ដោយ ស្ងួន អមរា
2019-09-14
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
លោក អ៊ួន ឈិន (ឆ្វេង) និងលោក យាង សុធារិន្ទ អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកកាសែត នៅខាងក្រៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩។ RFA
ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១៩ នេះ គឺជាខួបពីរឆ្នាំហើយនៃការវាយបង្ក្រាបដល់កម្រិតកំពូលលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនបានអត់ឱនឱ្យស្ថាប័នព័ត៌មានដែលហ៊ានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកឡើយ ស្របពេលនៃការកម្ចាត់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងអ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួនដែលហ៊ាននិយាយការពិត បានក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃសេណារីយ៉ូនយោបាយនេះ។ តើស្ថានភាពធ្លាក់ចុះដុនដាបនៃសេរីភាពសារព័ត៌មាននេះ មានការវិវឌ្ឍយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ?
អ្នកសារព័ត៌មានវិជ្ជាជីវៈវាយតម្លៃថា សេរីភាពសារព័ត៌មានដែលបានធ្លាក់ចុះខ្លាំងកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ កន្លងទៅនោះ មិនទាន់វិវឌ្ឍទៅរកភាពប្រសើរឡើងវិញនៅឡើយទេ ហើយអ្នកសារព័ត៌មាននៅតែប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្រប់បែបយ៉ាង។
ការីនិពន្ធសារព័ត៌មានវីអូឌី (VOD) លោក មិន ពៅ ថ្លែងថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅតែស្ថិតក្រោមការរឹតត្បិត។ លោកថា ប្រជាពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល សុទ្ធតែបាត់បង់ព័ត៌មានពិត នៅពេលដែលស្ថាប័នព័ត៌មានឯករាជ្យមួយចំនួនបានបិទទ្វារ។ លោកបញ្ជាក់ថា មកដល់ពេលនេះ ស្ថាប័នរបស់លោកផ្សាយព័ត៌មានបានតែនៅអនឡាញប៉ុណ្ណោះ ចំណែកការផ្សាយតាមវិទ្យុអេហ្វអិម (FM) វិញ លោកថា ក្រសួងនៅតែហាមឃាត់ម្ចាស់ស្ថានីយមិនឱ្យជួលម៉ោងផ្សាយសម្រាប់ស្ថាប័នរបស់លោកដដែល។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកថា ក្រសួងលែងផ្ដល់បណ្ណែអ្នកកាសែតឱ្យអ្នកព័ត៌មានវិទ្យុវីអូឌី (VOD) ជាងពីរឆ្នាំមកហើយ ដែលបញ្ហានេះបានក្លាយជាឧបសគ្គសម្រាប់សហការីរបស់លោកក្នុងការចុះយកព័ត៌មាននៅតាមទីតាំងមួយចំនួន៖ «វាអត់មានអ្វីប្រសើរឡើងផង មានតែស្ថានភាពថេរ មានតែស្ថានភាពប្រឈមដដែលៗទេ។ ពេលខ្លះទៅ វាហាក់ដូចជាចង់លើសមុនទៀត ដោយផ្នែកខ្លះ។ យើងមើលតាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៧ ដែលបិទស្ថានីយវិទ្យុផ្សាយព័ត៌មានដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងអាស៊ីសេរី វីអេអេ វីអូឌីផងដែរហ្នឹង ៣២ ស្ថានីយហ្នឹង គឺបិទលែងឱ្យផ្សាយ។ អ៊ីចឹងយើងក៏លែងមានឱកាសក្នុងការផ្សាយបន្តទៀត ហើយពេលជិតបោះឆ្នោត ពេលដែលមានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ហ្នឹង ក៏បិទវេបសាយ។ ដូច ២០១៨ បិទវេបសាយអស់ ១៧វេបសាយ នៅអំឡុងពេលជិតបោះឆ្នោតដែលពលរដ្ឋត្រូវការព័ត៌មាន។ ការបិទទៀតសោត គឺអត់បានផ្តល់ព័ត៌មានប្រាប់យើងមុន អត់បានអីទេ គឺហាក់ដូចជា ចង់បិទ ក៏បិទ ចង់បើក ក៏បើក»។
