newspaper
គណបក្សកម្លាំងជាតិកំពុងស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យងាកទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ យុទ្ធនាការ និងការស្វែងកិច្ចអន្តរាគមន៍នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការបង្គាប់ឱ្យលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់ទៀតបង់សំណងការខូចខាតដល់គណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែនចំនួន ១០ម៉ឺនដុល្លារ។ មន្ត្រីគណបក្សកម្លាំងជាតិ ជួបជាមួយឯកអគ្គរាជទូតអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជា លោក ដូមីនិច វីល្លៀម (Dominic Williams) ជជែកផ្ដោតសំខាន់អំពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានៅព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ទម្លាយសារសំឡេងចំនួន២ បង្ហាញពីការរៀបចំផែនការ សម្លាប់លោក ដោយប្រើយន្តហោះដ្រូន (Drone) វាយប្រហារចូលភូមិគ្រឹះ របស់លោក ក្នុង ក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ដាល។ អ្នកវិភាគ និងមន្ត្រីបក្សាប្រឆាំងថា សារសំឡេង ដែលលោក ហ៊ុន សែន បង្ហាញនៅពេលនេះ អាចជាល្បិចកលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការជំរុញច្បាប់ដាក់អ្នកប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសជាភេរវករ។ អ្នកវិភាគ និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងលើកឡើងថា ការបញ្ចេញសារសំឡេងរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅពេលនេះ អាចជាល្បិចកលរបស់លោក ក្នុងការជំរុញឲ្យការបង្កើតច្បាប់ដាក់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសជាភេរវករ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងក្រុមមន្ត្រីរបស់លោក ជះលុយរាប់លានដុល្លារឱ្យក្រុមហ៊ុនមេតា (Meta) ក្នុងនោះមាន បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) ផ្សព្វផ្សាយសកម្មភាពរបស់លោក ក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំ។ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមជំរុញឱ្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយស៊ើបអង្កេតទៅលើការចំណាយរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងក្រុមមន្ត្រីរបស់លោកនេះ។ របាយការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុនមេតា (Meta) ដោយបានកត់ត្រាចំនួនអ្នកបង់លុយឱ្យជួយផ្សព្វផ្សាយនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក គិតចាប់ពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ដល់ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២៥ បានឱ្យដឹងថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ចំណាយលុយជាង ១លាន ៥សែនដុល្លារ។
នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ ពលរដ្ឋមកពីសហគមន៍ព្រែកតាគង់១ ក្នុងសង្កាត់ចាក់អង្រែ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញបាននាំគ្នាទៅក្រសួងមហាផ្ទៃដើម្បីតាមដានលិខិតដែលពួកគេស្នើឲ្យដកប្រធានភូមិព្រែកតាគង់១ក្នុងខែមករាកន្លងទៅ។ ការស្នើដករូបមេភូមិព្រែកតាគង់១ ដោយពលរដ្ឋចោទថា មេភូមិព្រែកតាគង់១ ជាមន្ត្រីអសកម្ម គ្មានសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយអំពើចោរកម្ម និងល្បែងអនឡាញ។
នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២៥ នេះ ក្រុមមាតាធម្មជាតិបានបង្ហោះរូបភាពចំនួន៣សន្លឹកដែលបង្ហាញគំនរសំរាមនៅលើឧទ្យានជាតិគិរីរម្យក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ រូបថតគំនរសំរាមនេះត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយនូវសំណួរថា ហេតុអ្វីបានជាតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅកម្ពុជាត្រូវបានបំពុលដោយសំរាមកខ្វក់បែបនេះ? និងថា តើក្រសួងបរិស្ថានមិនមានសមត្ថភាពទេ ឬ បានជាយកដីឧទ្យានជាតិទៅធ្វើជាកន្លែងចាក់សំរាមបែបនេះ?
នៅលើហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកនាថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា បានប្រកាសកំចាត់ចោលនូវរាល់បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលចង់សម្លាប់លោក និងគ្រួសាររបស់លោក។ ការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងដោយជាមួយនូវឃ្លីបសម្លេងចំនួន២ ដែលបង្ហាញពីការជជែកគ្នារបស់ក្រុមមួយទាក់ទងទៅនឹងគម្រោងធ្វើឃាតលោក ហ៊ុន សែន និងក្រុមគ្រួសារដោយប្រើដ្រូន។
អាជ្ញាធរខេត្តកែប និងរដ្ឋាភិបាលនៅតែគ្មានភាពប្រាកដប្រជាក្នុងការអភិវឌ្ឍតំបន់ឆ្នេរផ្សារក្ដាមក្រោយអាជ្ញាធរបានចាក់ដីលុបឆ្នេរទំហំប្រមាណ ៣៥ហិកតារក្នុងរយៈពេលជិត ៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អាជ្ញាធរខេត្តកែបក៏រងការចោទប្រកាន់ថា ឃុបឃិតគ្នាជាមួយក្រុមអ្នកមានលុយមានអំណាច ពុះច្រៀកដីក្នុងតំបន់ឆ្នេរដែលត្រូវចាក់ដីលុបនោះ ដើម្បីសាងសង់អគារបម្រើប្រយោជន៍ឯកជន។ រីឯ អ្នកនេសាទដែលធ្លាប់រកត្រីក្ដាមក្បែរតំបន់នោះក៏រកចំណូលមិនបានទៀតនោះដែរ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា ការដាក់ចេញយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន លើកទី១០ ជាការល្អប្រសើរ លើគោលនយោបាយចំនួន៩លើក ដែលបានអនុវត្តកន្លងទៅ ។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល នៅថ្ងៃទី១២ កុម្ភៈ បានបង្ហាញពីផែនការ ស្ដីពីយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់លើទី១០ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៥។ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ថា គ្រឿងញៀន នៅតែជាក្ដីបារម្ភមួយរបស់កម្ពុជា ខណៈគ្រឿងញៀន កំពុងក្លាយមូលហេតុចំបងមួយ ក្នុងការបំផ្លាញធនធានមនុស្ស និងថវិកាជាតិ។
យោងតាមសារព័ត៌មាន Thai PBS ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធ ឲ្យដឹងថា ការពិចារណាសាងសង់របងតាមព្រំដែននេះ ធ្វើឡើងនៅពេលដែលលោក Phumtham Wechayachai រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការសន្តិសុខនៃប្រទេសថៃ និងក្រុមការងារបានចុះទៅខេត្តស្រះកែវ កាលពីថ្ងៃពុធ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសកម្មភាពខុសច្បាប់មួយចំនួន ដូចការឆបោកតាមទូរស័ព្ទនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ព្រំដែនកម្ពុជា និងការជួញដូរមនុស្សជាដើម។ សារព័ត៌មានដដែលបន្ថែមថា អភិបាលខេត្តស្រះកែវ លោកស្រី Parinya Phothisat ក៏បានស្នើឲ្យបំពាក់កាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជានិងថៃ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរត់ពន្ធឆ្លងដែន ខណៈប្រជាជនថៃប្រមាណជា ៣០.០០០ នាក់កំពុងធ្វើការក្នុងខេត្តចំនួន ៨ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតថៃ Thai PBS នាថ្ងៃទី១២ កុម្ភៈ លោក Phumtham Wechayachai ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការសន្តិសុខថៃបានប្រកាសពិនិត្យ និងសិក្សាគម្រោងសាងសង់របងព្រំដែនជាមួយកម្ពុជានៅភូមិសាស្ត្រនៃខេត្តស្រះកែវ ក្នុងចម្ងាយប្រវែង ៥៥គីឡូម៉ែត្រ ដោយចំណាយលុយ ៣៩៥លានបាត ឬស្មើប្រមាណ ១១លានដុល្លារ។ គម្រោងសាងសង់របងនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនជាមួយកម្ពុជានេះគឺជាការស្នើឡើងដោយអភិបាលខេត្តសាកែវ លោក Parinya Phothisat ក្រោមហេតុផលទប់ស្កាត់ការឆ្លងដែនខុសច្បាប់ ការធ្វើប្រតិបត្តិការឆបោកតាមអនឡាញ និងការជួញដូរមនុស្សពីប្រទេសកម្ពុជា។
