ដោយ មួង ណារ៉េត
2020-02-12
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊្វីល រ៉ូប៊ើតសុន (Phil Robertson) នាយករងនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch)។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន និង AFP
មន្រ្តីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ព្រមានថា របបលោក ហ៊ុន សែន នឹងប្រឈមមុខ ទៅនឹងវិធានការក្ដៅជាងនេះ បើនៅតែមិនព្រមកែខ្លួនឲ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ការព្រមាននេះ ធ្វើឡើងក្រោយគណៈកម្មការអឺរ៉ុប សម្រេចដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជាចំនួន ២០% សិន។
នាយកប្រតិបត្តិទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ី របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams) ថា ចំណាត់ការរបស់សហភាពអឺរ៉ុបលើរបបក្រុងភ្នំពេញ ជុំវិញការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យនេះ គឺជាជំហានដំបូងជាវិជ្ជមានមួយរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលនឹងឈានទៅរកចំណាត់ការកាន់តែខ្លាំងក្លាច្រើនជាងនេះទៀតប្រសិនបើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅតែមិនប្រសើរឡើងទេនោះ។
គណៈកម្មការអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ បានសម្រេចដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ គិតជាទឹកប្រាក់ ១,៣ពាន់លានដុល្លារ ឬ ១ពាន់លានអឺរ៉ូដោយសាររបបក្រុងភ្នំពេញ មិនព្រមស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
ការសម្រេចយកពន្ធពេញលើទំនិញនាំចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបនេះ នឹងប៉ះពាល់លើទំនិញកម្ពុជាលើវិស័យកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ ស្បែកជើង សម្ភារៈធ្វើដំណើរ និងស្ករស។
តំណាងជាន់ខ្ពស់ការបរទេស និងសន្តិសុខគោលនយោបាយ អនុប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបលោក ចូសេហ្វ បូរ៉ែល (Joseph Borrell) ថ្លែងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ពេលចេញសេចក្តីសម្រេចនោះថា សហភាពអឺរ៉ុប គ្មានជម្រើសអ្វី ក្រៅពីដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះមួយផ្នែកសិនតែប៉ុណ្ណោះ។ សហភាពអឺរ៉ុប នឹងមិនឈរឱបដៃមើល ពេលដែលប្រជាធិបតេយ្យរងការបំផ្លាញ សិទ្ធិមនុស្សរងការរំលោភបំពាន និងសេរីភាពក្នុងការជជែកដេញដោលគ្នា ត្រូវបានគេបំបិទនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា សេចក្ដីសម្រេចថ្ងៃនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ប្រយោជន៍សិទ្ធិសេរីសេរីភាពរបស់ពួកគាត់ និងប្រយោជន៍នៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចិរភាព។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី គណៈកម្មការអឺរ៉ុប នៅតែទុកឱកាសឲ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ស្តារស្ថានភាពអាក្រក់ទាំងនេះឡើងវិញ ក្នុងរយៈពេល ៦ខែទៅមុខទៀត មុននឹងសេចក្តីសម្រេចនេះ ចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល មិនភ្នាក់ផ្អើលនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មពីសហភាពអឺរ៉ុបនេះទេ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលភ្ញាក់ផ្អើល គឺទណ្ឌកម្មនេះ ហាក់បីដូចជាមិនសមល្មម ទៅនឹងទំហំនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគណៈកម្មការអឺរ៉ុប បានរកឃើញនោះឡើយ។ នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ពន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (សង់ត្រាល់) លោក មឿន តុលា ថាលោកបានអានរបាយការណ៍លម្អិត ដែលមានកម្រាស់ ៧០ ទំព័ររបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប អំពីទំហំនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងជាប្រព័ន្ធ និងការមិនបានចាត់វិធានការសមស្របគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ។ លោកថា កម្ពុជាមិនសមនឹងទទួលទណ្ឌកម្មតែ ២០% រយនេះនោះទេ៖ «ខ្ញុំគិតថាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធហ្នឹង អាចមានការព្យួរ ឬដកហូតច្រើនជាង ២០%។ ខ្ញុំនិយាយបែបនេះ មិនមែនមានន័យថាខ្ញុំចង់ឲ្យសហភាពអឺរ៉ុបហ្នឹងដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធហ្នឹងទេ»។