ក្រោយការបោះពួយយ៉ាងលឿននៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីកម្ចាត់គណបក្សនេះចេញពីឆាកនយោបាយកម្ពុជា។ ចំណាត់ការជាច្រើនត្រូវបានដាក់ចេញនៅមុនការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០១៨ មកដល់ ក្នុងនោះមានជាអាទិ៍ ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រួចយកអាសនៈសភា និងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់បក្សប្រឆាំងយកមកចែកគ្នាកាន់កាប់ ព្រមទាំងការហាមឃាត់សិទ្ធិនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សនេះចំនួន ១១៨នាក់ផងដែរ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ របបក្រុងភ្នំពេញបានខ្ទប់មាត់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដោយពីដំបូងបានបិទប្រេកង/ហ្វ្រេកង់វិទ្យុជាង ៣០ ដែលផ្សាយបន្តកម្មវិធីព័ត៌មានរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី (RFA) វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) និងវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) ក្រោមហេតុផលថា ម្ចាស់ស្ថានីយទាំងនោះមិនគោរពកិច្ចសន្យាជាមួយក្រសួង។ ក្រោយមកទៀត របបនេះបានបិទកាសែតភាសាអង់គ្លេស ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) នៅដើមខែកញ្ញា ក្រោមហេតុផលថា កាសែតនេះជំពាក់ពន្ធរដ្ឋជាង ៦លានដុល្លារអាមេរិក។ មួយសប្ដាហ៍ក្រោយមក អាស៊ីសេរីបានបង្ខំចិត្តបិទការិយាល័យរបស់ខ្លួននៅភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីរបបក្រុងភ្នំពេញបានបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើរឿងបង់ពន្ធ និងបញ្ហាអាជ្ញាប័ណ្ណ។
ការវាយបង្ក្រាបមិនបានបញ្ឈប់ត្រឹមនេះទេ។ អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបានចាប់ខ្លួនអតីតអ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីពីរនាក់ គឺលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ដោយចោទពួកគេថា បានបញ្ជូនព័ត៌មានសម្ងាត់ឱ្យបរទេស ទាំងដែលពួកគេបានលាឈប់ពីការងារនៅអាស៊ីសេរីរួចអស់ទៅហើយ។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅកៀកនឹងការបោះឆ្នោត អាជ្ញាធរបានរាំងខ្ទប់គេហទំព័រព័ត៌មាន និងគេហទំព័ររិះគន់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនទៀត ដើម្បីកុំឱ្យផ្សព្វផ្សាយប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោត។
អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) លោក ស៊ុន ណារិន ថ្លែងថា ការបង្ក្រាបរបស់អាជ្ញាធរលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនេះ បានបង្កជាផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ លោកកត់សម្គាល់ថា អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យជាច្រើនត្រូវបាត់បង់ការងារ ខ្លះត្រូវរត់ទៅជ្រកនៅក្រោមស្ថាប័ន ដែលមិនសូវមានវិជ្ជាជីវៈ និងខ្លះទៀតត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ។ លោកបន្តថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ដែលនៅសេសសល់ ត្រូវរងការចោទប្រកាន់ និងរើសអើងថា ជាក្រុមប្រឆាំង ឬជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះរដ្ឋាភិបាលជាដើម។ លោកចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលកែប្រែស្ថានភាពនេះ ឱ្យបានល្អឡើងវិញ៖ «ខ្ញុំគិតថា ប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់ព័ត៌មានច្រើនណាស់ អ៊ីចឹងវាជារឿងសោកស្ដាយមួយ។ ត្រូវមានការគិតឡើងវិញដែរ ព្រោះមិនមែនតែពលរដ្ឋបាត់បង់ទេ ខ្ញុំគិតថា មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមក៏គាត់បាត់បង់ព័ត៌មាន ដែលគាត់គិតថា ជាព័ត៌មានមានតម្លៃសម្រាប់ពួកគាត់ដែរ។ អ៊ីចឹងយកល្អ គឺថាមានការបើកទូលាយឡើងវិញ បន្ទាប់មកគឺឱ្យស្ថាប័នអស់ហ្នឹងវិលត្រឡប់មកវិញ អ៊ីចឹងយើងកាន់តែមានអ្នកកាសែតច្រើន ប្រជាជនកាន់តែទទួលបានព័ត៌មានអស់ហ្នឹង»។
ក្រោយការវាយបង្ក្រាបឥតត្រាប្រណីលើគណបក្សប្រឆាំង និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានទទួលជោគជ័យយ៉ាងត្រចះត្រចង់មិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិនៃការបោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជា។ គណបក្សដែលមានឫសគល់ចេញពីបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនរបស់វៀតណាមនេះ បានប្រមូលយកអាសនៈទាំង ១២៥ ក្នុងរដ្ឋសភា មកកាន់កាប់តែម្នាក់ឯង។
ទោះជាយ៉ាងណា ជោគជ័យនេះបាន នាំមកនូវផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនសម្រាប់ជាតិ។ កម្ពុជាបានក្លាយជារបបដឹកនាំបក្សតែមួយ ឬឯកបក្សប្រាសចាកពីខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងផ្ទុយពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស។ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចដែលធ្លាប់តែជួយជ្រោមជ្រែងកម្ពុជាលើផ្នែកអភិបាលកិច្ច ការអភិវឌ្ឍ និងសេដ្ឋកិច្ចនោះ បាននាំគ្នាកាត់បន្ថយជំនួយ និងព្រមានឈប់ផ្ដល់ការអនុគ្រោះពន្ធ ចំពោះទំនិញដែលកម្ពុជានាំទៅលក់លើទីផ្សាររបស់ពួកគេថែមទៀត។
បន្ទាប់ពីទទួលក្ដាប់អំណាចណែនក្នុងដៃហើយ មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់លោករៀបចំតាក់តែងច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងឧក្រិដ្ឋកម្មលើបច្ចេកវិទ្យា ដោយលោកអះអាងថា ដើម្បីថែរក្សាសន្តិសុខលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញបារម្ភថា របបក្រុងភ្នំពេញអាចនឹងប្រើច្បាប់នេះ ដើម្បីបំបិទមាត់អ្នកហ៊ានបញ្ចេញមតិរិះគន់តាមបណ្ដាញសង្គម ពីព្រោះច្បាប់មិនទាន់ចេញជារូបរាងផង សកម្មជន និងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងជាច្រើននាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគាររួចស្រេចទៅហើយ ក្រោមបទចោទដ៏ពេញនិយម គឺការញុះញង់។
