ដោយ ជាតិ ចំណាន
2018-12-18
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
ទីតាំងជីករ៉ែមាសនៅភ្នំលុង ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។ រូបថត៖ ចលនាមាតាធម្មជាតិ
ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងរស់នៅឃុំរម្យទម ស្រុករវៀងខេត្តព្រះវិហារអះអាងថា ក្រុមហ៊ុន ឌែលខម កម្ពុជា (Delcom Cambodia) ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងក្រុមហ៊ុនចិនជាច្រើនទៀត ដែលពួកគេមិនស្គាល់ឈ្មោះ បានហ៊ុមព័ទ្ធតំបន់ភ្នំលុង ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសជាយូរមកហើយ ពុំមានអាជ្ញាធរណាប្រកាសបង្ហាញអាជ្ញាប័ណ្ណដែលផ្តល់សិទ្ធិអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុននោះទេ។ អ្នកស្រុកថា ក្រុមហ៊ុន ឌែល ខម កម្ពុជា បានរំលោភដីស្រែចម្ការអ្នកភូមិចំនួន ៦៦គ្រួសារ ដើម្បីពង្រីកផ្ទៃដីធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស រហូតមកទល់ពេលនេះពួកគាត់បានទាមទារដីរបស់ខ្លួនមកវិញ តែគ្មានលទ្ធផល។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយរស់នៅក្បែរអាជីវកម្មរ៉ែមាស នៃឃុំរម្យទម ស្រុករវៀង ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៧ ខែធ្នូថា កង្វល់ជាច្រើន ដែលក្រុមហ៊ុន ឌែលខម រំលោភបំពានដីស្រែអ្នកស្រុកឈូសឆាយផលដំណាំ និងប្រើអំណាចគាបសង្កត់ពលរដ្ឋមិនឲ្យប្តឹងតវ៉ា បានកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ រហូតពេលនេះ។ ពួកគេបានស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ស្ទើរតែគ្រប់ស្ថាប័ន តែគ្មានស្ថាប័នរដ្ឋណាមួយជួយរកយុត្តិធម៌ឲ្យពួកគេឡើយ ផ្ទុយទៅវិញមានអាជ្ញាធរខ្លះទទួលប្រយោជន៍ពីក្រុមហ៊ុនរំលោភយកដីស្រែពួកគាត់ពង្រីកផ្ទៃដីអាជីវកម្មរ៉ែមាស។
ពលរដ្ឋម្នាក់ ក្រុមចំណោមពលរដ្ឋជាច្រើនទៀតរស់នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ឃុំរម្យទម លោកស្រី យឹម ផាត បារម្ភថា ដីស្រែចម្ការរបស់គាត់ទំហំ ១២ហិកតារនៅក្បែរតំបន់ភ្នំលុង ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនរំលោភយកយ៉ាងអយុត្តិធម៌តាំងពីឆ្នាំ២០១៤។ លោកស្រីថា មកទល់ពេលនេះពួកគាត់មិនអាចអាស្រ័យផលលើដីរបស់ខ្លូនបានទេ ព្រោះត្រូវបានក្រុមហ៊ុនហ៊ុមព័ន្ធរបងយក ដើម្បីបើកការដ្ឋានអាជីវកម្មរ៉ែមាស៖ «គេមិនឲ្យធ្វើ។ គេព័ទ្ធរបងយកទាំងអស់។ ដីធ្លីខ្ញុំយូរណាស់ហើយ តាំងពីកេរដូនតា គឺខ្ញុំរស់នៅកន្លែងនេះហើយ ដល់ពេលគេមិនឲ្យទេ។ គេចង់បានយករបស់ខ្ញុំទទេៗ»។
ស្ត្រីដដែលបន្ថែមថា ក្រុមហ៊ុនបានធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសប្រើសារធាតុគីមីហុយចូលផ្ទះសម្បែងពួកគាត់ បង្កឲ្យអ្នកភូមិជាច្រើនកើតជំងឺចម្លែកៗ។ ចំណែកកុមារជាច្រើននាក់បង្ខំចិត្តឈប់រៀនដោយសារជីវភាពធ្លាក់ចុះ ព្រោះដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេទទួលរងការគំរាមបណ្តេញចេញដោយគ្មានសំណង៖ «ខ្ញុំរស់នៅមានគីមី និងជាតិអាស៊ីដហុយលើផ្ទះខ្ញុំ ទើបខ្ញុំឈឺគ្មានលុយគ្មានកាក់ទៅព្យាបាល ហើយកូនរៀនក៏ឈប់អស់ហើយ អស់ដំណាំហើយ គ្មានទីពឹងទេ។ ខ្ញុំសូមតម្លៃទីផ្សារគេមិនឲ្យខ្ញុំទេ»។