កម្ពុជា និងហ្វីលីពីន (Philippines) កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ព្រមព្រៀងគ្នាជំរុញវិស័យពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ធុរកិច្ច ការពារជាតិ និងសន្តិសុខ កសិកម្ម សុខាភិបាល វប្បធម៌ អប់រំ ការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ បច្ចេកវិទ្យា និងការជំរុញការតភ្ជាប់ប្រជាជន និងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។
អាជ្ញាធរថៃ បានបន្តកាត់ផ្ដាច់បណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត និងរាំងខ្ទប់សេវាទូរស័ព្ទជាបន្តបន្ទាប់ ដែលតភ្ជាប់ចេញចូលទៅក្នុងក្រុងប៉ោយប៉ែត ដែលអាជ្ញាធរថៃចោទថា ជាសម្បុករបស់មេឧក្រិដ្ឋឆបោកតាមអ៊ីនធឺណិត ដែលតែងតែឆបោកពលរដ្ឋថៃ។ អ្នកឃ្លាំមើលរបស់កម្ពុជា យល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលថៃហាក់មានឆន្ទៈ ក្នុងការប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកតាមអនឡាញ ជាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានការប្ដេជ្ញាតែមាត់។ ខណៈមេដឹកនាំកម្ពុជា ទើបតែគ្រោងបង្កើតគណៈកម្មការដើម្បីប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកតាមអ៊ីនធឺណិតនោះ រដ្ឋាភិបាលថៃឯនេះវិញ កំពុងតែបង្កើនប្រតិបត្តិការ បោសសម្អាតឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកឆ្លងដែន កាន់តែខ្លាំងជាងមុន ទាំងនៅព្រំដែនជាប់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) និងព្រំដែនកម្ពុជា។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា តែងអះអាងថា សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន សិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងទទួលបានព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ត្រូវបាន «លើកកម្ពស់ក្រោមដំបូលនៃសុខសន្តិភាព» ជាពិសេសដោយរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ក៏ប៉ុន្តែ ធាតុពិតជាក់ស្តែង ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងអ្នកកាសែតឯករាជ្យ ទាំងអ្នកកាសែតជនជាតិខ្មែរ និងបរទេស កំពុងទទួលរងនូវការដាក់គោលដៅតាមកម្ចាត់ជាបន្តបន្ទាប់មិនឱ្យមានវត្តមាននៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែង នៅមុនការឡើងកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តាមរយៈការផ្ទេរអំណាចបន្តពីឪ រដ្ឋាភិបាលឪពុករបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យបិទវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD)។
អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញថា នឹងដកហូតទ្រព្យសម្បត្តិទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់ទៀត ប្រសិនបើពួកគាត់គ្មានប្រាក់បង់ទៅឱ្យគណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែនចំនួន ១០ម៉ឺនដុល្លារ ក្នុងរយៈពេលមួយខែ។ អ្នកច្បាប់ និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងចាត់ទុកការដាក់កំហិតរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បង្គាប់ឱ្យលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់ទៀត រួមគ្នាសងសំណងការខូចខាតចំនួន ៤០០លានរៀល ឬស្មើប្រមាណ ១០ម៉ឺនដុល្លារ ឱ្យទៅគណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែន ដែលជាដើមបណ្ដឹង គឺជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនយោបាយ ពុំមែនជាអនុវត្តច្បាប់នោះទេ។ ពួកគាត់ថា នេះគឺជាល្បិចស្មោកគ្រោករបស់តុលាការ ដែលគេតែងប្រើក្នុងរបបផ្ដាច់ការ និងប្រទេសកុម្មុយនិស្ត។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិរកឃើញថា អំពើពុករលួយនៅតែជាឧបសគ្គចម្បង ប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា លើគ្រប់វិស័យរួមមាន វិស័យនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវិស័យយុត្តិធម៌ជាដើម។ សង្គមស៊ីវិលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល ប្ដេជ្ញាឱ្យមុតមាំដោះស្រាយបញ្ហាអំពើពុករលួយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ (Transparency International) នៅថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ បានផ្សាយរបាយការណ៍ជាថ្មីទៀត ដោយរកឃើញថា ស្ថានភាពអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៤ គឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣ ដោយទទួលបានពិន្ទុ ២១ លើពិន្ទុខ្ពស់បំផុតចំនួន ១០០ គឺថយចុះមួយពិន្ទុទៀត។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិចាត់ថ្នាក់កម្ពុជានៅលេខរៀងទី ១៥៥ ក្នុងចំណោម ១៨០ប្រទេស សម្រាប់សន្ទស្សន៍អំពើពុករលួយឆ្នាំ ២០២៤ ដែលមានន័យថា កម្ពុជានៅតែស្ថិតនៅជិតបាតតារាង និងកំពុងបន្តបោះជំហ៊ានយឺតក្នុងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មានអំពីសន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយ (CPI) ឆ្នាំ ២០២៤ ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ នៅថ្ងៃអង្គារបង្ហាញថា កម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុ ២១ លើ ១០០។ មាត្រដ្ឋានពិន្ទុ ០ មានន័យថា «ពុករលួយខ្លាំង» ចំណែកមាត្រដ្ឋានពិន្ទុ ១០០ មានន័យថា «ស្អាតស្អំខ្លាំង»។
អ្នកគាំទ្រលោក រ៉ុង ឈុន អតីតមេដឹកនាំសហជីពនិងជាទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ កំពុងធ្វើយុទ្ធនាការរៃអង្គាសប្រាក់ឲ្យលោក ដើម្បីបង់សំណងការខូចខាតជាង ៤០០ លានរៀល ទៅគណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែន នៅក្នុងសំណុំរឿង «ញុះញង់» ពាក់ព័ន្ធនឹងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អំពីការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ អំឡុងឆ្នាំ ២០២០។
នៅថ្ងៃពុធទី១២ កុម្ភៈនេះ គណបក្សកម្លាំងជាតិបានអំពាវនាវឲ្យមហាជនចូលរួមជួយបរិច្ចាកប្រាក់ជួយលោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិដែលត្រូវបានតុលាការបង្គាប់ឲ្យបង់ប្រាក់ចំនួន ៤០០លានរៀល ឬស្មើនឹង១០ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក។ ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញបានបង្គាប់ឲ្យលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជននយោបាយ ២នាក់ទៀតបង់លុយចំនួន១០ម៉ឺនដុល្លារទៅឱ្យគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនកាលពីថ្ងៃទី១១ កុម្ភៈ។
ក្រោយឃើញមានជនជាតិចិនចុះរុករករ៉ែមាស នៅភូមិអង្ទ្រង ឃុំពូជ្រៃ ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី អស់ជាច្រើនថ្ងៃរួចមក ពលរដ្ឋជាង៣០០គ្រួសារនៅតំបន់នោះ ព្រួយបារម្ភខ្លាចក្រុមហ៊ុនចិនមិនស្គាល់ឈ្មោះមួយ រំលោភយកដីស្រែចម្ការរបស់ពួកគាត់ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុននេះ ចុះមករុករករ៉ែមាសដោយមិនបានប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ និងមិនមានឯកសារផ្លូវការអ្វីនោះទេ។ ពលរដ្ឋស្នើឲ្យអាជ្ញាធរ ទប់ស្កាត់ក្រុមហ៊ុនចិនមួយនេះ កុំឲ្យបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់នោះ។
អាណាព្យាបាលរបស់យុវជន ដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចចោទថា ជាក្មេងទំនើង និងត្រូវតុលាការសម្រេចឱ្យជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារខេត្តសៀមរាប បានអះអាងថា កូនរបស់ពួកគាត់បានកើតវិបត្តិផ្លូវចិត្ត និងមានសុខភាពចុះខ្សោយ ដោយសារបរិភោគមិនគ្រប់គ្រាន់ និងត្រូវមន្ត្រីពន្ធនាគារកិបកេងអាហារ ដែលគ្រួសារផ្ញើឱ្យ។ ពួកគាត់ចាត់ទុកករណីនេះ គឺជាការធ្វើទារុណកម្មទៅលើកូនៗរបស់ពួកគាត់ បន្ថែមពីលើភាពអយុត្តិធម៌ ដែលពួកគេត្រូវបានអាជ្ញាធរបង្ខំឱ្យសារភាព ដើម្បីទទួលកំហុសជំនួសជនប្រព្រឹត្ត។
មតិអ្នកអាន