ដោយ សុ ជីវី
2020-02-20
RFA
នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) អ្នកស្រី ចក់ សុភាព ក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅយប់ថ្ងៃទី២០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។
Photo: RFA
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើការងារលើកស្ទួយសិទ្ធិស្ត្រី និងសមភាពយេនឌ័រអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យធានានូវសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច សិទ្ធិសម្ដែងមតិ អារម្មណ៍ និងជម្រើសរាងកាយរបស់ស្ត្រី។ សំណើរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះក្រោយពេលដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានរិះគន់ និងបញ្ជាឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចាត់វិធានការទៅលើស្ត្រី ដែលប្រកបរបររកស៊ីតាមអនឡាញ (Online) ក្នុងនោះរួមទាំងការបង្កើនការស៊ើបអង្កេត និងបង្ក្រាបរាល់ទង្វើតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាណា ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃស្ត្រី និងវប្បធម៌ជាតិ។
ចំណែកអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ Amnesty International ថា សារព្រមានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ចំពោះស្ត្រីដែលស្លៀកពាក់ស៊ិចស៊ីផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មលក់ផលិតផលនានាលើបណ្ដាញសង្គម គឺជាការមិនទទួលខុសត្រូវ និងជារឿងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកការរិះគន់ការស្លៀកពាក់ផ្សព្វផ្សាយលក់ផលិតផលដោយលេចលើលេចក្រោមនោះថាជាជាការស្តីបន្ទោសជនរងគ្រោះ ដែលធ្វើឱ្យអំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងការរើសអើងលើស្ត្រី និងក្មេងស្រី និងការរើសអើងផ្អែកលើយេនឌ័រនៅតែបន្តកើតឡើងក្នុងសង្គមកម្ពុជា។
លិខិតចំហរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចេញនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈ ផ្ញើជូនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា ការរិះគន់លើរាងកាយស្ត្រី ការរឹតបន្តឹងទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពនៃការស្លៀកពាក់របស់ស្ដ្រី ដែលយល់ថា ជាការធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ ដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់ស្ត្រីខ្មែរ និងវប្បធម៌ប្រពៃណីជាតិនោះបានបង្កើតឱ្យមានការព្រួយបារម្ភថា កំពុងធ្វើផ្ទុយនឹងអនុសញ្ញាស្ដីពីការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងលើស្ត្រីភេទហៅកាត់ថា CDAW ព្រមទាំងច្បាប់ និងគោលនយោបាយនានា ដែលរដ្ឋាភិបាលអះអាងថាអនុវត្ត។ ប្រភពដដែលឱ្យដឹងទៀតថា ការរិះគន់របស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅលើរាយកាយរបស់ស្ត្រី ការរឹតបន្តឹងសេរីភាពនៃការស្លៀកពាក់របស់ស្ត្រីថាបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរបស់ស្ត្រីខ្មែរ និងវប្បធម៌ប្រពៃណីនោះមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីឯកសារផ្លូវច្បាប់ផ្លូវការណាមួយដែលផ្ដល់និយមន័យអំពីតម្លៃស្ត្រី និងតម្លៃសង្គម ឬវប្បធម៌ខ្មែរនោះទេ។ តែអ្វីដែលក្រុមអង្គការទាំងនេះកត់សម្គាល់គឺតម្លៃសង្គមមានលក្ខណៈលម្អៀងទៅតាមបរិបទផ្សេងៗគ្នា និងមានការប្រែប្រួលមិនឈប់ឈរ។ លើសពីនេះក៏ពុំមានការសិក្សាបែបស៊ីជម្រៅណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា ការស្លៀកពាក់របស់ស្ត្រីជាដើមហេតុនៃការបង្កឱ្យមានឱនភាព ឬការធ្លាក់ចុះនៃសីលធម៌សង្គមនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញនៅកម្ពុជាកម្រមានការពិភាក្សា និងសិក្សាពីសីលធម៌សង្គមដែលដាក់បន្ទុកលើបុរសកុំឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាលើស្ត្រីណាស់ដែលធ្វើឱ្យជនល្មើសរួចផុតពីទោសទណ្ឌ។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាអ្នកស្រី