកលោកស្រី ឱ្យទៅយកសពកូនប្រុស នៅមន្ទីរពេទ្យ ខេត្តព្រះវិហារទៅវិញ។
អ្នកភូមិប្រមាណ ១០០គ្រួសារ នៅខេត្តព្រះវិហារ ព្រួយបារម្ភពីជីវភាពកាន់តែលំបាក ក្រោយពីអាជ្ញាធរ និងតំណាងក្រុមហ៊ុនចិន ហេង ហ្វូ គ្រុប ស៊ូហ្គឺរ អីនដាស្ទ្រី (Hengfu Group Sugar Industry) បន្តហាមអ្នកភូមិមិនឱ្យច្រូតស្រូវ ហើយគេចវេះមិនដោះស្រាយបញ្ហា។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើយក្រោយពេល ដែលអ្នកភូមិបានមករង់ចាំជួបអាជ្ញាធរខេត្ត ដែលសន្យាថា នឹងដោះស្រាយបញ្ហាបញ្ចប់ នៅថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរកុហកមិនមកជួបពលរដ្ឋនោះឡើយ។
ស្ថានទូតឥណ្ឌាប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានប្រាប់ទៅកាន់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនដែលចង់មករកការងារនៅប្រទេសកម្ពុជា ដោយប្រើប្រាស់ទិដ្ឋាការទេសចរណ៍ ថាកំពុងធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់ជួញដូរមនុស្ស។ នេះបើយោងតាមកាសែត India Today របស់ប្រទេសឥណ្ឌា នៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ហើយដែលបានឱ្យដឹងថា ការចេញមកបញ្ជាក់របស់ស្ថានទូតបែបនេះ ក្រោយពេលកាសែត India Today បើកការស៊ើបអង្កេត ហើយរកឃើញថា ពលរដ្ឋឥណ្ឌាដែលចាញ់បោកការសន្យាដោយផ្តល់ការងារនៅកម្ពុជា ពីទីភ្នាក់ងារគ្មានអាជ្ញាបណ្ណត្រូវបានបង្ខំឱ្យធ្វើការឆបោកហិរញ្ញវត្ថុតាមអ៊ីនធើណែត និងធ្វើសកម្មភាពខុសច្បាប់ផ្សេងៗទៀត។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន ស្នើរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការស៊ើបអង្កេតឃាតកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ខណៈដែលមានការប្រារព្ធទិវាស្តីពីការបញ្ចប់និទណ្ឌភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី២ខែវិច្ឆិកា។ បើតាមសេចក្តីការណ៍រួមរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល គិតពីឆ្នាំ១៩៩៤មក អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងហោចណាស់ចំនូន ១៥ នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ ហើយថាពួកគេនៅមិនទាន់ទទួលបានយុត្តិធម៌នៅឡើយ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ រួមមានសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (CamboJA) មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) និង មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) ជាដើម បានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលធានានូវការស៊ើបអង្កេតប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ឯករាជ្យ និងតម្លាភាព ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
តំណាងអង្គការយូណេស្កូក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលជាស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទលើអ្នកកាសែត លោក ម៉ិច ដារ៉ា និងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលធានាសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន តាមរយៈការបង្កើតយន្តការច្បាប់ដែលការពារអ្នកសារព័ត៌មាន។ ការណ៍ថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងពិធីអបអរខួបលើកទី១០នៃការបញ្ចប់និទណ្ឌភាពចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃសុក្រ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្ដីទីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបញ្ជាក់ជាថ្មីលើបណ្ដាញសង្គមនៅថ្ងៃទី ១ វិច្ឆិកានេះ ថា “ចលនាជាតិខ្មែរតស៊ូ” នឹងឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នមួយនៅក្រៅប្រទេស។ លោក សម រង្ស៊ី បានអះអាងក្នុងបណ្ដាញសង្គមថា បេសកកម្មរបស់ចលនាជាតិខ្មែរតស៊ូដែលនឹងគ្រោងបង្កើតឡើង គឺជាបេសកកម្មប្រវត្តិសាស្ដ្រមួយក្នុងការដណ្ដើមប្រទេសកម្ពុជាពីលោក ហ៊ុន សែន ទៅឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាម្ចាស់ទឹកដីវិញ។ មេបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅបរទេសរូបនេះបានលើកយកហេតុផលមកពន្យល់ថា លោក ហ៊ុន សែន ជាអ្នកប្លន់អំណាចពីរាស្ដ្រ តាមរយៈការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ ដើម្បីយកប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ។
