ដោយ គី សុខលីម
RFI
ពេលចប់ពីមហាវិទ្យាល័យភ្លាម និស្សិតភាគច្រើនពិបាកសម្រេចចិត្តថា ពួកគេត្រូវចូលរួមប្រឡងដើម្បីក្លាយខ្លួនទៅជាមន្ត្រីរាជការរបស់រដ្ឋ ឬក៏ត្រូវសម្រេចចិត្តធ្វើការអោយវិស័យឯកជន។ តើអ្វីទៅជាគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិរបស់វិស័យនីមួយៗ ?
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ និស្សិតច្រើនម៉ឺននាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានបញ្ចប់ការសិក្សានៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។ និស្សិតមួយចំនួនគ្មានការងារធ្វើ។ និស្សិតមួយចំនួនប្រឡងចូលក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ រីឯនិស្សិតមួយចំនួនផ្សេងទៀតទទួលបានការងារធ្វើនៅក្នុងវិស័យឯកជន។
និស្សិតនៅសកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ
មុននឹងឆ្លើយទៅនឹងសំណួរទីមួយ គេគួរក្រឡេកមើលប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបន្តិចជាមុនសិន។ កាលពីសង្គមចាស់ អ្នកធ្វើការងារជារាជការម្នាក់អាចចិញ្ចឹមមនុស្សបានស្ទើរមួយគ្រួសារ ពីព្រោះប្រាក់ខែកាលណោះមានចំនួនច្រើនគួរសម ដែលអាចទ្រទ្រង់ជីវិតគ្រួសារបាន។
ម៉្យាងវិញទៀត ការងារជារាជការរបស់រដ្ឋធ្វើអោយពួកគេ មានមុខ មានមាត់ នៅក្នុងសង្គម។ អ្នកផងទាំងពួងអោយតម្លៃលើមន្ត្រីរាជការ។ បើពិនិត្យលើស្ថានភាពមន្រ្តីរាជការកាលពីសង្គមចាស់ និងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ វាមានលក្ខណៈខុសគ្នា។ ខុសគ្នានៅត្រង់ថាកាលណោះ មន្រ្តីរាជការរដ្ឋទទួលបានប្រាក់ខែច្រើន រីឯនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មន្ត្រីរាជការមិនទទួលបានប្រាក់ខែច្រើនដូចកាលពីសង្គមចាស់ទេ។ ចុះហេតុអ្វីបានជាអ្នកស្វែងការងារធ្វើនៅតែចង់ក្លាយខ្លួនទៅជាមន្ត្រីរាជការដដែលនោះ?
មានហេតុផលជាច្រើន ដែលជំរុញអោយបុគ្គលមួយចំនួននៅតែចង់បម្រើការងារជាមន្រ្តីរាជការនៅសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ បើទោះបីជាប្រាក់បៀវត្សរ៍មានអត្រានៅទាបក៏ដោយក្តី។ មូលហេតុទីមួយ គឺដោយសាររូបភាពល្អបន្សល់ទុកពីសង្គមចាស់ បានបន្តដក់ជាប់នៅក្នុងបេះដូងនៃប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ជាពិសេស ទាក់ទងទៅនឹងចំណុចប្រាក់ខែខ្ពស់នេះឯង។ មូលហេតុទីពីរ គឺដោយសារការងារនៅក្នុងវិស័យឯកជនមានលក្ខណៈតូចចង្អៀត។ ទីបី គឺដោយសារការងារជាមន្រ្តីរាជការអាចអនុញ្ញាតអោយពួកគេក្លាយខ្លួនជាអ្នកមានបុណ្យសក្តិ មានកិត្តិយសនៅក្នុងសង្គម និងចំណុចទី៤ គឺដោយសារការងាររដ្ឋអាចការពារពួកគេពីការរំលោភបំពាននានា។
នៅក្នុងផ្នត់គំនិតបុគ្គលមួយចំនួន ការងាររដ្ឋជាការងារមានអំណាច ហើយពេលខ្លះអាចការពារអាជីវកម្មរបស់ពួកគេបាន។ អ៊ីចឹងហើយបានជាមន្ត្រីមួយចំនួន យកតែឈ្មោះធ្វើជាមន្រ្តីរាជការ ប៉ុន្តែពេលវេលាភាគច្រើនត្រូវបានគេប្រើប្រាស់សម្រាប់បម្រើការផលប្រយោជន៍ឯកជនទៅវិញ។ មន្រ្តីខ្លះគ្រាន់តែទៅផ្តិតមេដៃរួចហើយ ក៏ចេញពីការិយាល័យមកវិញក៏មានដែរ។
ងាកមកឆ្លើយទៅនឹងសំណួរដែលសួរថា តើហេតុអ្វីបានជាបុគ្គលមួយចំនួនធំ ចង់ធ្វើការនៅក្នុងវិស័យឯកជន?