ចក់ សុភាព លើកឡើងថា ការរឹតត្បិតលើការស្លៀកពាក់របស់ស្ត្រីគឺជាការរំលោភលើសិទ្ធិរបស់ស្ត្រី ដែលជាសិទ្ធិមនុស្ស ហើយវាជាការជំរុញឱ្យមានអ្នកប្រើហិង្សាលើស្ត្រីរួចខ្លួន ដោយទម្លាក់កំហុសទៅលើស្ត្រី៖ «ការដែលមានការកំណត់បទដ្ឋានណាមួយទៅលើការស្លៀកពាក់របស់ស្ត្រីគឺជាការំលោភបំពាន មិនត្រឹមតែការជំរុញឱ្យមានហិង្សាផ្នែកយេនឌ័រនោះទេ ថែមទាំងរឹតត្បិតទៅលើសេរីភាពរបស់គាត់ថែមទៀត។ បើយើងពិនិត្យមើលក្នុងសង្គមខ្មែរយើងតាំងពីដើមរហូតមកដល់ពេលនេះយើងកម្រឃើញមានការជជែកពីបទដ្ឋានណាមួយទៅលើបុរសណាស់ ជាទូទៅយើងតែងតែដាក់បន្ទុកទៅលើស្ត្រី»។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ កុម្ភៈ ថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជា ដើម្បីស្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យសមត្ថកិច្ចចាត់វិធានការ និងប្លុករាល់ការផ្សព្វផ្សាយ Live លក់ផលិតផលតាមអនឡាញរបស់ស្ត្រី ដែលលោកថា បង្ហាញភាពស៊ិចស៊ីជ្រុលហួសហេតុធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់កិត្តិយស និងសីលធម៌របស់ស្ត្រីខ្មែរ។
ពីរថ្ងៃក្រោយការព្រមាន និងបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ នៅថ្ងៃទី១៩ កុម្ភៈ ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានបង្ហោះវីដេអូសុំទោសរបស់ស្ត្រីប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមម្នាក់ឈ្មោះ វ៉ាន់ រចនា ហៅ ថៃ ស្រីនាង ដោយសារតែនាងធ្លាប់ផុសរូបភាព និងវីដេអូលក់សំលៀកបំពាក់បែបស៊ិចស៊ីតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក៖ «នាងខ្ញុំសង្ឃឹមថា បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធជាពិសេសប្រមុខថ្នាក់ដឹកនាំមេត្តាអនុគ្រោះ និងលើកលែងទោសនូវរាល់កំហុសរបស់នាងខ្ញុំ ដែលបានធ្វើកន្លងមក»។
ស្របគ្នានេះក៏មានលិខិតលាយលក្ខណ៍អក្សរមានស្នាមេដៃរបស់នាង ថៃ ស្រីនាង ដែលសន្យាថា ឈប់រាល់ការបង្ហោះរូបភាពស៊ិចស៊ី អាក្រាត ក្នុងហ្វេសប៊ុកតទៅទៀត ហើយថែមទាំងសន្យាទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ប្រសិនបើមិនគោរពតាមកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួន។ ក្នុងនោះនាងក៏បានទទួលស្គាល់កំហុសថាបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់តម្លៃ និងកិត្តិយសរបស់ស្ត្រីខ្មែរ វប្បធម៌ប្រពៃណីជាតិ និងច្បាប់ជាធរមាន។ បើទោះជាយ៉ាងណាក្នុងកិច្ចសន្យានោះពុំបានបញ្ជាក់ថា នាងបានធ្វើខុសច្បាប់ណាមួយឡើយ។
ករណីនេះអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិថា ការបង្ហោះវីដេអូសុំទោសនេះ ទំនងជាត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយការបង្ខិតបង្ខំ។
នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីបូព៌ា អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក នៃអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ លោក នីកូឡា បេខឺលីន (Nicholas Bequelin) ថ្លែងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្សាយថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈ ថា វោហារសព្ទរបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ រឹតតែជាការបង្កឱ្យបន្តកើតមានអំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹងស្ត្រី។ «ការអប់រំ“ សីលធម៌ បែបបង្ខិតបង្ខំទៅលើស្ត្រីដោយប៉ូលិសបែបនេះ មានលក្ខណៈជាការបំពារបំពាន។ លោកថា គ្មានស្ត្រីណាម្នាក់ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភច្បាប់ណាមួយឡើយ ហើយប៉ូលិសហាក់ដូចជាធ្វើសកម្មភាព ដោយផ្អែកលើហេតុផលផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
