ដោយ យ៉ង ចាន់តារា
2022.06.23
RFA
(ពីឆ្វេង) លោក នី សុខា ប្រធានសមាគមអាដហុក (Adhoc) អ្នកស្រី លឹម មុនី មន្ត្រីសមាគមអាដហុក លោក នី ចរិយា (មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ គ.ជ.ប) លោក យី សុខសាន្ត និងលោក ណៃ វ៉ង់ដា មន្ត្រីសមាគមអាហុក កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក កន សាវាង្ស
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន បញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងត្រូវទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ទាំងគ្មានមូលដ្ឋានលើមន្ត្រី និងអតីតមន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) ចំនួន ៥រូប។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឆ្លើយតបថា ករណីនេះ ស្ថិតក្នុងដៃតុលាការ ហើយអង្គការអន្តរជាតិគ្មានសិទ្ធិលូកដៃបានឡើយ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃតស៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជាទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ខ្វះមូលដ្ឋានលើមន្ត្រី និងអតីតមន្ត្រីសមាគមអាដហុក ៥រូប។ អ្នកទាំងនោះ រួមមាន លោក នី សុខា លោក យី សុខសាន្ត លោក ណៃ វ៉ង់ដា អ្នកស្រី លឹម មុន្នី និងលោក នី ចរិយា។
នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ហ្វីល រ៉ូបឺតសុន (Phil Robertson) មានប្រសាសន៍ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ កាលពីថ្ងៃទី២២ មិថុនាថា តាំងពីដើមដំបូងមក អាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន បានស្វះស្វែងរកមធ្យោបាយដាក់ទណ្ឌកម្មដោយអយុត្តិធម៌លើមន្ត្រី និងអតីតមន្ត្រីអាដហុក ទាំង ៥រូប ដែលជាផ្លូវមួយឆ្ពោះទៅ បំភិតបំភ័យសកម្មជនសង្គមស៊ីវិលទាំងអស់ មិនឲ្យនិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន។ លោក ហ្វីល រ៉ូបឺតសុន លើកឡើងបន្តថា រដ្ឋាភិបាលបរទេស ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា និងម្ចាស់ជំនួយ ឬទីភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយអន្តរជាតិទាំងឡាយ គួរតែដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការទម្លាក់បទចោទប្រកាន់លើមន្ត្រី និងអតីតមន្ត្រីអាដហុក ទាំង ៥រូប និងត្រូវបញ្ចប់ការគាបសង្កត់លើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់នៅកម្ពុជា។
ឆ្លើយតបនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន លើកឡើងថា សំណុំរឿងមន្ត្រីអាដហុដនេះកំពុងបន្តនីតិវិធីនៅតុលាការ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលផ្ទាល់ និងអង្គការអន្តរជាតិគ្មានសិទ្ធវាយតម្លៃលើឯករាជ្យរបស់តុលាការឡើយ៖ «គំនិតរបស់យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ នេះគឺ តែងតែប្រឆាំងមកលើរាជរដ្ឋាភិបាល និងការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា។ ដូច្នេះ របាយការណ៍លើកនេះ ក៏មិនខុសពីរបាយការណ៍លើកមុនដែរ គឺជាការចោទប្រកាន់ ជាការមួលបង្កាច់ ជាការលាបពណ៌ ដើម្បីធ្វើឱ្យមុខមាត់រដ្ឋាភិបាលមិនថ្លៃថ្នូរ ដែលខ្លួនគាត់ចង់បាន ចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលបាក់មុខ»។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានផ្ដន្ទាទោសមន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំង ៥រូប ដាក់ពន្ធនាគារ ៥ឆ្នាំ ដោយអនុវត្តទោស ១៤ខែក្នុងពន្ធនាគារ កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ពីបទ «សូកប៉ាន់សាក្សី» និង សមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សី ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងអាស្រូវស្នេហារវាងនាង ខុម ចាន់តារាទី ហៅស្រីមុំ ជាមួយប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា។ សាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញបានសម្រេចតម្កល់សាលក្រមផ្ដន្ទាទោសនេះទុកជាបានការដដែល កាលពីថ្ងៃទី២៣ ឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ក្រោយផ្អឹបទុកសំណុំរឿងជាច្រើនឆ្នាំ។ កាលពីថ្ងៃទី២១ មិថុនាកន្លងទៅ មន្ត្រីសមាគមអាដហុក ដែលរងការចោទប្រកាន់ បានដាក់បណ្ដឹងសាទុក្ខទៅកាន់តុលាការកំពូល ប្រឆាំងនឹងសេចក្ដីសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ។ ពួកគាត់ស្នើដល់តុលាការជាន់ខ្ពស់មួយនេះចាត់ការសំណុំរឿងនេះស្របតាមនីតិវិធី និងដោយយុត្តិធម៌។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ (LICADO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ការតម្កល់សាលក្រមផ្ដន្ទាទោសក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌។ លោកបន្តថា មន្ត្រី និងអតីតមន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកទាំង ៥រូប គួរតែត្រូវបានតុលាការឧទ្ធរណ៍ទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់មានសេរីភាពពេញលេញបំពេញការងារតាមវិជ្ជាជីវៈបម្រើផលប្រយោជន៍ជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងការលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា៖ «ការងាររបស់ពួកគាត់ហ្នឹង គឺជាការងារ ដែលប្រកបដោយ វិជ្ជាជីវៈ ដែលជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ហើយគាត់លះបង់ទាំងកម្លាំងកាយចិត្ត ទាំងពេលវេលាច្រើន ដើម្បីជួយទៅដល់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជួយលើកតម្កើង សេរីភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលមិនមែនជាបទល្មើសទេ។ ពួកគាត់ គួរតែត្រូវបានទទួលការគាំទ្រ និងការលើកសរសើរ។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគាត់ត្រូវបាន ចោទប្រកាន់កាត់ទោស ឱ្យជាប់ទោស វាផ្ទុយបទដ្ឋានអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស»។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ រំពឹងថា ក្រោយពីមន្ត្រី និងអតីតមន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកទាំង ៥រូប បានប្តឹងសាទុក្ខទៅកាន់តុលាការកំពូល ចៅក្រមនៃស្ថាប័នតុលាការកំពូលនេះ នឹងធ្វើការសម្រេចដោយមានសុភវិនិច្ឆ័យខ្ពស់ជាងតុលាការជាន់ទាប ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ទទួលបានយុត្តិធម៌ និងមានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញ។
លោក ហ្វីល រ៉ូបឺតសុន (Phil Robertson) ព្រមានថា បើតុលាការកម្ពុជាបន្តកាត់ក្ដីរឿងនេះដោយអយុត្តិធម៌ទៀតនោះ នឹងកាន់តែធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្ថែមទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។