ចំពោះសំណួរនេះ វាមិនពិបាកឆ្លើយទេ។ មូលហេតុដែលពួកគេចង់ប្រឡូកក្នុងវិស័យឯកជននោះ គឺដោយសារ ទីមួយពួកគេចង់ទទួលបានប្រាក់ខែសមរម្យដែលអាចរស់បាន។ ទីពីរ គឺដោយសារអ្នកខ្លះចង់មានកម្មសិទ្ធិខ្លួនឯងទុកជាកេរដំណែលតពូជតពង្ស និងទី៣ អ្នកខ្លះចង់ក្លាយខ្លួនទៅជាពាណិជ្ជករធំនៅក្នុងសង្គម ដែលគេទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈ។
សរុបសេចក្តីមកវិញ ការងារនៅក្នុងវិស័យរដ្ឋ ឬវិស័យឯកជន សុទ្ធតែផ្តល់គុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិខ្លះសម្រាប់បុគ្គលម្នាក់ៗមែន។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើគេនិយាយពីផលប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិវិញ ការងារទាំងពីរប្រភេទនេះសុទ្ធតែរួមចំណែករុញច្រានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដូចគ្នាៗ៕
ក្នុងនាមជាមនុស្សចំណាស់ម្នាក់ ខ្ញុំសូមចែករំលែកបទពិសោធន៍ដល់ប្អូនៗជំនាន់ក្រោយថាៈ
ដើម្បីធ្វើជាមន្ត្រិរាជការមានអនាគតល្អ ចាំបាច់ត្រូវមាន(ចំណេះដឹង, បក្សពួក,លុយ) ក៏ប៉ុន្តែបើមានតែចំណេះដឹង គួរធ្វើការងារក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលវិញ ជាការល្អជាង ប្អូនៗនឹងមានលុយចាយសមរម្យ ទោះបីពិបាកកាយ និងខួរក្បាលបន្តិច ក៏ប៉ុន្តែមិនសូវជាពិបាកផ្លូវចិត្ត ឬឈឺក្បាលច្រើនឡើយ។ ចំណែកឯការជួយជាតិនោះ ទោះការងារណាក៏ជួយជាតិដូចតែគ្នាទេ។
អាចម៏ ! អាក្តឆ្កែ អួតអ្ហែងមនុស្សចំណាស់ តែ មាត់ស្អុយ និយាយថោកឆ្កួត
បើចង់អប់រំក្មេង មិនប្រាប់ពីគន្លឹះសំខាន់នៃបទពិសោធន៏ដែលមានទេ បែរទៅនិយាយឆ្កួតឯណាឆ្កុយ
អាហ្នឹងគេហៅថាអាចាស់ក្តឆ្កែ មិនមែនចាស់ត្រឹមត្រូវទេ
បាទលោកសាមកុក ពិតជាអញ្ចឹងមែនសម័យដែកជោរ អ្វីៗស្ថិតលើ លុយ ខ្សែរស្រឡាយ បក្សពួក និង ភាពវៃឆ្លាត គឺដើរខុសខ្សែរគេចាប់ដាក់គុក បើទោះបីជាមានអំណាចបុណ្យសក្ត័ក៏ដោយ ព្រោះអ្វីៗស្ថិតលើមនុស្សម្នាក់ជាអ្នកសំរេច។
បើចង់ធ្វើមន្រ្តីរាជការ ដែលមានបុណ្យសក្ក័ មានអំណាច ឲ្យគេគោរពត្រូវ ចេះជំនាញបន្ថែម៖
១-ចេះអោយលំទោន ទ្រពង អ្នកថ្នាក់លើ ដូចលោក JML Cheath ជាដើម។