អនុប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក ជិន ម៉ាលីន លើកឡើងថា ការរិះគន់របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះគឺធ្វើដោយពុំបានស្វែងយល់ពីផ្នត់គំនិត ពីវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ខ្មែរ៖ «ការរិះគន់របស់អង្គការអន្តរជាតិទាំងនេះគឺបង្ហាញពីចរឹតជាការប្រឆាំងបែបផ្កាប់មុខ ដោយមិនយល់ពីបរិបទទំនៀមទម្លាប់របស់កម្ពុជា។ ការរិះគន់ទាំងអស់ហ្នឹងគឺដើរផ្ទុយទៅនឹងចរន្តផ្នត់គំនិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងប្រទេសតែម្ដង គឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្មាននរណាម្នាក់គាំទ្រការផ្សព្វផ្សាយលក់ផលិតផលបែបអាសអាភាសនោះទេ»។
បើទោះជាយ៉ាងណាក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា ការអះអាងនាពេលកន្លងទៅដែលថាស្ត្រីដែលស្លៀកពាក់ខ្លីលេចលើលេចក្រោមជាការជំរុញឱ្យបុរសប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ និងការជួញដូរមនុស្សនោះគឺជាទស្សនៈខុសឆ្គងភាន់ច្រឡំ និងមិនគួរត្រូវបានលើកទឹកចិត្តនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញតាមការសិក្សាជាច្រើនបង្ហាញថា អំពើហិង្សាលើស្ត្រីផ្ដើមចេញពីផ្នត់គំនិតរើសអើងយេនឌ័រ វប្បធម៌ស្ដីបន្ទោសជនរងគ្រោះដែលចាក់ឫសគល់យ៉ាងជ្រៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ការអនុវត្តច្បាប់មិនបានរឹងមាំ និងវប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាព មិនមែនផ្អែកលើការស្លៀកពាក់ ឬរូបរាងកាយ ឬទង្វើរបស់ស្ត្រីនោះទេ។ ពួកគេលើកឡើងទៀតថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ដើម្បីអនុវត្តតាមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ CDAW និងគោលការណ៍ច្បាប់ជាតិនានា ធានាលុបបំបាត់រាល់ការរើសអើងស្ត្រី និងថាការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើស្ត្រីដោយសារតែជម្រើសនៃការស្លៀកពាក់របស់ពួកគេគឺជាឫសគល់នៃអំពើហិង្សា និងការរើសអើងស្ត្រី មិនមែនជាដំណោះស្រាយនោះទេ ពោលកឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាថា មានការគោរពសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច សិទ្ធិសម្ដែងមតិ អារម្មណ៍ និងជម្រើសរាងកាយរបស់ស្ត្រី ដើម្បីសម្រេចបានការលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ។
ចំណែកអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិមើលឃើញទៀតថា ការវិវឌ្ឍចុងក្រោយនេះ បង្ហាញឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ពីស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការរំលោភសេរីភាពនៃបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទដែលទាក់ទង
- សមត្ថកិច្ចបញ្ជូនស្ត្រីអ្នកលក់អនឡាញទៅតុលាការដោយចោទពីបទបង្ហោះរូបអាសអាសភាស
- “សារព្រមានហាមស្ត្រីស្លៀកស៊ិចស៊ីលក់ផលិតផលលើបណ្ដាញសង្គម ជាការរើសអើង និងបង្កឱ្យកើតមានហិង្សាប្រឆាំងស្ត្រី”
- អ្នកឃ្លាំមើលថា រដ្ឋាភិបាលយឺតយ៉ាវស៊ើបអង្កេតការស្លាប់ទារិការស់នៅជាមួយម្ដាយក្នុងពន្ធនាគារ
- មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សចាត់ទុក របាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលករណីទារិកាស្លាប់ក្នុងពន្ធនាគារមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត
- មន្ត្រីឧត្ដមស្នងការនៃអ.ស.បទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សចុះអង្កេតបញ្ហាដីធ្លីនៅខេត្តព្រះសីហនុ
- កម្ពុជាបិទក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងជើង និងបញ្ជូនពលករចេញពីប្រទេស
- ជំហរសង្គមស៊ីវិលក្នុងការចូលរួមពិភាក្សាកែប្រែ និងស្នើលុបច្បាប់ស្ដីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល
- យុវជន កែម ឡី និយម និងជាសកម្មជនបក្សប្រឆាំងភៀសខ្លួនដល់ប្រទេសស្វីស
- សង្គមស៊ីវិលគ្រោងពិភាក្សាពីការកែប្រែច្បាប់ស្ដីពីអង្គការសមាគមលើកទី៤ ជាមួយក្រសួងមហាផ្ទៃ
- ជាងថតរូបដែលគេចោទថា បង្ហោះសារប្រមាថលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានដោះលែង ក្រោយធ្វើកិច្ចសន្យា