កម្ពុជា-វប្បធម៌
26/06/2020 – 06:31
ដោយ៖ អ៊ឹម រចនា
RFI
កម្ពុជាបានបាត់បង់អ្នកប្រាជ្ញដ៏សំខាន់មួយរូប នៅក្នុងវិស័យភាសាវិទ្យានិងអារ្យធម៌ខ្មែរ នោះគឺលោកស្រីបណ្ឌិត ពៅ សាវរស។ មានជន្មាយុ៩០ឆ្នាំ ភាសាវិទូនិងជាអ្នកស្រាវជ្រាវអារ្យធម៌ខ្មែររូបនេះ បានទទួលមរណភាព នាថ្ងៃទី២៥មិថុនាម្សិលមិញ នៅប្រទេសបារាំង។ មរណភាពនៃសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ពៅ សាវរស គឺជាការបាត់បង់ដ៏ធំធេងសម្រាប់វិស័យភាសាសាស្ត្រ អក្សរសាស្ត្រ សិលាចារិក និងអារ្យធម៌ខ្មែរ។
លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ពៅ សាវរស កើតនៅថ្ងៃទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩២៩ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូន៤នាក់ កុមារី ពៅ សាវរស កំព្រាម្ដាយតាំងពីនៅក្មេងវ័យ ហើយត្រូវរស់នៅក្រោមការចិញ្ចឹមបីបាច់ពីឪពុក ឈ្មោះ ពៅ ច្រឹង ដែលជាមនុស្សម៉ត់ចត់ និងម៉ឺងម៉ាត់ណាស់ ទាំងក្នុងកិច្ចការរាជការ និងក្នុងកិច្ចការគ្រួសារ។
នៅក្នុងដំណើរសិក្សា លោកស្រី ពៅ សាវរស បានបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកទស្សនវិជ្ជានិងអក្សរសាស្ត្រ នៅវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ រួចទើបបន្តវិជ្ជានៅសាកលវិទ្យាល័យស៊កបោន ប្រទេសបារាំង ផ្នែកអក្សរសាស្ត្រ និងមនុស្សសាស្ត្រ។ បន្ទាប់មក លោកស្រីបានទទួលសញ្ញាបត្រផ្នែកខាងប្រវត្តិសាស្ត្រ ភូមិសាស្ត្រ និងភាសាសាស្ត្រ។
បន្ថែមពីការសិក្សានៅប្រទេសបារាំង លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ ពៅ សាវរស បានស្វះស្វែងរៀនសូត្របន្តទៀតនៅប្រទេសអង់គ្លេស អំពីភាសាមន និងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក សិក្សាបំពេញបន្ថែមផ្នែកភាសាសាស្ត្រ។ សាស្ត្រាចារ្យដែលលោកស្រីបានសិក្សារៀនសូត្រជាមួយ គឺសុទ្ធតែជាអ្នកប្រាជ្ញ មានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះនិងទូលំទូលាយ ជាអាថិ៍ លោកសាស្ត្រាចារ្យ អាម៉ង់ មីណារ ផ្នែកវេយាករណ៍សំស្ក្រឹត, លោក ល្វី រឺនូ ផ្នែកទស្សនវិជ្ជា និងអក្សាសាស្ត្រសំស្ក្រឹត, លោក អង់ដ្រេ បាររូ ផ្នែកពុទ្ធសាសនានិងបាលី, លោក ហ្សង់ ហ្វីលីយ៉ូស្ហា ផ្នែកវប្បធម៌និងអារ្យធម៌ខ្លឹង, លោក ហ្គរឌេន លូស ផ្នែកភាសាមនបុរាណ, និងលោកសាស្ត្រាចារ្យ សូ៍តូ ផ្នែកភាសាមនទំនើប។ លោកស្រីក៏បានសិក្សាជាមួយលោក ហ្ស៊ក សឺដេស, និងលោក ហ្វ្រង់ស័រ ម៉ារ៍ទីនី ដែលជាអ្នកជំនាញបុរាណវិទ្យាដ៏ល្បីល្បាញផងដែរ។
លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ពៅ សាវរស បានទទួលសញ្ញាប័ត្រជាបណ្ឌិតរដ្ឋ នៅឆ្នាំ១៩៧៨។ មួយឆ្នាំក្រោយមក រដ្ឋការបារាំងបានតែងតាំងលោកស្រីជានាយកគ្រប់គ្រងការស្រាវជ្រាវ នៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិសិក្សាស្រាវជ្រាវជាលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ។ ក្រៅពីនេះ លោកស្រីបានចំណាយពេលជាច្រើនឆ្នាំ ដើម្បីបង្រៀនសិលាចារឹកខ្មែរនៅសាកលវិទ្យាល័យស៊កបោនទី៣ និងនៅសាលាបារាំងចុងបូព៌ា។ ការងារនេះ លោកស្រីប្រឹងប្រែងធ្វើក្នុងន័យជួយណែនាំ ដឹកដៃ និងចែករំលែងនូវវិជ្ជាដែលខ្លួនមានទាំងប៉ុន្មានឲ្យដល់សិស្ស ព្រោះសម្រាប់លោកស្រី គ្មានអ្វីដែលធ្វើឲ្យសប្បាយរីករាយ និងជ្រះថ្លា ដូចការបង្រៀននេះឡើយ។
លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ពៅ សាវរស បានបន្តកិច្ចការងារបង្រៀនរបស់ខ្លួនរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ ជាពេលដែលលោកស្រីចូលនិវត្តន៍ ប៉ុន្តែការងារស្រាវជ្រាវអំពីវិជ្ជាខ្មែររបស់លោកស្រី ពុំបានបិទបញ្ចប់ទេ គឺនៅតែបន្តជាប់ហូរហែរហូតមក ព្រោះលោកស្រីយល់ឃើញថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងផ្សព្វផ្សាយនូវវប្បធម៌ អារ្យធម៌ និងសង្គមខ្មែរ មានភាពសំខាន់និងចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ ដើម្បីឲ្យមនុស្សជាតិនិងអន្ដរជាតិ បានជ្រួតជ្រាប ស្រឡាញ់ ព្រមទាំងយកចិត្តទុកដាក់ជួយខិតខំរក្សាការពារឫសកែវនៃជាតិសាសន៍ខ្មែរ។ ឫសកែវនៃជាតិសាសន៍ខ្មែរ ដែលលោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ពៅ សាវរស ស្រឡាញ់ថ្នាក់ថ្នមស្មើនឹងដួងព្រលឹងរបស់ខ្លួន៕