២-ចេះសូកប៉ាន់យកចិត្តអ្នកធំ ដូចជាលុយ ឡាន វីឡា ជាដើម។
៣-ត្រូវចិត្តដាច់ សំលាប់គឺសំលាប់ ជេរគឺជេរ វ៉ៃតប់គឺវ៉ៃតប កាង ជាដើម។
៤-ត្រូវចេះបត់បែនតាមអ្នកធំ ឃើញសថាខ្មៅ តាមបញ្ជាថ្នាក់លើ១០០%។
៥-ត្រូវចេះសំឡុត កាប់ឈើ បណ្តេញប្រជាជនក្រីក្រចេញពីលំនៅដ្ឋាន ឬដីស្រែចំការជាដើម។
៦-ត្រូវចេះនិយាយល្អពីមិត្តវៀតណាម និងគុណបំណាច់៧មករា ផង ។
៧-ត្រូវចេះទ្រពងសម្តេចទាំងបីផង ជាពីសេសសម្តេចរាងជោរ ។
បើធ្វើបាន ពិតជាមានជីវភាពត្រចះត្រចង់ មានឡានទំនើប វីឡា ស្រីស្រស់ ….។
ពិបាកបំផុតគឺលក់មនសិការខ្ឡួនដើម្បីបង្ខំចិត្តប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយសំរាប់រស់ ដែលក្បត់នឹងសម្បជញ្ញះតបស់ខ្លួន។ នេះហើយជាគំនិតរបស់ នសិត្ស ដែលគ្នាសំរេចចិត្តជ្រើសរើសយការងារ ក្រៅពីរដ្ធាភិបាល ។
អាចម៏នេះអាចម៏អ្នកលេងពងក្ត អាអង្កែស៊ី អាឆ្កែផ្កាប់មុខងើបមុខមិនរួចពិពងអាសម រង្ស៊ី
ពួកបាតអាចម៏ ពួកបំផ្លាញជាតិនិងសង្គមជាតិខ្លួន មើលងាយមើលថោកខ្មែរគឺពួកអាឆ្កែអង្កែស៊ី
ពួកអាអាចម៏ ពួកអាមនុស្សព្រៃ
អើ អាសំរាម ហ្អែង នេះ គេគ្រាន់តែគេទុក អោយ ប្រើ ហើយ អោយបាយ ស៊ី បីពេល ប៉ុណ្ណោះ ។ ហើយមានតែពពួក អាកាកសំណល់អែងនោះទេ ដែល ជានិច្ចជាកាល មិនអោយតំលៃ ជនជាតិ និងប្រទេសខ្លួន នោះ ។
អូ ហែងនិយាយឲ្យអាឆ័យនិង អាកូនយួនសុវណ្ណ នោះមែនទេ? ពួកអាថោកអស់សាច់នោះហើយ
ដែលវាមើលងាយជាតិសាសន៏ខ្លួន
ច្រលំហើយ អា ល្ងើ គឺអញ និយាយ អោយ ក្បាល ពួក ហ្អែង ទេ ។
Government needs good people to serve the nation, as much as honestly dedicate self esteem toward good country then everyone has good life.
As long as Hun Sen’s government in power, the culture deseace of corruption have never
end; and the Cambodia will become to the lawless country. The government has never
imply the law to protect the poor innocent people, but use it power to protect it criminal gang mumber only. Be working with the gang, you’re the one of them gang too.