សេចក្ដីរាយការណ៍របស់ពលរដ្ឋឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នតំបន់ភ្នំលុង ដែលសំបូរធនធានរ៉ែមាស ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនជាច្រើនដណ្ដើមដីគ្នាពុះធ្វើអាជីវកម្ម និងមានក្រុមហ៊ុនចិន និងក្រុមហ៊ុនវៀតណាមខ្លះទៀត បានជួលអ្នកមានអំណាចកាងអាជីវកម្មឲ្យខ្លួន។ លើសពីនេះ ក៏មានក្រុមហ៊ុនខ្លះទៀត ប្រើឈ្មោះគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនជាខ្នងបង្អែក ដោយមានសមត្ថកិច្ចចម្រុះយាមល្បាតយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន និងរឹតត្បិតមិនឲ្យពលរដ្ឋចេញចូលតំបន់នោះទេ។
ប្រជានសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយរស់នៅឃុំរម្យទម លោក ទុយ ឆេង សង្កេតឃើញថា អាជីវកម្មរុករករ៉ែមាសនៅតំបន់ភ្នំលុង មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យហិនហោចធនធានរ៉ែមាសមានតម្លៃនោះទេ ថែមទាំងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋលំបាកវេទនាសព្វបែបយ៉ាងរួមមាន ការ រឹតត្បិតមិនឲ្យពលរដ្ឋប្រមូលអនុផលព្រៃឈើនៅតំបន់ភ្នំលុង បាត់បង់មុខរបររករ៉ែមាសលក្ខណៈសហគមន៍ និង កើតមានវិបត្តិដីធ្លីជាដើម៖ «ពូកខ្ញុំក្រុមហ៊ុន បានយកឈ្មោះអ្នកមានអំណាចគំរាមពលរដ្ឋ និងយកឈ្មោះលោក ហ៊ុន សែន ថា ខ្លួនហ្នឹងមានអាជ្ញាប័ណ្ណ។ ដល់ពេលពលរដ្ឋសួររកអាជ្ញាប័ណ្ណ គេថា សិទ្ធិពលរដ្ឋមិនអាចសួររកបានទេ ព្រោះគេមានច្បាប់ត្រឹមត្រូវ»។
លោកអះអាងថា ក្រុមកម្មករជនជាតិចិន និងវៀតណាមរាប់រយនាក់ ដែលភាគច្រើនជាជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ បានបើកកន្លែងលេងល្បែង ហាងផឹកស៊ី នៅតំបន់នោះ។ លើសពីនេះ ក្មេងទំនើងសេពគ្រឿងញៀន និងអំពើអនាចារ ក៏កើតមានជា ញឹកញាប់ដែល៖ «យួនហ្នឹងឯង គឺភាគច្រើនជាជនអន្តោប្រវេសន៍ ពួកអនាធិបតេយ្យ មកតាមបងប្អូនទេ។ ពួកអនាធិបតេយ្យហ្នឹង ខ្លាំងបំផុតលេងល្បែង ហើយសមត្ថកិច្ចមិនយកចិត្តទុកដាក់ទេ មកយកតែលុយហើយទៅវិញ»។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទង អភិបាលស្រុករវៀង លោក ហោ ប៊ុនហួរ និងមេឃុំរម្យទម លោក សោម មុត តែទូរស័ព្ទហៅចូលច្រើនដង គ្មានអ្នកទទួលនៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ។
ចំណែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក យស មុនីរ៉ាត់ បដិសេធមិនផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរី ដោយលោកបានចុចទទួលទូរស័ព្ទ តែមិននិយាយ និងឈប់ទទួលទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ទោះយ៉ាងណារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ស៊ុយ សែម អះអាងថា នឹងចាត់វិធានការលើក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែទាំងឡាយ ណាដែលមិនបានអនុវត្តតាមច្បាប់។ លោកព្រមានថា ក្រសួងនឹងមិនអត់ឱនជាដាច់ខាត បើមានក្រុមហ៊ុនណា អនុវត្តមិនបានត្រឹមត្រូវតាមលក្ខខណ្ឌដែលកំណត់ក្នុងច្បាប់ ក្នុងសេចក្ដីប្រកាស ឬរំលោភអនុក្រឹត្យស្ដីពីការរុករករ៉ែដែលនាំឲ្យមានការ ប៉ះពាល់បរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរ។ លោក ស៊ុយ សែម ថ្លែងបែបនេះ ក្រោយពីកើតមានករណីពុលទឹកព្រែកទេរ នៅខេត្តក្រចេះ និង ខេត្តមណ្ឌលគិរី បណ្ដាលឲ្យអ្នកភូមិ ចំនួន ១៨នាក់ស្លាប់ និងធ្លាក់ខ្លួនឈឺរាប់រយនាក់ កាលពីខែឧសភា ២០១៨។
ជុំវិញការ លើកឡើងនេះ មន្ត្រីឃ្លាំមើលបរិស្ថានរិះគន់ថា វិធានការនេះគ្រាន់តែជាលេសយករួចខ្លួន និងគ្មានឥទ្ធិពលជាវិជ្ជមានអនុវត្តច្បាប់ដល់ក្រុមហ៊ុនធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសខុសច្បាប់នោះទេ។
ស្ថាបនិកអង្គការមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិកហាន់ដ្រូ ហ្គាន់សាឡេស ដេវិតសិន (Alejandro Gonzalez Davidson) (ហៅកាត់ អាឡិច) ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ពលរដ្ឋរងគ្រោះកំពុងទល់ច្រកមិនដឹងថា ត្រូវទៅពឹងស្ថាប័នណាមួយឲ្យជួយដោះស្រាយទេ បើអាជ្ញាធរគ្រប់ស្ថាប័នរួមទាំងតុលាការផង សុទ្ធសឹងមិនអាចពឹងពាក់ ឬផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋបាន។ លោកថា ក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែមាស ដែលកំពុងធ្វើអាជីវកម្មនៅតំបន់ភ្នំលុង អាចជាអាជីវកម្មខុសច្បាប់ ខណៈរបាយការណ៍វាយតម្លៃផល ប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងអាជ្ញាប័ណ្ណកំពុងឋិតក្នុងភាពអាថ៌កំបាំង៖ «នៅប្រទេសកម្ពុជា បញ្ហាធំបំផុត គឺគ្មានស្ថាប័នណាមួយឯករាជពិតប្រាកដពីលោក ហ៊ុន សែន ហើយគ្មានអង្គភាពណាមួយ ហ៊ានតតាំងជាមួយបញ្ហាធំៗ ដូចជា រ៉ែមាស បើលោក ហ៊ុន សែន អន្តរាគមន៍ អាចមានដំណោះស្រាយបែបបណ្តោះអាសន្ន។ សូម្បីសកម្មជនទៅជួយមិនបាន ព្រោះប៉ូលិសទាហាន ពាក់អាវុធគ្រប់ដៃ គេអត់អនុញ្ញាតឲ្យទៅដូចមុន។ អាហ្នឹងវាពិបាកមែនទែន ប្រជាជនដូចឯកកោជាទីបំផុត»។
លោក អេឡិក បន្ថែមថា សកម្មភាពអាជីវកម្មរ៉ែមាសនៅតំបន់ភ្នំលុង គឺមានជាប់ពាក់ព័ន្ធត្រកូលហ៊ុន នៅពីក្រោយខ្នង និងលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង បានយកកម្លាំងទាហានខ្លះទៅកាង។ លោកសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំង ខណៈដែលធនធានរ៉ែមាស មានតម្លៃរបស់កម្ពុជាមិនត្រឹមលោក ហ៊ុន សែន គ្មានសមត្ថភាពថែរក្សាទេ ផ្ទុយទៅវិញបែរជាបណ្តោយឲ្យជនបរទេសមានជនជាតិចិន វៀតណាម និងអ្នកមានអំណាច ធ្វើអាជីវកម្មស្រេចតែចិត្តបណ្តាលឲ្យជនជាតិដើមភាគតិច និងពលរដ្ឋខ្មែរមូលដ្ឋានលំបាកវេទនា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។