ស្របពេលនៃការវាយបង្ក្រាបឥតត្រាប្រណីលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ជួបជុំជាមួយក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានមួយឆ្នាំម្ដងផងដែរ។ ក្នុងជំនួបរាល់លើក លោកតែងតែណែនាំឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានគោរពវិជ្ជាជីវៈ រាយការណ៍ព័ត៌មានពិត និងចៀសវាងផ្សាយព័ត៌មាន ដែលមានចរិតជាការញុះញង់ អុជអាល និងបញ្ឆេះកំហឹង ខណៈរូបលោកផ្ទាល់ គឺជាឥស្សរជននយោបាយដ៏ឆ្នើម ដែលតែងប្រើប្រាស់វេទិកាសាធារណៈ ជេរប្រមាថកាតទាន និងគំរាមកំហែងអ្នកដទៃ។
ក្នុងពិធីជួបជុំនោះ លោក ហ៊ុន សែន មិនបានផ្ដល់ឱកាសឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានបានលើកឡើងពីកង្វល់ និងសំណូមពររបស់ពួកគេឡើយ ដោយលោកគ្រាន់តែថ្លែងសុន្ទរកថា ចប់ ហើយក៏ចុះពីឆាកវិញ ដើម្បីទទួលទានអាហារជុំគ្នា។ អ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួន ដែលគាំទ្របក្សកាន់អំណាច និងតោងកាលីបអ្នកធំ បានបង្ហាញការពេញចិត្តពេញថ្លើមយ៉ាងខ្លាំងជាមួយអាហារមួយពេលនោះ ហើយពួកគេបានបង្ហោះរូប និងសារព្រោងព្រាតលើហ្វេសប៊ុក (Facebook) ដោយចាត់ទុកថា ព្រឹត្តិការណ៍នោះ ជាផ្នែកមួយនៃការលើកស្ទួយសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅស្រុកខ្មែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យវិញ កម្មវិធីនេះគ្មានបានផលអ្វីឡើយ ក្រៅតែពីការផឹកស៊ីរាំរែក។
ជុំវិញបញ្ហាសេរីភាពសារព័ត៌មាននេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក មាស សុភ័ណ្ឌ ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងលើកស្ទួយសិទ្ធិសេរីភាពនេះ តាមរយៈការអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់របបសារព័ត៌មាន ការអនុញ្ញាតឱ្យមានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរាប់រយស្ថាប័ន និងវិសាលភាពផ្សព្វផ្សាយធំទូលាយ និងទាំងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិរាប់ពាន់នាក់ បំពេញការងារនៅក្នុងប្រទេស។ ក្រៅពីនេះ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតាក់តែងច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន ដែលនឹងជួយលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មានបន្ថែមទៀត។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានរឹតត្បិត យាយី ឬធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឡើយ ហើយលោកថា ចំណាត់ការលើស្ថាប័នព័ត៌មាន និងអ្នកកាសែតនាពេលកន្លងមក គឺជាការអនុវត្តច្បាប់៖ «ការវាយតម្លៃ និងការយល់ឃើញរបស់ស្ថាប័នព័ត៌មានមួយចំនួន ឬអ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួនហ្នឹង គឺជាការវាយតម្លៃដោយផ្អែកទៅលើព័ត៌មានតែមួយផ្នែក មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទិដ្ឋភាពគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ អំពីស្ថានភាព និងបរិយាកាសសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាទេ។ យើងកត់សម្គាល់ឃើញថា មកដល់ពេលនេះ សេរីភាពសារព័ត៌មានត្រូវបានគោរព និងលើកកម្ពស់ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃឱ្យមានភាពកាន់តែប្រសើរឡើង ហើយការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននៅកម្ពុជាយើងបច្ចុប្បន្ននេះ ទាំងវិសាលភាព និងមធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយ គឺមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់»។
