newspaper
សម្រាប់ លោក សម រង្ស៊ី គេមិនគួរកុំបារម្ភហួសហេតុទេពីការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត នៅក្នុងការបោះឆ្នោតចុងខែកក្កដាខាងមុខនេះ ដោយលោកអំពាវនាវឲ្យខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវទៅចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត ដោយរក្សាឧត្តមគតិដើមដដែល។ ឧត្តមគតិដើមដែល លោក សម រង្ស៊ី ទំនងសំដៅទៅគណបក្សភ្លើងទៀនដែលជាបក្សប្រឆាំងមួយកំពុងមានសក្តានុពលហក់ចូលឆាកនយោបាយឡើងវិញ ក្រោយពីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
សកម្មភាពហែធម្មយាត្រា ក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម ដែលរៀបចំឡើងដោយសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ បានចាប់ផ្ដើមចេញដំណើរនៅថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ពីរាជធានីភ្នំពេញ ឆ្ពោះទៅខេត្តពោធិ៍សាត់ ក្រោមការឃ្លាំមើលរបស់សមត្ថកិច្ចដែលស្លៀកពាក់ស៊ីវិលជាច្រើននាក់។
អ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បកស្រាយបំភ្លៃ ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ដើម្បីបំភ័ន្តសាធារណៈដែលផ្ទុយពីច្បាប់។ ស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់យល់ឃើញថា សកម្មភាពនយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើឡើងដោយរំលោភទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ការលើកឡើងបែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា សកម្មភាពឃោសនាឱ្យពលរដ្ឋគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ធ្វើឡើងដោយស្របតាមច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ។
អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា នៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានចេញផ្សាយនូវសន្ទស្សន៍ស្តីពីអំពើពុករលួយឆ្នាំ២០២២។ នៅឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ទី១៥០ក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសចំនួន១៨០ ខណៈដែលកាលពីឆ្នាំ២០២១ គឺកម្ពុជាឈរនៅលេខរៀងទី១៥៧។ ចំណាត់ថ្នាក់នេះបានធ្វើឲ្យអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា មានការធ្លាក់ចុះគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សម្រាប់ក្រុមអ្នកជំនាញយល់ថា ស្ថានភាពពុករលួយនៅកម្ពុជា នៅតែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ(Transparency International)បានផ្សព្វផ្សាយពីការផ្តល់ចំណាត់ថ្នាក់អំពើពុករលួយឆ្នាំ២០២២ ដោយកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងលេខរៀង១៥០ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេស ដែលចំណាត់ថ្នាក់នេះបង្ហាញថា កម្ពុជានៅតែមានអំពើពុករលួយអាក្រក់ជាងគេ បន្ទាប់ពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បើប្រៀបធៀបទៅនឹងបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន។
សមាគមសុខាភិបាលខ្មែរនៅអាមេរិកាំង បានដឹកនាំក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិត គ្រូពេទ្យ និងពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅអាមេរិកស្ម័គ្រចិត្តជិត២០០នាក់ ដើម្បីផ្តល់ការពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺស្រ្តី ជំងឺមាត់ធ្មេញ វះកាត់ជំងឺភ្នែក និងជំងឺទូទៅ ព្រមទាំងផ្តល់ថ្នាំដោយឥតគិតថ្លៃ ចំពោះពលរដ្ឋនៅស្រុកមង្គលបុរី ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
គណបក្សភ្លើងទៀនសន្យាថា នឹងផ្ដល់តួនាទីគួរជាទីពេញចិត្តជូនទៅមេដឹកនាំកម្មករ និងសកម្មជនសង្គមម្នាក់ ដែលបានចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន។ គណបក្សភ្លើងទៀនអះអាងបែបនេះ ក្រោយពេលសកម្មជនជនល្បីឈ្មោះ លោក រ៉ុង ឈុន ចូលធ្វើនយោបាយជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន។
អតីតសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានសម្រេចចិត្តជាផ្លូវការហើយ ក្នុងការចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលលោកចាត់ទុកថាធ្វើឡើងក្រោយពីមានការស្នើសុំពីអ្នកគាំទ្រ និងមន្ត្រីនយោបាយផ្សេងទៀតរបស់បក្សជំទាស់មួយនេះ។ ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅព្រឹកថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ លោក រ៉ុង ឈុន ដែលគេស្គាល់ថាជាអ្នកតស៊ូមតិដ៏សកម្មម្នាក់ បានប្រកាសជំហរចូលរួមជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀនហើយ នៅថ្ងៃនេះ។
នៅថ្ងៃអង្គារនេះ មេដឹកនាំសហជីពលោក រ៉ុង ឈុន បានប្រកាសជាសាធារណៈថា លោកនឹងចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀនដែលជាគណបក្សជំទាស់ ដើម្បីប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាពជាមួយនឹងគណបក្សកាន់អំណាចនៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០២៣។
លោក រ៉ុង ឈុន ដែលជាប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា បានប្រកាសជាផ្លូវការថាលោកចូលប្រឡូកនយោបាយជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាគណបក្សប្រឆាំង ក៏ប៉ុន្តែលោកមិនទាន់បោះបង់ចោលការងារសហជីព និងសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យនៅឡើយ។ ការបញ្ជាក់របស់លោក រ៉ុង ឈុន ដូច្នេះធ្វើឡើងតាមរយៈសន្និសីទកាសែតមួយ ដែលរៀបចំឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង រំពឹងពីការកាត់បន្ថយបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ បន្ទាប់ពីបង្កើតច្បាប់ចរាចរណ៍ថ្មីបន្ថែមទៀតដោយធ្វើការកែសម្រួលឱ្យត្រូវនឹងទិដ្ឋភាពសង្គមបច្ចុប្បន្ន។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន រិះគន់ថា ការកែច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មី មិនអាចកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បាននោះទេ ដោយសារតែមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួនប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយយកលុយពីជនល្មើស។
លោក សេក សុជាតិ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លើកឡើងថា គណបក្សកាន់អំណាចបានព្យាយាមបំភ័ន្តភ្នែកម្ចាស់ឆ្នោត និងការឃ្លាំមើលពីមជ្ឈដ្ឋានអន្តរជាតិ ពីកម្សោយនៃការដឹកនាំរបស់ខ្លួននាពេលកន្លងមក ដោយបំបិទសំឡេងប្រឆាំង តាមរយៈការដាក់គំនាបជាវិធានការច្បាប់ និងសារព្រមានដោយផ្ទាល់ចេញពីមាត់មេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន។ លោកយល់ថា រូបភាពគំរាមកំហែងទាំងនោះមិនអាចបំបែកសំឡេងនិន្នាការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលបានទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ គឺហាក់បានជំរុញឱ្យអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង កាន់តែបន្តធ្វើសកម្មភាពខ្លួនកាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀត។
សង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា ការដាក់ចេញយុទ្ធសាស្ត្រជួយដល់កសិករ និងអ្នកប្រកបរបរសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងមិនផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋនោះទេ ពីព្រោះគោលនយោបាយនេះមិនខុសពីអាណត្តិចាស់ឡើយ។ ប្រតិកម្មនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រកាសដាក់ចេញគោលនយោបាយដោយផ្ដោតជួយកសិករ និងអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធដើម្បីស្វែងរកសំឡេងឆ្នោតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៧ខាងមុខនេះ។
ប្រធានព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័ន ព្រះតេជព្រះគុណ ថូ ធូរស់ បានឱ្យដឹងថា សត្វព្រៃបានងាប់ភាគច្រើនក្នុងអំឡុងខែប្រាំងព្រោះសត្វតែងតែចុះទៅផឹកទឹក ហើយជនល្មើសបានដាក់អន្ទាក់តាមថ្លុក ត្រពាំងនានា។ ព្រះអង្គថា ជាក់ស្ដែង កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ សត្វទន្សោងញីមួយក្បាលរបួសជើងមុខ និងបានងាប់កាលពីម្សិលមិញនេះ ដោយសារពុំអាចព្យាបាលបាន។
ក្រុមយុវជន និងព្រះសង្ឃ ស្នើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យចាប់អារម្មណ៍អំពីសុខទុក្ខពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលពួកគាត់ព្យាយាមរក្សាទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណីខ្មែរ និងប្រតិបត្តិជំនឿព្រះពុទ្ធសាសនា។ ក្រុមយុវជនទាំងនោះ ចង់បង្ហាញអំពីទិដ្ឋភាពទូទៅ និងជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ក្រោយពីពួកគាត់បញ្ចប់ទស្សនកិច្ចសិក្សានៅទីនោះ។
មិត្តដែកថែបចិនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនមែនជាទីផ្សារធំបំផុតអាចឱ្យកម្ពុជានាំចេញទំនិញពាណិជ្ជកម្មទៅដាក់លក់ច្រើនជាងគេឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ មិត្តដែកថែបនេះ គឺជាទីផ្សារដែលពូកែខាងឱ្យកម្ពុជាទិញទំនិញនាំចូលមកវិញ។
ប្រធានក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ លោកមេធាវី សុក សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា បើធនាគារ ABA សម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង ក្នុងការបិទប្រតិបត្តិការផ្ទេរប្រាក់មកគណនីរបស់សមាជិកសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ទាំង៣នាក់ នោះវាជារឿងមិនស្របច្បាប់។ លោកបន្តថា ធនាគារគ្មានអំណាចក្នុងការវិនិច្ឆយថាគណនីណាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងអ្វីមួយឡើយ ពោលគឺច្រើនបំផុតត្រឹមអាចរាយការណ៍ទៅសមត្ថកិច្ចប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា នយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជានៅមុនកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន គឺកម្ពុជាហាក់គ្មានជំហរអព្យាក្រឹត្យនោះទេរហូតធ្វើឱ្យប្រទេសលោកសេរីតែងតែជំរុញដល់កម្ពុជារក្សាអធិបតេយ្យភាព។ បន្ថែមពីនេះ លោកថា ការណ៍ដែលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យចិនចូលធ្វើទំនើបកម្មនៅកំពង់រាមដែលអាមេរិកសង្ស័យថា មានវត្តមានកងទ័ពចិនលើទឹកដីខ្មែរ ក៏ជាបន្ទុកមួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល និងមិនទាន់បង្ហាញឆន្ទៈក្នុងការជម្រះមន្ទិលតាមការស្នើអាមេរិកនៅឡើយ
កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ ២០២២ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចធ្វើសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចថ្មីមួយទំហំ ៩,៧៨៨ហិកតា នៅក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង ឲ្យទៅក្រុមហ៊ុន T.S.M.W. នៅក្នុងការជួលរយៈពេល ៥០ ឆ្នាំ ដោយផ្ទេរពីក្រុមហ៊ុនឈ្មោះ Horizon Development Agriculture Development Co., Ltd។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូស្តីពី៖ «ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចថ្មីនាំឲ្យមានជម្លោះ និងចោទជាសំណួរ»។
អតីតអ្នកជាប់ឃុំមនសិការ ដែលឆ្លងកាត់ស្ទើរគ្រប់រសជាតិនៃជីវិតរបស់លោក ទាំងការការពារផលប្រយោជន៍គ្រូបង្រៀន និងកម្មករនិយោជិតក្នុងវិស័យកាត់ដេរ គឺលោក រ៉ុង ឈុន នៅមិនទាន់ទម្លាយពីបំណងពិតប្រាកដរបស់ខ្លួននៅឡើយទេ ដោយអះអាងថា នៅពីក្រោយនៃការចាកចេញ ឬមិនចាកចេញនេះ ត្រូវប្រកាសឱ្យដឹងនៅព្រឹកថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ស្អែកនេះ។
មតិអ្នកអាន