លោក មឿន តុលា បន្ថែមថា ការណ៍ដែលលោកមិនអ៊ីចឹងឃើញសហភាពអឺរ៉ុប ដកការអនុគ្រោះពន្ធនេះ គឺដោយសារលោកធ្វើការជាមួយកម្មករ លោកស្គាល់ និងយល់ច្បាស់អំពីសុខទុក្ខ ជីវភាព និងការព្រួយបារម្ភរបស់កម្មករ ក្នុងការបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធនេះ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោកថា ការណ៍ដែលគណៈកម្មការអឺរ៉ុប មិនដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងស្រុង សបញ្ជាក់អំពីសមានចិត្ត ការឈឺឆ្អាល និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់របស់សហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងការថ្លឹងថ្លែងអំពីផលប៉ះពាល់ ដែលអាចកើតមានទៅលើកម្មករខ្មែរ។ ចំណុចនេះ លោក មឿន តុលា ថា គួរតែភាគីកម្ពុជាទៅវិញទេ ដែលត្រូវធ្វើដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែគិតគូរពលរដ្ឋខ្មែរខ្លួនឯង មិនមែនទុកឲ្យសាសន៍ដទៃ គិតរឿងយើងនោះទេ៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ខ្មាសដែរ នៅពេលមានគេសួរបែបហ្នឹង! ចង់និយាយថា គេអ្នកដទៃ គេខ្វល់អំពីប្រជាពលរដ្ឋ គេខ្វល់អំពីសុខុមាលភាព គេខ្វល់អំពីសុខទុក្ខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើង ក្នុងខណៈដែលមេដឹកនាំយើងមួយចំនួន លោកហាក់ដូចជាផ្គើន លោកហាក់ដូចជាមិនសូវបានបង្ហាញអំពីការខ្វល់ខ្វាយអំពីសុខទុក្ខ ឬក៏ការបាត់បង់ ឬក៏ផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមាន ទៅដល់ពលរដ្ឋ។ នេះជារឿងមួយដែលខ្ញុំតែងតែនិយាយថា ហេតុអ្វីបានជាសាច់ឯង យើងហាក់ដូចជាមិនសូវខ្វល់ ពីសាច់ខ្លួនឯងដូចអ្នកដទៃ»។
គណៈកម្មការអឺរ៉ុប បានដាក់លក្ខខណ្ឌបីចំណុចធំៗ ឲ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ អនុវត្តតាម ប្រសិនបើរបបនេះ ចង់ឲ្យសហភាពអឺរ៉ុបលែងដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះវិញ។ លក្ខខណ្ឌទាំងនោះ រួមមាន ទីមួយ អាជ្ញាធរកម្ពុជាត្រូវចាត់វិធានការយ៉ាងណា បើកចំហឡើងវិញ ឲ្យមានសេរីភាពក្នុងការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ។ ទីពីរបង្កលក្ខណៈអំណោយផលដល់ការបង្កើតឲ្យមានគណបក្សប្រឆាំងពិតប្រាកដ តាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ និងទីបីត្រូវផ្ដួចផ្ដើមឲ្យមានដំណើរការផ្សះផ្សាជាតិមួយតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ដោយមានការចរចាដោយស្មោះត្រង់ និងមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សោកស្តាយដែលស្ថានភាពកម្ពុជា មិនល្អប្រសើរ រហូតដល់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប សម្រេចដកការអនុគ្រោះពន្ធបែបនេះ។ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ថា អ្នកស្រីសោកស្ដាយនេះ គឺដោយសារការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ វាប៉ះពាល់ដល់ឆ្នាំងបាយកម្មករខ្មែរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រីនៅតែមានទុទ្ទិដ្ឋិនិយមថា អាចនៅមានច្រករកដំណោះស្រាយបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយនេះ។ អ្នកស្រីថា មិនទាន់ហួសពេលទេ ដែលកម្ពុជាអាចងាកមករកផ្លូវត្រូវវិញ ដោយគណៈកម្មការអឺរ៉ុប ក៏មិនទាន់ដាក់ទណ្ឌកម្មធ្ងន់ធ្ងរនៅឡើយ ព្រោះទុកផ្លូវឲ្យរកដំណោះស្រាយរវាងខ្មែរ និងខ្មែរដែរ៖ «គេដាក់ ២០% នេះគឺ ដើម្បីឲ្យមានការផ្សះផ្សារជាតិ។ កន្លែងនេះ ធ្វើឲ្យយ៉ាងជាខ្មែរទាំងអស់គ្នា គ្រប់ភាគី មិនមែនត្រឹមតែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ មិនមែនត្រឹមតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ មានទាំងភាគីសហជីព សង្គមស៊ីវិល កសិករ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ ត្រូវតែមានការរួមចំណែក នៅក្នុងការផ្សះផ្សារជាតិ។ នេះហើយធ្វើឲ្យយើងមានសង្ឃឹម ក្នុងការវិលត្រឡប់ ធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ ក៏ជាជំហានមួយឆ្ពោះទៅរកការផ្សះផ្សាជាតិ ហើយយើងតែងតែនិយាយផ្សះផ្សាជាតិៗ!»។
ទោះជាមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងមានសង្ឃឹមថា នឹងមានដំណោះស្រាយ ក៏ខាងរបបក្រុងភ្នំពេញជំទាស់ដាច់ខាតទៅនឹងការវាយតម្លៃរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ របបក្រុងភ្នំពេញ ក៏សម្ដែងការសោកស្ដាយដែរ ដែលគណៈកម្មការអឺរ៉ុបសម្រេចបែបនេះ។ ប៉ុន្តែមិនមែនស្ដាយរឿងបាត់បង់ EBA ខ្លះនោះទេ តែស្ដាយរឿងបរទេសជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។
ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ភ្លាមៗ ក្រោយសេចក្ដីសម្រេចរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុបនេះថា សេចក្ដីសម្រេចនេះ មានភាពអយុត្តិធម៌ ព្រោះសម្រេចដោយឈរលើការភាន់ច្រឡំ និងយល់ខុសអំពីយថាភាពជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជា។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចាត់ទុកសេចក្ដីសម្រេចរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុបថា ធ្វើតាមទំនើងចិត្ត និងចាត់ទុកលក្ខខណ្ឌ និងការទាមទាររបស់សហភាពអឺរ៉ុប ឲ្យរបបនេះស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញថា ជាប៉ុនប៉ងរបស់បរទេស ក្នុងការប្រើប្រាស់ពាណិជ្ជកម្ម ឬជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីជាលេសក្នុងការលូកដៃចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិថា របបក្រុងភ្នំពេញល្មមឈប់បន្តវាយបកទៅសហភាពអឺរ៉ុប នាំតែខាតពេលអត់ប្រយោជន៍នោះទៀតទៅ ព្រោះសហភាពអឺរ៉ុបមិនមែនជាអ្នកបង្កើតបញ្ហាទាំងនេះទេ គឺរបបក្រុងភ្នំពេញនេះឯង ដែលជាអ្នកបង្កើតឲ្យមានបញ្ហាទាំងអស់នេះតាំងពីដំបូង ដូច្នេះ កម្ពុជាត្រូវតែងាកមករកវិធីដោះស្រាយបញ្ហា ដែលសហភាពអឺរ៉ុបស្នើឲ្យដោះស្រាយនោះ។ នាយករងនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ហ្វ៊ីល រ៉ូប៊ើតសុន (Phil Robertson) លើកឡើងថា ឥឡូវកម្ពុជានៅសល់ពេល ៦ខែទៀតដែរ ដើម្បីចាប់ផ្ដើមចរចា រកដំណោះស្រាយ។ លោកថា លោក ហ៊ុន សែន គួរតែទទួលស្គាល់ការពិតនិងចូលតុចរចាឥឡូវនេះ បើមិនចង់ឲ្យទទួលទណ្ឌកម្មធំជាងនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទដែលទាក់ទង
- សមាគមខ្មែរក្រោម សុំអន្តរាគមន៍ពីអាជ្ញាធរកម្ពុជាឲ្យវៀតណាមប្រគល់លិខិតឆ្លងដែនព្រះតេជព្រះគុណ សឺន ទី និងឈប់យាយីក្រុមគ្រួសារព្រះអង្គនៅកម្ពុជាក្រោម
- តុលាការក្រុងភ្នំពេញបដិសេធសំណើសុំលិខិតឆ្លងដែន និងអត្តសញ្ញាណបណ្ណរបស់អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី
- មេធាវីគ្រោងប្ដឹងទាស់ទៅតុលាការកំពូលទាក់ទងនឹងការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមលើសំណុំរឿងចារកម្មរបស់អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី
- អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិថា លោក ហ៊ុន សែន យករឿងទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជា និងចិន ធំជាងការបង្ការមេរោគថ្មី គឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត
- អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ រកឃើញថា មានការកើនឡើងការរឹតត្បិតខ្លាំងលើសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៩ កន្លងទៅ
- អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីរំពឹងថា សាលាឧទ្ធរណ៍នឹងបដិសេធការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមលើសំណុំរឿងចារកម្ម
- បទសម្ភាសន៍លោក អំ សំអាត មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ជុំវិញការអំពីសវនាការជម្រះក្ដីលោក កឹម សុខា នៅថ្ងៃបញ្ចប់ហើយ សម្រាប់សប្ដាហ៍ទី២
- មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ៖ របបក្រុងភ្នំពេញ នៅតែបរាជ័យក្នុងការស្ដារសិទ្ធិសេរីភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
- អាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសបញ្ជូនមន្ត្រីរបស់ខ្លួន ២នាក់ទៅតុលាការ រឿងពលរដ្ឋម្នាក់ស្លាប់ពេលឃុំខ្លួន
- លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឱ្យចាប់ខ្លួនអ្នកធ្វើទារុណកម្មលើពលរដ្ឋម្នាក់ស្លាប់នៅក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ
YES ..OH ..GOD ..I do not believe you hurting me so much . I just joking but you take it cereus that mean you did not like me isn’t it?? . that is the word of evil animal leader of the country that I was born. SAMDACH AKEAK SENA PATAI TECHO . HUN NAL call HUN SEN next name meet to kill or CHHOUP SAMLAP. and his spoke man SOK ESAN, PAI SEPHORM. said EU and the US did not take a mirror to reflect the true situation in their king dumb of KAMPOUCHEA. how can EU and the US not seeing HUN NAL or HUN SEN a blind animal leader of KAMPOUCHEA ?? sorry every one this is the word to hurt the dog only. as what I used to say they will choking all these animal leader till the end. GOD bless KAMPOUCHEA
Don’t worry as Hun Sen said, he has a lot of gold, China and Vietnam will give more money to help him the only problem is that the market for Cambodia products are not comparable with the price make profits so Hun Sen has to feed all the unemployed people. How and when will find out very soon