ក្រុមការងារចំពោះកិច្ចគ្រប់គ្រងមូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនបានឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា រដ្ឋាភិបាលនឹងប្រើប្រាស់ថវិកានៅក្នុងកញ្ចប់មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចំនួនជិត ២៧លានដុល្លារដើម្បីកសាងផ្លូវប្រវែង ២៥០ គីឡូម៉ែត្រនៅតាមក្រវាត់ព្រំដែននៃខេត្តមណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី។ ការកសាងផ្លូវប្រវែង ២៥០គីឡូម៉ែត្រនេះចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី១ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ និងគ្រោងបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៧។
សាលាដំបូងខេត្តតាកែវ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣១ តុលា បានបើកសវនាការជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងញុះញង់របស់អ្នករិះគន់បញ្ហាសង្គម និងជាជនមានពិការភាព លោក ភុន យុទ្ធ ដែលត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារតាំងពីខែមីនា។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលស្នើឱ្យតុលាការទម្លាក់ការចោទប្រកាន់លើលោក ភុន យុទ្ធ និងដោះលែងរូបលោកឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
អ្នកវិភាគ និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ចាត់ទុកការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងការអនុវត្តគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ថា ជាការអនុវត្តនយោបាយប្រជាភិថុតិ បោកប្រាស់ពលរដ្ឋ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ខណៈពួកគេថា ជាក់ស្ដែងរដ្ឋាភិបាលមិនបានខិតខំធ្វើឱ្យសម្រេចដូចគោលដៅទាំងនោះឡើយ។
មានលុយ មានអំណាច មានខ្នង មានយុត្តិធម៌។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់អ្នកទោសនយោបាយ ឬ អ្នកទោសមនសិការក្នុងសម័យកាល «អរគុណសន្តិភាព» ពួកគេត្រូវនឹកគិតដល់ពាក្យពេចន៍មួយទៀត ដើម្បីអាចឆាប់រួចខ្លួនពីការចាប់ឃុំខ្លួនតាមទំនើងចិត្តពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលឪ និងកូនត្រកូល «ហ៊ុន» បើទោះបីជាពួកគេពុំបានប្រព្រឹត្តកំហុសអ្វីក៏ដោយ។ នោះគឺត្រូវសរសេរលិខិត ឬ ចេញវីដេអូសុំទោសត្រកូល «ហ៊ុន» ជាថ្នូរនឹងការទទួលបានសេរីភាពក្រោមលក្ខខណ្ឌតាមឃ្លាំមើលរបស់តុលាការ។
អាជ្ញាធរនៃរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត រងការរិះគន់ថា ព្យាយាមបិទបាំងព័ត៌មានអំពីការបង្ក្រាបទីតាំងនៃសម្បុកឧក្រិដ្ឋជនឆបោកតាមអនឡាញ។ អ្នកឃ្លាំមើលថា ការណ៍ដែលរដ្ឋាភិបាលមិនបង្ហាញតម្លាភាព និងបិទបាំងជនសង្ស័យពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឆបោកតាមអនឡាញ (Online) នោះ នឹងធ្វើឱ្យមហាជន និងអន្តរជាតិកាន់តែអស់ជំនឿលើការអនុវត្តច្បាប់ និងមានមន្ទិលសង្ស័យអំពីការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយរបស់អាជ្ញាធរសម្រួលឱ្យក្រុមជនល្មើសអាចផ្លាស់ប្ដូរទីកន្លែងសម្រាប់ប្រតិបត្តិការអំពើឆបោកតាមអនឡាញពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែងនៅលើទឹកដីខ្មែរ។
អូស្រ្តាលី អង្គការយូណេស្កូ និងអ្នកធ្វើការលើផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអំពាវនាវឱ្យការពារសុវត្ថិភាព និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន ខណៈអ្នកសារព័ត៌មាននៅតែប្រឈមឧបសគ្គក្នុងការរាយការណ៍ព័ត៌មានរសើបដែលកើតឡើងក្នុងសង្គម។ នេះជាការលើកឡើងតាមរយៈសន្និសីទថ្នាក់ជាតិស្ដីពី ទំនុកចិត្តលើសារព័ត៌មានកម្ពុជា៖ សារព័ត៌មានប្រកបដោយក្រមសីលធម៌សម្រាប់ប្រយោជន៍សាធារណៈ។
សង្គមស៊ីវិលរកឃើញថា ក្នុងរយៈពេល ៩ខែឆ្នាំ២០២៤នេះ ចំនួនស្ត្រីខ្មែរដែលរងគ្រោះដោយអំពើជួញដូរមនុស្ស ត្រូវគេបង្ខំឱ្យរៀបការនៅក្នុងប្រទេសចិន មានការកើនឡើងខ្ពស់ជាងករណីជួញដូរមនុស្សផ្សេងៗទៀត។ សង្គមស៊ីវិលបានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល គួរតែត្រួតពិនិត្យឡើងវិញទៅលើមន្ត្រីខ្លះពាក់ព័ន្ធនឹងការរៀបចំឯកសារផ្លូវច្បាប់ ដែលបង្កភាពងាយស្រួលក្នុងការនាំស្ត្រីខ្មែរទាំងនោះចេញទៅក្រៅប្រទេស។
មតិអ្នកអាន