ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2017-10-11
RFA
(ពីឆ្វេង) លោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ លោក ហ៊ុន សែន និងភរិយា លោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមុថិនា ឆ្នាំ២០១៣។ Photo: RFA
អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត និងអ្នកវិភាគលើកឡើងថា ទោះបីជាលោក ហ៊ុន សែន រំលាយគណបក្សប្រឆាំងបានសម្រេចក្ដី ប៉ុន្តែមិនអាចស្ដារប្រជាប្រិយភាពរបស់បក្សកាន់អំណាចរបស់លោកវិញបានដែរ ព្រោះថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានអារឿងអាស្រូវក្នុងការដឹកនាំរាប់មិនអស់ ដែលឈានដល់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់អស់ជំនឿក្នុងការដឹកនាំបន្តទៀត។
អ្នកជំនាញខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរា មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់បានផ្ញើវាសនាលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តាមរយៈការបោះឆ្នោត ទោះបីជាគណបក្សនេះ ត្រូវបានតុលាការរំលាយចោលក្ដី ក៏គណបក្សកាន់ អំណាចនៅតែមិនអាចទាញយកអ្នកគាំទ្រមកវិញបានដែរ៖ «ការចង់រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចង់យកសំឡេងទៅឲ្យបក្សផ្សេងៗនោះ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលចង់លែងគាំទ្របក្សប្រឆាំង ហើយចង់មកគាំទ្របក្សកាន់អំណាចនោះ ក៏ងាកមកគាំទ្របក្សប្រឆាំងដដែលវិញដែរ ដោយសារតែខុសឆន្ទៈ ឬគំនិតដើមរបស់ពួកគាត់ ហើយករណីនេះ វាអាចបង្កបញ្ហា អាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទស្សនៈផ្ទុយគ្នា មួយតាមបក្សប្រឆាំង មួយតាមបក្សកាន់អំណាច»។
ការលើកឡើងបែបនេះ នៅក្រោយពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដើរតួជាតុលាការ ហើយប្រកាសម្ដងហើយម្ដងទៀត នៅថ្ងៃទី១១ តុលាថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រូវកម្ទេចឆាប់ៗនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងមួយចោល គ្មានបញ្ហាអ្វីទេគឺនៅមានបក្សជាច្រើនទៀត សម្រាប់ ធ្វើជាដៃគូរបស់លោកនៅក្នុងសភា។
ការប៉ុនប៉ងរំលាយគណបក្សប្រឆាំង និងការគ្រោងធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ចំនួន៤ ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានស្នើទៅគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា រួមមាន ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងព្រឹទ្ធសភា ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ និងច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់ ដែលខ្លឹមសារនៃការសុំធ្វើវិសោធនកម្ម ច្បាប់ទាំងបួននេះ គឺដើម្បីយកអាសនៈរបស់គណបក្សដែលត្រូវតុលាការរំលាយ ទៅចែកឲ្យគណបក្សផ្សេងៗ តាមរូបមន្តសមាមាត្រនោះ ត្រូវបានអ្នកច្បាប់ពន្យល់ថា ជាការមើលងាយ និងជាន់ឈ្លីប្រជាពលរដ្ឋ និងជាទង្វើរដ្ឋប្រហារធម្មនុញ្ញ។
