ដោយ ជិន ជេដ្ឋា
2017-04-28
RFA
ស្ដាប់ ឬ ទាញយកសំឡេង
ពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីនៅភូមិវត្ត ឃុំខ្នារឆ្មារ ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឈ្មោះ ជា ស៊ុនលី ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧។ RFA/Chin Chetha
ពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលរិះគន់នគរបាល និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានរបស់ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជុំវិញករណីទំនាស់ដីធ្លីមួយកន្លែងរវាងចៅអធិការវត្ត និងពលរដ្ឋ។ ពលរដ្ឋចោទថា ចៅអធិការវត្តបឹងខ្នារ ព្រះនាម នួន ស៊ីណាត់ បានកាប់បំផ្លាញដំណាំ និងដើមត្នោតជាច្រើនដើមលើដីដែលគាត់កាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដើម្បីចាក់ដីព័ទ្ធរបងរំលោភយកធ្វើជាដីវត្ត។
មន្ត្រីផ្នែកអង្កេតនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) ប្រចាំខេត្តកំពង់ឆ្នាំង រិះគន់នាយប៉ុស្តិ៍នគរបាលឃុំខ្នារឆ្មារ មេឃុំ និងអាជ្ញាធរស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ក្រោយរកឃើញថា ភាគីចៅអធិការវត្តបឹងខ្នារ នៅបន្តសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញ និងចាក់អាចម៍លើដីមានជម្លោះ ហើយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចមិនបានទប់ស្កាត់។ ការបណ្ដោយដូច្នេះ ស្មើនឹងមិនបញ្ឈប់បទល្មើស ឬការពារប្រយោជន៍ពលរដ្ឋ។
មន្ត្រីផ្នែកអង្កេតអង្គការលីកាដូ លោក សៅ ភារៈ ថ្លែងនៅថ្ងៃទី២៨ ខែមេសា ថា បន្ទាប់ពីចុះអង្កេតពីរលើកលើករណីនេះឃើញថា ភស្តុតាងដូចជាភ្លឺស្រែ និងដើមត្នោតដុះជាជូរតាមព្រំរបង ប៉ុន្តែដើមត្នោតទាំងនេះ ត្រូវភាគីចៅអធិការដឹកនាំនេនៗកាប់រំលំ និងដុតចោល។ ភាគីពលរដ្ឋបានចូលកាន់កាប់ដីតាមរបៀបភោគៈ ដោយមានអ្នកភូមិធ្វើជាសាក្សី ដូច្នេះសមត្ថកិច្ចគួរអន្តរាគមន៍រឿងនេះ៖ «ក្នុងករណីនេះខ្ញុំស្នើសុំឲ្យសមត្ថកិច្ចអនុវត្តតួនាទីរបស់ខ្លួន ក្នុងការជួយស្វែងរកយុត្តិធម៌ឲ្យជនរងគ្រោះ ហើយទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានបទល្មើសហ្នឹងកើតឡើងបន្តទៀត»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ នាយប៉ុស្តិ៍នគរបាលរដ្ឋបាលឃុំខ្នារឆ្មារ លោក ឈឹម សំអាត ប្រកែកថា លោកមិនបានដឹងសកម្មភាពបំផ្លាញដំណាំ និងដើមត្នោតនេះទេ ហើយពលរដ្ឋក៏មិនដែលមកប្ដឹងលោកដែរ។
ចំណែកអភិបាលស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ លោក វន ស៊ីផា ថ្លែងយ៉ាងខ្លីថា ដីដែលកំពុងមានជម្លោះ គឺគ្មានម្ចាស់ឡើយដោយភាគីពលរដ្ឋពុំមានលិខិតកាន់កាប់ទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរណាទាំងអស់។ ក្នុងរឿងនេះ លោកថា អស់លទ្ធភាពសម្រេចហើយ ព្រោះភាគីចៅអធិការវត្តបានធ្វើរបាយការណ៍មួយទៅក្រសួងធម្មការ ដើម្បីដោះស្រាយបន្ត ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធដីវត្ត និងសាធារណៈរបស់រដ្ឋ៖ «បុគ្គលម្នាក់អាចចង្អុលដីណាថា ជាដីរបស់ខ្លួនក៏បានដែរមែនទេ? បើសិនអត់មានលិខិតកាន់កាប់ អត់មានដឹងទំហំ អត់មានអ្នកណាទទួលស្គាល់ អ៊ីចឹងមួយប្រទេសយើងមានបញ្ហាអ៊ីចឹងទាំងអស់គ្នាមែនទេ? សូមឲ្យមានច្បាប់មានទម្លាប់បន្តិចទៅ យ៉ាងហោចណាស់មានលិខិតទទួលស្គាល់ពីឃុំអ៊ីចឹងទៅ»។
ទោះជាយ៉ាងណា ភាគីពលរដ្ឋដែលអះអាងថា ជាម្ចាស់ដីទំហំជិត ១ហិកតារ លោកស្រី អ៊ុន សំរេច ថាចៅអធិការវត្តបឹងខ្នារ ព្រះនាម នួន ស៊ីណាត់ បានរៀបចំដីវត្តប៉ះពាល់ដល់ដីស្រែពលរដ្ឋ ៤គ្រួសារផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែមានតែគ្រួសារ លោកស្រីប៉ុណ្ណោះដែលហ៊ានចេញមុខប្ដឹងតវ៉ាករណីរំលោភបំពាននេះ។ ចាប់តាំងពីពេលមានរឿងក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ មក គ្រួសារលោកស្រីបានប្ដឹងទៅមន្ទីរទំនាក់ទំនង រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងអធិការកិច្ច ព្រមទាំងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅមូលដ្ឋានជាច្រើនទៀត ប៉ុន្តែពុំមានដំណោះស្រាយ ឬបញ្ឈប់សកម្មភាពរំលោភបំពាននេះបាននៅឡើយទេ៖ «ឪពុកម្ដាយខ្ញុំ បានកាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ មក អត់ដែលអីសោះ។ សូមឲ្យក្រសួងយុត្តិធម៌ចុះមកមើលជាក់ស្ដែង ហើយជួយក្រុមគ្រួសារខ្ញុំផង បើខាងខ្ញុំចេះតែទទួលរង បើទៅពឹងខាងច្បាប់ខាងច្បាប់គេអត់ដោះស្រាយឲ្យ អ៊ីចឹងខ្ញុំប្រជារាស្ត្រមិនដឹងទៅពឹងអ្នកណាទៀត»។
កំណត់ហេតុកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ របស់អភិបាលស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ លោក វន ស៊ីផា បង្ហាញថា ស្ថានភាពដីជាក់ស្ដែងជាប្រភេទដីចំណីបឹង ហើយភាគីទាំងសងខាងសុទ្ធតែអះអាងថា ជាដីរបស់ខ្លួន។ ក្នុងនោះលោកស្នើឲ្យភាគីទាំងពីអនុវត្តបីចំណុច ទី១ ចៅអធិការត្រូវបញ្ឈប់ការកាប់រាន និងចាក់ដីលើទីតាំងដែលភាគីពលរដ្ឋអះអាងថា ជាដីរបស់គាត់ជាបណ្ដោះអាសន្ន។ ចំពោះទីតាំងផ្សេងលោកអាចចាក់ដីសម្អាតវត្តបាន។ ទី២ ភាគីទាំងពីរអាចស្វែងរកដំណោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់ ឬប្ដឹងទៅតុលាការ។ ទី៣ សូមឲ្យមានការចរចារវាងភាគីទាំងពីរដើម្បីដោះស្រាយជាថវិកាដែលជាការប្រសើរ៕