ដោយ ឡេង ម៉ាលី
2017-06-25
RFA
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន (ឆ្វេង) ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បង្ហាញម្រាមដៃជ្រលក់ទឹកខ្មៅបន្ទាប់ពីបោះឆ្នោតរួចនៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ Photo: RFA
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) នៅថ្ងៃទី២៥ មិថុនា នេះ បានប្រកាសជាផ្លូវការនូវលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់អាណត្តិទី៤ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ លទ្ធផលផ្លូវការបង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លទ្ធផលផ្លូវការពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់អាណត្តិទី៤ ដែល គ.ជ.ប ប្រកាសនៅថ្ងៃទី២៥ មិថុនា បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះនាំមុខគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទទួលបានតំណែងមេឃុំ–ចៅសង្កាត់ចំនួន ១.១៥៦ ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ៤៨៩។
ក្រៅពីមេឃុំ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានជំទប់ទី១ ចំនួន ១.១៣៩ និងជំទប់ទី២ ចំនួន ៥១០។ រីឯគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទទួលបានតំណែងជំទប់ទី១ ចំនួន ៥០៣ និងជំទប់ទី២ ចំនួន ១.០៨៧។ តួលេខនេះ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លើសគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ៦៦៧អាសនៈមេឃុំ–ចៅសង្កាត់។
បន្ទាប់ពីគណបក្សទាំងពីរ គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ ទទួលបានតំណែងមេឃុំចំនួន១ នៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
ស្របពេលដែល គ.ជ.ប ប្រកាសលទ្ធផលផ្លូវការនៅថ្ងៃទី២៥ មិថុនា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប្រកាសទទួលយកលទ្ធផលនេះ ហើយចាត់ទុកថាបានកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ។
ដោយឡែកមន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ មានប្រសាសន៍ថា ទោះជាលទ្ធផលចេញមកបែបនេះក្ដី ក៏បរិយាកាសមុនមិនល្អ និងយ៉ាប់ជាងការបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន ដោយសារតែតំណាងរាស្ត្រ មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មន្ត្រី គ.ជ.ប និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាប់ពន្ធនាគារ ហើយលោក សម រង្ស៊ី មិនធ្វើសកម្មភាពដឹកនាំបក្ស និងបោះឆ្នោត៖ «»។
លោកថា ចំណុចសំខាន់ត្រូវកែលំអ គឺឲ្យកម្មករជាង ១លាននាក់នៅក្រៅប្រទេសបានបោះឆ្នោត។
លើហ្វេសប៊ុករបស់ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា បានសរសេរស្រង់ខ្លឹមសារប្រសាសន៍របស់លោក ដែលថ្លែងក្នុងវេទិកាជួបជាមួយបេក្ខជនក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់ជាប់ឆ្នោតនៅខេត្តព្រៃវែង ថ្ងៃទី២៥ មិថុនា ថា លទ្ធផលបោះឆ្នោតឃុំ–សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ បង្ហាញពីកំណើនចំនួនមេឃុំ–ចៅសង្កាត់ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់មកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។
ទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតនេះ បន្ទប់ស្ថានការណ៍សម្រាប់ការបោះឆ្នោត ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ មិថុនា វាយតម្លៃថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់អាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០១៧ ខ្វះយុត្តិធម៌ និងរឹតត្បិតសេរីភាព ប៉ុន្តែការចាត់ចែងនៃការបោះឆ្នោតប្រសើរជាងមុន។
បន្ទប់ស្ថានការណ៍សម្រាប់ការបោះឆ្នោត វាយតម្លៃទាំងមូល និងចុងក្រោយលើការចាត់ចែង និងការអនុវត្តភារកិច្ចរបស់ គ.ជ.ប លើបញ្ជីបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ការចុះបញ្ជីបេក្ខជនគណបក្សនយោបាយ ការបោះឆ្នោត ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ការប្រកាសបិទ និងការផ្សាយលទ្ធផលលើគេហទំព័រ ថាមានភាពវិជ្ជមាន និងប្រសើរជាងមុន។ ទាក់ទិននឹងការឃោសនាបោះឆ្នោត និងការដោះស្រាយបណ្ដឹងបោះឆ្នោត មិនទាន់ប្រសើរ និងត្រូវកែលំអ។ គ្មានអំពើហិង្សាទាក់ទិនការបោះឆ្នោតធ្ងន់ធ្ងរកើតឡើងក្នុងពេលបោះឆ្នោតទេ ប៉ុន្តែមុនការបោះឆ្នោត មានបញ្ហាមួយចំនួនដូចជា បរិយាកាសគាបសង្កត់នយោបាយ ហិរញ្ញវត្ថុឃោសនាបោះឆ្នោត និងការប្រើប្រាស់ធនធានរដ្ឋ ដែលខ្វះសមធម៌ និងតម្លាភាព ទីលានប្រកួតប្រជែងនយោបាយខ្វះសមភាព ខ្វះឯករាជភាពរបស់មន្ត្រីតុលាការ និងភាពលម្អៀងនៃមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលដាក់សម្ពាធលើសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងគំរាមដល់សកម្មភាពគណបក្សប្រកួតប្រជែង សមាគម សហជីព និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។ កត្តាទាំងនេះ នាំឲ្យបរិយាកាសសម្រាប់ដំណើរការបោះឆ្នោត ស្ថិតក្នុងកម្រិតរឹតត្បិតសេរីភាព និងខ្វះភាពយុត្តិធម៌ពេញលេញនៅឡើយ។
ការវាយតម្លៃនេះ គឺផ្ទុយនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ស្វាគមន៍លទ្ធផលរបស់ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ដែលយោងអង្គការអន្តរជាតិ៣ គឺអង្គការអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនិយមកណ្ដាលអន្តរជាតិ ហៅកាត់ថា CDI សន្និសីទអន្តរជាតិនៃបណ្ដាគណបក្សនយោបាយនៅអាស៊ី ហៅកាត់ថា ICAPP និងអង្គការអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនិយមកណ្ដាលអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកអន្តរជាតិ (CAPDI) ដោយវាយតម្លៃថា ការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងលក្ខណៈសេរី យុត្តិធម៌ និងសម្ងាត់ ដោយពុំមានសញ្ញាណាមួយនៃការគំរាមកំហែង បង្ខិតបង្ខំ ឬអំពើហិង្សា ហើយយោងការប្រកាសរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ចាត់ទុកការបោះឆ្នោតនេះជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុងការបន្តអភិវឌ្ឍលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ក្នុងចំណោមអាសនៈមេឃុំ–ចៅសង្កាត់ និងជំទប់ចំនួន ១១.៥៧២ ទូទាំងប្រទេស ក្នុងអាណត្តិទី៤ មានស្ត្រីចំនួន ១.៩៣៩ នឹងចូលកាន់តំណែងទាំងនេះ។
គណបក្សប្រកួតប្រជែងធំទាំងពីរ អះអាងចំពោះអ្នកគាំទ្ររៀងៗខ្លួនថា លទ្ធផលនេះជាមូលដ្ឋានរឹងមាំឈានទៅរកជ័យជម្នះក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៦ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខ៕