ទាំងអ្នកច្បាប់ ទាំងអ្នកវិភាគលើកឡើងដូចគ្នាថា លោក ហ៊ុន សែន មិនគួរស្លន់ស្លោនៅមុនពេលបោះឆ្នោតហើយប្រកាសម្ដងហើយម្ដងទៀត អំពីការប៉ុនប៉ងរំលាយគណបក្សប្រឆាំងបែបនេះទេ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គួរតែប្រើវិធីសាស្ត្រហាត់ពត់លត់ដំមន្ត្រីខិលខួច នៅក្រោមបង្គាប់របស់ខ្លួន ដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋស្ទើរតែពេញនគរមើលឃើញថា អសកម្ម ពុករលួយ បង្កការលំបាកដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការបម្រើវិស័យសាធារណៈ និងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចមួយចំនួន ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋ បាត់បង់លំនៅឋាន ដោយសារតែការពារផលប្រយោជន៍ក្រុមហ៊ុនឯកជន បណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋាន ដូចដែរលោកបានបញ្ជាឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក ជា សុផារ៉ា ដោះស្រាយរឿងដីធ្លី នៅខែត្រកោះកុងជាមួយក្រុមហ៊ុនកោះកុង សួរហ្គើ (Koh Kong Sugar) របស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ កាលពីពេលថ្មីៗនេះប្រសើរជាង ព្រោះថា នៅមានរឿងអយុត្តិធម៌ជាច្រើនទៀត ដែលជាតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ពលរដ្ឋ ទោះបីជាលោកធ្លាប់បានប្រកាសនៅក្នុងអាណត្តិទី៥ នៅក្រោយពេលលោកចូលកាន់តំណែងជាថ្មីថា នឹងធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅនោះ។
មន្ត្រីច្បាប់ និងអង្កេតនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក យឿង សុធារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា លោកសោកស្ដាយដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចង់ធ្វើអ្វីមួយ ហើយបានធ្វើការកែប្រែច្បាប់តាមក្រោយ ដែលលោកហៅថា ជាការកាត់ក្បាលតម្រូវមួកនោះ៖ «របបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សប្រជាពលរដ្ឋ ជាអធិបតេយ្យ ជាម្ចាស់អំណាច ហើយបើបំផ្លាញឆន្ទៈ ពលរដ្ឋជិត១ចំហៀងប្រទេស ហាក់ដូចជា យកឆន្ទៈ ពលរដ្ឋហ្នឹងមកជាន់ឈ្លីដូច្នោះដែរ»។
ទោះបីជាបែបណាក៏ដោយ លោក ឯម សុវណ្ណរា សម្ដែងសុទិដ្ឋិនិយមថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងមិនទុកឲ្យគណបក្សរបស់ខ្លួន ឲ្យគេរំលាយចោលនោះទេ លោកមានជំនឿថា គណបក្សប្រឆាំងនឹងដាក់មនុស្សថ្មីដើម្បីជំនួសលោក កឹម សុខា ទោះបីជាគណបក្សនេះប្រកាន់ជំហរថា នៅតែរក្សាលោក កឹម សុខា ធ្វើជាប្រធានក្ដី។
ការផ្លាស់ប្ដូរក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងមិនមែនជាលើកទី១ទេ លោក ហ៊ុន សែន ព្យាយាមផ្លាស់ប្ដូរមេដឹកនាំបក្សនេះ ម្ដងហើយម្ដងទៀត តាមរយៈការធ្វើច្បាប់ដើម្បីឲ្យផ្លាស់ប្ដូរ។ វិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ ដែលចែងពីទណ្ឌិតមិនអាចធ្វើជាប្រធានបក្សនេះ ក៏ជាការផ្ដួចផ្ដើមរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែរ ដើម្បីកម្ចាត់លោកសម រង្ស៊ី ចេញពីបក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែឥលូវនេះ នៅពេលលោក ហ៊ុន សែន ដឹងថា ទោះជាដូរមេបក្សក៏បក្សនេះនៅតែរឹងមាំនោះ តាមមើលទៅលោក ហ៊ុន សែន ហាក់គ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីនេះ ដើម្បីរំលាយគណបក្សប្រឆាំងចោលទេ ដើម្បីការពារអំណាចរបស់ខ្លួនទៅមុខទៀត នៅឆ្នាំ២០១៨។ បញ្ហានេះអ្នកវិភាគ អះអាងថា ប្រជាពលរដ្ឋបច្ចុប្បន្នទោះបីជាឃើញនៅស្ងៀមស្ងាត់ គឺពលរដ្ឋមិនល្ងង់ទៀតឡើយ ព្រោះថា លទ្ធផលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ–សង្កាត់ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់៕
ម៉ាមី!