កំណើនយុវជនក្នុងមួយឆ្នាំ ជាង ៣សែន នាក់ ! យុវជន កំពុង ធ្វើការ នៅប្រទេស ថៃជាង ៧សែន នាក់ ។ យុវជន កំពុងអត់ការងារ ធ្វើ នៅស្រុកខ្មែរ មានចំនួន រាប់លាន អ្នក ។ យុវជន អត់ការងារ ធ្វើភាគច្រើន គឺ យុវជននៅតាម ជនបទ ។ សំរាប់អ្នករស់នៅទីក្រុង គឺមិនដែលដឹងទេ ហើយ មើលទៅ គិតថាសំបូរ ការងារណាស់ ។
កាលដែល មានពលករចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅទីក្រុងច្រើន ជាពិសេសទៅបរទេសច្រើន មានន័យថា ប្រទេសរីកចំនរើននោះទេ។
១-សួរថាហេតុអីចាំបាច់ត្រូវចំណាកស្រុក បើផលរបរកសិកម្ម ឬជលផលអាចធ្វើបាននោះ?
២-បើប្រជាជនគ្មានការងារធ្វើក្នុងស្រុក តើមេដឹកនាំជាអ្នកប្រកដដោយគតិបណ្ឌិតឬ?
៣-ធម្មតាទេ ការរកចំនូលអាចរស់បានក្នុងស្រុក គឺពួកគាត់មិនចាប់បាច់ទៅឆ្ងាយឃ្លាតក្រុមគ្រសារនោះទេ?
៤-រដ្ឋាភិបាលសម្តេចជោរមិនបានស្វែងរក ប្ញសគល់នៃបញ្ហាដែលនាំឲ្យប្រជាជនចំណាកស្រុកទេ។
៥-ប្រទេសជាតិ មានរ៉ែ ទន្លេ សមុទ្រ កំពង់ផែ ព្រៃឈើ តើប្រជាជនជាអ្នកបំផ្លាញលក់ឲ្យឈ្មួញបរទេសឬ? ហេតុអីប្រជាជនខ្វះទឹកធ្វើស្រែ?
លុយរាប់សិបម៉ឺនដុល្លារ ពួកនេះវាបែរជាជួយធ្វើវត្តទៅវិញ ព្រោះប្រជាជនជំនឿផ្កាប់មុខលើចំនុចនេះ។ ពួកគេមិនធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តសំបូរគ្រប់ទិសទីក្នុងប្រទេសសំរាប់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអាចប្រកបរបរកសិកម្មបានទេ គឺទុកឲ្យនៅក្រស្ទើរស់ស្ទើរស្លាប់ ងាយស្រួលគ្រប់គ្រង។
៦-និយាយនេះមិនមែនថា យើងគ្មានសាសនាទេ ប៉ុន្តែជំនឿគ្រាន់តែជាអរូបីយប៉ុណ្ណោះ ។ ដូចគេនិយាយថា ចង់ឲ្យព្រះជួយ ទាល់តែយើងហ្នឹងចេះជួយខ្លួនឯងដែរ។
បើចង់ឲ្យប្រជាជនមានការងារធ្វើ គឺ បង្កើតផ្លូវថ្នល់ ប្រឡាយទឹក ស្ពានគ្រប់តំបន់។
«បើមនុស្សក្រុមនោះវាធ្វើឆ្កួតទៅហើយ ចូរកុំធ្វើឆ្កួតតាម» ដើម្បីការងាររដ្ឋឱ្យមានសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ហើយរស់នៅបានយ៉ាងសមរម្យគឺប្តូរ សែន ដាក់ រង្ស៊ី នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ នោះ ចូរយុវជនទាំង អស់ត្រូវចាំ។
«បើមនុស្សក្រុមនោះវាធ្វើឆ្កួតទៅហើយ ចូរកុំធ្វើឆ្កួតតាម» យើងជាយុវជនត្រូវតែរកឱកាសចូល បម្រើការងាររដ្ឋឱ្យបាន ព្រោះវាមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់អនាគតប្រទេសយើង មធ្យោបាយ មានតែមួយគឺប្តូរ សែន ដាក់ រង្ស៊ី នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ។