ដោយ៖ ណុល ដារ៉ា
ថ្ងៃចន្ទ ទី22 ធ្នូ 2014
http://vodhotnews.com
ស្តាប់សំឡេង៖ |
ចម្លងទុក |
ក្នុងឆ្នាំ២០១៤នេះព័ត៌មានពីការប្ដឹងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ នៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ICC ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ បានលេចឮជាបន្តបន្ទាប់ ។
ថ្មីៗនេះមានលេចឮព័ត៌មានបន្ថែមថា មេធាវីអន្តរជាតិ រីឆាត រ៉ូជ្ជឺ (Richard Rogers) ដែលជាអតីតប្រធានអង្គភាពគាំពារការពារក្ដីនៃតុលាការខ្មែរក្រហម និងជាមេធាវីអន្តរជាតិម្នាក់ ក្នុងចំណោមមេធាវីអន្តរជាតិ២នាក់ ដែលធ្លាប់ប្ដឹងមេដឹកនាំកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នទៅ ICC នោះបានកៀងគរអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិចំនួន៤០ ដើម្បីគាំទ្របណ្ដឹងរបស់គាត់ ។
ព័ត៌មានបន្ថែមថា ពេលនេះគាត់កំពុងបន្តស្វែងភស្តុតាងបន្ថែម និងបន្តបញ្ចុះបញ្ចូលសភា និងរដ្ឋាភិបាលអឺរ៉ុប ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិរួមជាមួយនឹងអ្នកជំនាញការខាងច្បាប់នានា នៅជុំវិញពិភពលោក ទាក់ទាញឲ្យមានការគាំទ្រចំពោះពាក្យបណ្តឹងនោះ ដើម្បីជំរុញឲ្យ ICC ឲ្យបើកការស៊ើបអង្កេតទៅលើឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានប្រព្រឹត្តនៅកម្ពុជា ។
តាមព័ត៌មានកន្លងមកនោះឲ្យដឹងថា បណ្ដឹងដែលមេធាវីរូបនោះប្ដឹងមានដូចជា ការបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋចេញពីលំនៅដ្ឋានទាំងបង្ខំ ការរំលោភយកដីធ្លីជាទូទៅនិងជាប្រព័ន្ធ ការសម្លាប់ និងការឃុំឃាំងមនុស្សដោយខុសច្បាប់ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត ហើយបណ្ដឹងនេះទៀតសោត គឺជំនួសមុខឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជា៧៧០ ០០០នាក់ ដែលរងគ្រោះដោយសារជម្លោះដីធ្លី និងដោយសារការបណ្ដេញចេញពីលំនៅដ្ឋានទាំងបង្ខំ ។
ចំណែកមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលវិញធ្លាប់ច្រានចោលការអះអាងនោះ ដោយចាត់ទុកថាការព្យាយាមប្តឹងរដ្ឋាភិបាលទៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិនោះ ជារឿងគួឲ្យអស់សំណើច ដែលមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជា ។
តើបណ្ដឹងរបស់លោក រីឆាត រ៉ូជ្ជឺ ប្ដឹងមេដឹកនាំកម្ពុជាទៅ ICC មានប្រសិទ្ធភាពកម្រិតណា?
ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី ចរិយា មានប្រសាសន៍ថា រឿងព្រហ្មទណ្ឌ គឺអាស្រ័យទៅលើការបង្ហាញភស្តុតាង ថាតើអ្នកដាក់ពាក្យបណ្ដឹង បានផ្សារភ្ជាប់អង្គហេតុដែលប្ដឹងនោះ ទៅនឹងបទល្មើសដែលមានចែងនៅក្នុងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិឬទេ ។ លោកថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏តុលាការនោះត្រូវទទួលយកពាក្យបណ្ដឹងនោះដែរ ដើម្បីយកទៅពិនិត្យ តែត្រង់ថាតុលាការចោទប្រកាន់ ឬមិនចោទប្រកាន់ វាជារឿងដែលមិនទាន់អាចសន្និដ្ឋានបាន ។ លោកថា «ចំពោះការកៀងគរមនុស្ស អង្គការផ្សេងៗឲ្យគាំទ្រពាក្យបណ្តឹងហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា វាជាធម្មតាទេ អ្នកប្តឹងតែងតែចង់បានធ្វើម៉េចឲ្យមានការចោទប្រកាន់ ក៏ប៉ុន្តែត្រង់ថាការចោទប្រកាន់នេះមានមូលដ្ឋានយ៉ាងម៉េចៗ វាអាស្រ័យទៅលើតុលាការជាអ្នកធ្វើការវិនិច្ឆ័យ» ។
មេធាវីការពារក្ដីនៅតុលាការខ្មែរក្រហម លោក គង់ សំអុន មានប្រសាសន៍ថា ដំណាក់កាលធំដំបូង គឺថាតើលោករ៉ូជ្ជឺមានលទ្ធភាពឲ្យរដ្ឋអាជ្ញានៃតុលាការ ICC ទទួលយកពាក្យបណ្ដឹងរបស់គាត់ដែរឬទេ ។ លោកបន្តថានៅដំណាក់កាលបន្ទាប់ បើរដ្ឋអាជ្ញាយល់ព្រមថាត្រូវស៊ើបអង្កេតទៅលើសំណុំរឿងនោះ នោះទើបគេរៀបចំពាក្យបណ្ដឹងចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ។
អត្ថបទទាក់ទង
លោក រីឆាត រ៉ូជ្ជឺ ធ្លាប់ឆ្លើយឆ្លងជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាថា លោកជឿថាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ICC នឹងពិនិត្យពាក្យបណ្ដឹងរបស់គាត់ជាបឋម ។ ហើយលោកបានទាញនិយមន័យនៃបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិថា វាមិនតម្រូវឲ្យមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធឡើយ ។
លោកបណ្ឌិត ហង្ស ពុទ្ធា មានប្រសាសន៍ថា លោករ៉ូជ្ជឺមានការប្រឹងប្រែងខ្លាំងក្នុងការប្រមូលឯកសារ ដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅ ICC ហើយកម្ពុជាជាប្រទេសនីតិរដ្ឋ និងជាសមាជិកតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ICC ផងដែរ ។ លោកបន្តថា ការប្ដឹងនេះជាដំណើរការមួយដែលមិនធ្លាប់មានសម្រាប់កម្ពុជា ប៉ុន្តែមេដឹកនាំកម្ពុជាក៏ស្ថិតនៅក្នុងអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនដែរ ។ លោកថា «ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា មេដឹកនាំកម្ពុជា ស្ថិតក្នុងរង្វង់នៃបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួន អ៊ីចឹងប្រសិទ្ធភាព នៃការដាក់ពាក្យបណ្តឹង មិនមែនសុទ្ធតែអាចចោទប្រកាន់បានទេ ហើយត្រូវការពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីតាមមើលថាតើពាក្យបណ្តឹងនោះគ្រប់គ្រាន់ឬនៅ ហើយតុលាការ ICC ហ្នឹងប្រាកដជាទទួលយកបានពាក្យបណ្តឹងហ្នឹងឬអត់ ហើយដែលមានការសើបសង្កេត នៅមានការចាត់វិធានការអីផ្សេងទៀត ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថា គួររង់ចាំមើលដំណើរការនេះទាំងអស់គ្នា» ។
កាលពីឆ្នាំ២០០២កម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នលើលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម នៃតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ។ តាមរយៈសន្ធិសញ្ញានេះ តុលាការ ICC អាចនឹងចាត់ការលើមេដឹកនាំកម្ពុជាបាន បើសិនជារដ្ឋអាជ្ញារកឃើញថា ពិតជាមានកំហុសដូចការចោទប្រកាន់ និងស្ថិតក្នុងដែនយុត្តាធិការរបស់ ICC។
កាលពីល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ ទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ នេះអគ្គិភ័យបានឆាបឆេះផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិបឹងឈូក សង្កាត់គីឡូលេខ៦ ខណ្ឌឫស្សីកែវ អស់ជាង៤០ខ្នង ។ ក្រោយព្រឹត្តិការណ៍នេះ ប្រជាពលរដ្ឋសម្ដែងការសង្ស័យថា អាជ្ញាធរអាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការលួចដុតផ្ទះពួកគាត់ ព្រោះពួកគាត់មិនព្រមរុះរើលំនៅដ្ឋាន តាមសេចក្ដីជូនដំណឹងរបស់អភិបាលខណ្ឌនេះ ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ២០១៤ ដែលតម្រូវឲ្យពួកគាត់រុះរើលំនៅដ្ឋានឲ្យអស់ក្នុងរយៈពេល១៥ ថ្ងៃ ក្រោយថ្ងៃជូនដំណឹង ។
ទោះយ៉ាងណានៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី២២ ខែធ្នូ អភិបាលរងខណ្ឌឫស្សកែវ លោក កូប ស្លេះ បានបដិសេធការចោទប្រកាន់របស់ពលដ្ឋទាំងនោះ ដោយថាអាជ្ញាធរមិនទៅធ្វើអ្វីឲ្យខុសច្បាប់នោះទេ ។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរនៅមិនទាន់បញ្ជាក់ពីមូលហេតុពិតប្រាកដនៃការឆេះផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនោះនៅឡើយទេ ។
ទាក់ទងនឹងបណ្ដឹងរបស់លោក រីឆាត រ៉ូជ្ជឺ ទៅតុលាការអន្តរជាតិនេះលោក ហង្ស ពុទ្ធា យល់ថា ទោះបីជាតុលាការមិនចាត់ការតាមពាក្យបណ្ដឹងរបស់មេធាវីអន្តរជាតិនោះក៏ដោយ ក៏វាជាការពញ្ញាក់ស្មារតីដល់មេដឹកនាំទាំងអស់ក្នុងលោក ឲ្យគិតពិចារណាឡើងវិញពីរបៀបរបបនឹកនាំរបស់ខ្លួន ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពលរដ្ឋបានរស់ដោយសុខសប្បាយ ស្របតាមលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម ៕
សូមសរសេរមកលោក ណុល ដារ៉ា តាមរយៈ dara@vodhotnews.com