ទោះជាមានការបកស្រាយពីតំណាងក្រសួងព័ត៌មានបែបនេះក្តី ក៏របាយការណ៍នានា បង្ហាញថា កម្ពុជាបានធ្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់យ៉ាងគំហុកផ្នែកសេរីភាពសារព័ត៌មានក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកឆ្នាំ២០១៩ ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការអ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន (Reporters Without Border) បង្ហាញថា កម្ពុជាជាប់លេខ ១៤៣ ខណៈសន្ទស្សន៍ឆ្នាំ២០១៧ កម្ពុជាជាប់លេខ១៣២។ ចំណាត់ថ្នាក់នេះមានន័យថា កម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានស្ថានភាពលំបាកផ្នែកសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
និពន្ធនាយកកាសែតខ្មែរថាមស៍ (Khmer Times) លោក ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា ទទួលស្គាល់ថា កម្ពុជាមានចំនួនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយច្រើនមែន ប៉ុន្តែនៅខ្វះគុណភាពនៅឡើយ។ ក្នុងបរិបទបែបនេះ លោកថា ចំនួនស្ថាប័នព័ត៌មានតែមួយមុខ មិនមែនជាកត្តាកំណត់អំពីសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននោះឡើយ។ លោកស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់លំហសេរីភាពសារព័ត៌មានឱ្យបានទូលំទូលាយ និងបញ្ឈប់ការយាយីលើអ្នកសារព័ត៌មានតទៅទៀត៖ «បរិមាណមានវាច្រើនមែនសម្រាប់សារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាយើង ប៉ុន្តែសម្រាប់គុណភាពវានៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដោយសារមានតែបរិមាណ អ៊ីចឹងយើងគួរតែបើកចំហបន្តិចទៀតសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ដែលគាត់បម្រើការវិជ្ជាជីវៈឯករាជ្យ ដើម្បីឱ្យគាត់បានធ្វើការជាបន្តទៀត។ យើងមើលទៅថា តើលំហជើងមេឃនៅកន្លែងណា បើ២ នាក់ អតីតអាស៊ីសេរីនៅតែស្ថិតក្រោមការឃ្លាំមើលពីតុលាការដដែល។ អ៊ីចឹងយើងនៅតែទទូចថា សូមឱ្យលោកពិចារណាទម្លាក់បទចោទលើអាស៊ីសេរី ២នាក់ទៅ ដើម្បីជាការបើកចំហជើងមេឃឱ្យឃើញថា អ្នកសារព័ត៌មាននឹងធ្វើការដោយពុំមានការភ័យខ្លាច និងប្រកបទៅដោយវិជ្ជាជីវៈរបស់គាត់»។
អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិវាយតម្លៃជាទូទៅថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាបានដាំក្បាលចុះចាប់ពីចុងឆ្នាំ២០១៧ រហូតមក ពោល គឺនៅប្រជាប្រិយភាពរបស់បក្សប្រឆាំងកើនឡើងខ្លាំង ដែលជាការគំរាមកំហែងដល់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ក្រុមអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិគូសបញ្ជាក់ថា ដោយមើលឃើញពីស្ថានភាពបែបនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដូចជា អំពើហិង្សា ការបំភិតបំភ័យ និងការបិទស្ថាប័នព័ត៌មាន ក្នុងគោលដៅខ្ទប់មាត់សំឡេងប្រឆាំង និងសំឡេងរិះគន់ ដើម្បីធានាថា លោកនឹងបន្តកាន់អំណាចផ្ដាច់ការនៅកម្ពុជាតទៅមុខទៀត៕