វាមិនអាចដូចចិត្តយើងចង់នោះទេ រឿងរ៉ាវ វាចេះធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ហើយសុទ្ធសឹងមកពីមាត់ និងពាក្យសម្តីដែលសុទ្ធតែថាគេមិនហ៊ាន ដល់តែគេហ៊ាន ចាប់ផ្តើមប្តូរយុទ្ធសាស្រ្តថ្មី អាងអ្នកនៅពីក្រោយ ទុកចិត្តអីបាន បើទម្រាំគេជួយរឿងវាកើតឡើងរួចទៅហើយ ។ សង្គ្រាមត្រជាក់ រួមមានសង្គ្រាមពាក្យសម្តីនាសម័យបច្ចុប្បន្នដើម្បីយកឈ្នះយកចាញ់បានត្រូវគេមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់មានជាហូរហែរ ក្នុងសម័យយើងនេះ ពាក្យ “ឌឺដង, បញ្ឍិតបញ្ឆៀង, និងជេរប្រមាថ” លាយឡំជាមួយឈាមដ៏ឆ្អាប បានបន្សល់ទុកនូវគំនុំពីជំនាន់មួយ ទៅជំនាន់មួយទៀត ដែលខ្មែរបានផ្តល់ឳកាសឲ្យប្រទេសជិតខាងបានចិត្ត និងកាត់ច្រៀកប្រទេសយើងនេះជាជម្រៀកៗយកទៅធ្វើជារបស់គេ ។ ការជឿ និងយល់ដឹង ដែលពេលខ្លះមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ របស់មនុស្សម្នាក់ៗ បានធ្វើឲ្យខ្មែរយល់ច្រឡំ ពេលខ្លះមានប្រជាជនមួយចំនួនស្រែកក្តែងៗថាស្អប់យួន តែថាអ្នកនោះស្អប់តែប្រុសយួននោះទេ តែស្រីយួនក្មេងៗមិនបានស្អប់ទេ រឿងមួយទៀត គេថាស្អប់យួន តែឆ្នោតខ្មែរមិនជួយទេ តែបែរជាជួយចាក់ឆ្នោតយួនដែលគេមើលឃើញថា៖ ខ្មែរជួយយួនមិនតិចទេ យ៉ាងហោចណាស់ក៏ចាប់ពី ២ លានទៅ ៥លានដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃៗផងដែរ ដូចគ្នានឹងទំនិញមួយចំនួនដែលនំាចូលមកពីយួនផងដែរ (បន្លែឯង, ត្រីឯង, ជ្រូកឯង មិនជួយទិញទេ, សុខចិត្តជួយគេ) ។ អញ្ចឹងយើងមើលឃើញហើយថា គេប្រឹងប្រែងយូរណាស់ (ប្រើមនោគមន៍វិជ្ជា)ទម្រាំឲ្យខ្មែរ ធ្លាក់អន្លង់គេ (នោះមានន័យថាម៉េច យើងស្អប់ឫក៏ស្រឡាញ់គេមិនដឹងខ្លួន) ។ ពេលខ្លះរឿងដែលយើងគិត ត្រូវបានគេបំបែកសំណុំរឿងនោះទៅហើយ ឧ៖ គ្រាន់តែរឿងសុខមាលភាពមួយ អីឡូវគេធ្វើឡើងបះដៃបះជើងទៅហើយ មន្ត្រីរាជការ, កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ, កម្មករកាត់ដេរ… ត្រូវគេមើលឃើញថា៖ “បានលើកទឹកចិត្ត ក្នុងភាពកក់ក្តៅ” តែចាំមើលថាវាកើតឡើងមែនពិត ឫគ្រាន់តែជាពាក្យសម្តី សម្រាប់ដើមឆ្នំាក្រោយនេះ ។ ច្រកដើរនៅតែមាន តែថាធ្វើក្នុងន័យយល់ដឹង ឫធ្វើក្នុងន័យកំហឹងរង់ចាំបង្អែក ។ សុំទោស!
La casse tête d’Hun Sen !