Send to facebook
អ្នកនយោបាយក្បាលទទូរសារុង!
*******
ពាក្យចំអករបស់ខ្មែរ ទៅលើដែគូរប្រជែងណាមួយ ដែលបានតែសម្តីអត់បានការ
ហើយកំសាកញី គេតែងចំអកឲ្យថាជាមនុស្សក្បាលទទូរសារុង ដែលមានន័យថា
ជាមនុស្សខ្លាំងក្នុងគ្រប ជាកង្កែបក្នុងអណ្តូង ជាមនុស្សដែលត្រូវមនុស្សស្រីដឹកមុខ
និយាយរួមគឺជាមនុស្សចោលម្សៀតអត់បានការ ។យ៉ាងណាម៉ិញសមរង្ស៊ី គឺជាមនុស្ស
បែបនេះ ។
ពិតណាស់សមរង្ស៊ី ធ្វើនយោបាយ គឺចូលចិត្តប្រើក្បាច់មាត់ត្រីកំផ្លាញ។
ជានិច្ចកាលភាពបង្កររឿង តាមនិយមន័យដំបៅមិនឈឺយកឈើចាក់ វាជាកត្តា
យុទ្ធសាស្ត្រដែលសមរង្ស៊ីត្រូវប្រើជាប្រចាំខានមិនបាន ក្នុងន័យកេងចំណេញ
នយោបាយផង និងដើម្បីបោកប្រាសយកលុយពីជនល្ងង់ខ្លៅនៅក្រៅប្រទេស តែ
លោភលន់ចង់បានអំណាចផងតាមទិសស្លោកបោកប្រាសថាចូលរួមថវិកាជាមួយ
សមរង្ស៊ីគឺស្នេហាជាតិ។ ព្រោះថាចូលលុយច្រើន ស្នេហាជាតិច្រើន ចូលលុយតិច
ស្នេហាជាតិតិច ។
ភាពជាអ្នកនយោបាយដែលស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិនិងប្រជាជនមិនមានឡើយក្នុង
ជម្រៅចិត្តសមរង្ស៊ី ដែលវាដូចគ្នា ជាមួយកឹមសុខាបេះដាក់។ តែថាអ្នកទាំងពីរនេះថ្វីត្បឹតចំណុចខាងលើដូចគ្នា តែមានភាពខុសគ្នាសម្រាប់ការប្រជែងយកអំណាចសម្រាប់បក្សពួករៀងខ្លួន។ ចំណុចនេះហើយដែលធ្វើឲ្យអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកើតចេញពីសម្ព័ន្ធភាព
រវាងគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់កឹមសុខា មានការមិនសូវចុះ
សម្រុងគ្នា ដែលកឹមសុខាបាននិយាយដោយបើកចំហរថា ជាតិជាអ្នកនយោបាយគឺ
មានតែកឹមសុខាមួយគត់ ដែលអាមេរិកគាំទ្រនិងបង្ហាត់បង្រៀនយុទ្ធសាស្ត្រធ្វើនយោបាយដោយផ្ទាល់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មក ដែលវាហាក់ជាសារព្រមានដល់សមរង្ស៊ីថា សូម្បីតែសមរង្ស៊ី ក៏មិនមែនជាដៃគូរខាងនយោបាយជាមួយកឹមសុខាដែរ ។
ពិតហើយក្រោយពេលសមរង្ស៊ីរត់ចេញទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីគេចចេញពីផ្លូវច្បាប់នៅកម្ពុជា វាជាឱកាសដែលកឹមសុខា ត្រូវរុញច្រានសមរង្ស៊ីផ្ទប់គៀនជញ្ជាំង។
រដ្ឋប្រហារក្នុងបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចាប់បង្ខំឲ្យសមរង្ស៊ីឲ្យលាលែងចេញពីតំណែង
ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងពីសមាជិកភាពក្នុងបក្ស ប្រែក្លាយទៅជាជនសាមញ្ញ
ធម្មតា។ តែថាការដើរនយោបាយឃុបឃឹតជាមួយបរទេសក្នុងការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ដើម្បី
ផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ត្រូវបានបើកកកាយចេញពីមាត់កឹមសុខាដែលទើប
ដណ្តើមតំណែង មេបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានពីសមរង្ស៊ី ហើយក៏គាប់ជួនក្នុងពេលដែល
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានកើនអាសនៈបន្ថែមនៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់
ជាមួយនយោបាយភូតភរបោកប្រាសសន្យាផ្តល់ថវិកា៥០ម៉ឺនដុល្លារសម្រាប់ឃុំសង្កាត់
និមួយៗក្នុងមួយឆ្នាំ។ យើងសុំមិនរម្លឹកពីរឿងសន្យាបោកប្រាសទៀតទេ តែថាក្រោយ
កឹមសុខា ត្រូវបានជាប់ទោស ពីបទសង្ស័យថាក្បត់ជាតិវាជាឱកាសសម្រាប់អ្នកនយោបាយទទូរសារុងសមរង្ស៊ីក្រោកឈរវិញដែរ ។
ក្រោយសម្រេចជោគជ័យក្នុងការដណ្តើមតំណែងជាប្រធានបក្សបានមកវិញ សមរង្ស៊ី
ដែលប្រាកដក្នុងចិត្តដោយច្បាស់ថា ខ្លួនសមរង្សីផ្ទាល់និងបក្សពួក ដែលកំពុងរត់ភៀស
ខ្ឡួនទៅក្រៅប្រទេសគេចចេញពីសំណាញ់ច្បាប់ បន្ទាប់ពីបានកសាងកំហុសច្រើនស្អេកស្កះរាប់មិនអស់ក្នុងការចូលរួមដៃជាមួយកឹមសុខា ក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ បានរៀបចំប្រើវិធីនយោបាយដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយផង និងដើម្បីបោកប្រាសយកលុយពីជនល្ងង់ខ្លៅ
នៅក្រៅប្រទេស តែលោភលន់ចង់បានអំណាចផងតាមទិសស្លោកបោកប្រាសថាចូលរួមថវិកាជាមួយសមរង្ស៊ីគឺស្នេហាជាតិ។
យើងមិនបដិសេធទេថា ក្នុងសកម្មភាពនយោបាយកន្លងមក សមរង្ស៊ី និងកឹមសុខា ទោះបី
បានប្រើមហិច្ឆិតាដណ្តើមអំណាចគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងបក្សសង្គ្រោះជាតិក្តី តែដើម្បីមាន
កម្លាំងផ្តួលរំលំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលចាគណបក្សកាន់អំណាច ពួកគេបានកសាង
កម្លាំងប្រតិកិរិយារបស់ពួកគេបានខ្លះ ដែលកម្លាំងទាំងនោះ មានខ្លះនៅក្នុងកម្លាំង
ប្រដាប់អាវុធ ជាយោធា នគរបាល ជាគ្រូបង្រៀន ជាគ្រូពេទ្យ មួយចំនួននៅតាម
ស្ថាប័នក្រសួង មន្ទីរនិងក្នុងចំណោមសកម្មជនមូដ្ខាន ដែលពួកអ្នកទាំងនោះ សុទ្ធជាអ្នក
លោភលន់ខាងបុណ្យសក្តិ ដើម្បីមុខមាត់ ហើយបើពួកគេឈរចំកន្លែងដែលអាចមួលក
ប្រជាពលរដ្ឋទាញយកប្រយោជន៍សម្រាប់ពួកគេទៀតនោះ ពួកគេរឹតតែមិនខ្លាចក្នុងការធ្វើ
សកម្មភាពដើម្បីទាញយកប្រយោជន៍ឲ្យពួកគេសម្រាប់ការទម្លាក់កំហុស ដាក់លើការ
គ្រប់គ្រងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលក្នុងនោះក៏មានការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពបែបនេះ ពី
សំណាក់សង្គមស៊ីវិល អង្គការសហជីព ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងរដ្ឋាលផងដែរ ។
សំអាងលើកម្លាំងប្រតិកិរិយាក្នុងប្រទេសបែបនេះ ទើបម្តងហើយម្តងទៀត សមរង្ស៊ី បាន
ធ្វើការអំពាវនាវឲ្យកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក៏ដូចជាកម្លាំងផ្សេងទៀត ដែលពួកគេបានកសាងនៅ
មូលដ្ឋាន ឲ្យក្រោកឈរប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែសមរង្ស៊ីប្រហែលភ្លេចគឹតថា ទង្វើក្បត់ជាតិ
ដែលសមរង្ស៊ីនិងបក្សពួកបានសាងឡើង មិនអាចទាក់ទាញទឹកចិត្តពួកគេបានទៀតឡើយ
ទោះបីសមរង្សីបញ្ជូនសកម្មជនពីប្រទេសថៃឲ្យមកភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងខ្សែរយះរបស់ខ្លួនក្តី ។
នៅមានសកម្មជនឃ្លានអំណាច តែឆោតល្ងង់ខ្លះក្នុងប្រទេស បានបញ្ចេញភាពហក់កញ្ឆេង
បញ្ចើចបញ្ជោរសមរង្សី ឲ្យមានសេចក្តីក្លាហានហានវិលត្រឡប់មកកាន់កម្ពុជាវិញ ។
ពួកគេបានធ្វើឱកាសជួបជុំ ឃោសនានយោបាយ តាមរយះការស៊ីនំបញ្ចុក ការជប់លៀង
ដែលគ្មានកម្មវិធី ដោយផ្អែកលើពាក្យ សេរីភាព សិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ តាមការបន្ទរ
អុចអាលពីសំនាក់សង្គមស៊ីវិលដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ដោយភ្លេច
គឹតពីផ្លូវច្បាប់របស់ជាតិ ។ សកម្មភាពបែបនេះហើយ ទើបជម្រុញឲ្យសមរង្ស៊ី និងបក្សពួកអន្ទោកអន្ទោលចង់វិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ហើយដែលការចង់នេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនឿមួយ សម្រាប់បរិបទដែលមិនសមហេតុផល។
ជាមួយជំនឿលង់ប្រកបដោយអំនួត ផ្តល់ឲ្យពីភាពហៃអើពីសំណាក់សកម្មជនអតីត
គណៈបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវរំលាយ ចោលដោយតុលាការអាស្រ័យលើទោសកំហុសក្បត់ជាតិដែលនៅសេសសល់ បូកផ្សំនិងការអន្ទងពីសំណាក់កឹមសុខាដែលកំពុងជាប់ពិរុទ្ធពីទោសក្បត់ជាតិ រៀបចំធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌តាមការបង្រៀននឹងបង្គាប់បញ្ជាពីជនបរទេស ដើម្បី
ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបានស្របច្បាប់នៃកម្ពុជា ដែលថា បើមានមេដឹកនាំទាំងពីរមកជាប់ទោសរួមគ្នានៅកម្ពុជា នឹងធ្វើឲ្យមានការកែប្រែស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា ដែលនាំដល់ការរស់
ឡើងវិញសម្រាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ វាជាការវាយតម្លៃខុស ហើយក៏បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ខួរក្បាលសមរង្ស៊ី គឺជាខួរក្បាលអ្នកនយោបាយទទូរសារ៉ុង ។
បើយើងចាំមិនភ្លេច កឹមសុខាដែលកាលនោះ បានគេចវេសពីពីសំណាញ់ច្បាប់ ទាក់ទង
នឹងអំពើឆបោករួមសង្វាស ហើយដែលបានប្តឹងដោយសាម៉ីខ្លួនស្ត្រីផ្ទាល់ ហើយដែលបានពួនសម្ងំលាក់ខ្លួនក្នុងទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិយ៉ាងយូរ ពិតជាមានសកម្មជនជាច្រើនរយនាក់ នៃគណៈបក្សនេះ មកដេកយាមការពារដោយប្រាកដមែន ។ តែថាពេលចាប់ខ្លួនកឹមសុខាពីទោសក្បត់ជាតិ សួរថា តើសភាពនៃការប្រែប្រួលពីសំណាក់កម្លាំងគាំទ្រនៃ
បក្សនេះទៅជាយ៉ាងណា ។ វាពិតជាគ្មានកម្លាំឯណាមកគាំទ្រទៀតទេ ត្បឹតពួកគេដឹង
ច្បាស់ថាកឹមសុខាគឹជាជនក្បត់ជាតិ។ ដូច្នេះការប្រព្រឹត្តណាមួយ ដើម្បីគាំទ្រសមរង្ស៊ីនិងបក្សពួកដែលជាជនក្បត់ជាតិមិនខុសអីពីពួកគេទាំងនោះ បានដាក់ខ្លួនចំពោះមុខច្បាប់ ថាពួកគេ
គឺជាជនក្បត់ជាតិដែរនោះទេ ។
វាគ្មានការឃាត់ឃាំងណាមួយ ចំពោះជនក្បត់ជាតិសមរង្ស៊ីនិងបក្សពួក ក្នុងការវិលត្រឡប់
ចូលកម្ពុជាវិញនោះទេ ។
តែថាពួកអ្នកទាំងនោះសុទ្ធតែមានសាលដីការបស់តុលាការត្រូវចាប់ខ្លួនដើម្បីផ្តន្ទារទោស
តាមកំហុសដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តក្នុងអំពើក្បត់ជាតិ។
វាជាការល្អសម្រាប់ជំនឿងលង់ពេញដោយអំនួត របស់សមរង្ស៊ីនិងបក្សពួក ដែលយល់ខុស
ពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននិងអតីត ដែលសមរង្ស៊ី បានទទួលនូវការលើកលែងទោសពីអង្គ
ព្រះមហាក្សត្រ តាមការស្នើសុំពីសំណាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន ។
ច្បាប់នឹងបង់តែមួយសំណាញ់ ក្រសោបយកក្រុមជនក្បត់ជាតិទាំងនេះ មកកាត់ទោសតាមច្បាប់ ហើយសន្តិភាពជាតិសុខសុវត្ថិភាពសង្គម និងបន្តល្អប្រសើរទ្វេរឡើងថែមទៀត
ក្នុងពេលដែលគ្មានវត្តមានជនក្បត់ជាតិទាំងនេះ៕