ដោយ សេក បណ្ឌិត
2023.03.11
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១ មីនា ២០២៣។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន
អ្នកជំនាញមើលឃើញថា ប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តធ្លាក់ចុះ ដោយសារការំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការបង្ក្រាប់លើសំឡេងប្រឆាំង ជាពិសេសខកខានដោះស្រាយកង្វល់របស់ពលរដ្ឋជាដើម។
ការសង្កេតឃើញយ៉ាងដូច្នេះ ពួកគាត់ផ្អែកលើជនបរទេសមួយក្រុមដែលចុះមកស្ទង់មតិអំពីបញ្ហានយោបាយ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដោយរកឃើញថា អត្រាស្ត្រីគាំទ្រការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ច្រើនជាងបុរស។
អ្នកជំនាញ និងអ្នកវិភាគនយោបាយមើលឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន អាច នឹងបាត់បង់ការគាំទ្រពីម្ចាស់ឆ្នោត បើសិននៅតែរឹតត្បិតលើលំហសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិនយោបាយ និងការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យពលរដ្ឋគ្រប់រូបភាពដូចនៅក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន។
ការសង្កេតឃើញរបស់ពួកគាត់យ៉ាងដូច្នេះ បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងទិវានារីអន្តរជាតិកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមីនា ថ្មីនេះ បញ្ជាក់ថា លោកមានក្រុមអ្នកឯកទេសមកពីក្រៅប្រទេសសម្រាប់សិក្សាស្រាវជ្រាវពីការដឹកនាំរបស់លោកជាញឹកញាប់។
លោក ហ៊ុន សែន បង្ហើបពីអាថ៌កំបាំងជុំវិញរឿងនេះ ឱ្យដឹងថា តាមរយៈលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិចំនួនបីដងចុងក្រោយនេះ គឺនៅខែមករា ខែតុលាឆ្នាំ២០២២ និងខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ បានរកឃើញថា ពលរដ្ឋដែលគាំទ្រលោកកើនឡើង និងថយចុះទៅតាមតំបន់ ប៉ុន្តែលោកអះអាងថា អត្រាស្ត្រីពេញចិត្តលោកច្រើនជាងបុរស។
លោកថាលទ្ធផលនេះ គឺជាសំឡេងឆ្នោតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ចំនួនចូលចិត្ត ហ៊ុន សែន អត្រាស្ត្រីខ្ពស់ជាងបុរសឆ្ងាយ អរគុណស្ត្រីទាំងឡាយដែលបានគាំទ្រ អត្រានេះគឺជាអត្រាសន្លឹកឆ្នោតដែលតែងតែធ្វើឡើង ហើយមិនមែនជាជាតិខ្មែរជាអ្នកធ្វើនោះទេ យើងមានក្រុមឯកទេសមកពីក្រៅប្រទេសមានការស្ទង់…. »។
ទាក់នឹងការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គមបណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា ការណ៍ដែលអ្នកនយោបាយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យបានមកពីការស្រាវជ្រាវតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសរបស់អ្នកជំនាញត្រឹមត្រូវ គឺជារឿងល្អនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកឱ្យដឹងថា របៀបនៃការស្រាវជ្រាវទាក់ទងប្រជាប្រិយភាពរបស់មេដឹកនាំប្រទេសតែងបង្ហាញនូវចំណុចចំនួនពីរ គឺវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន ហើយផ្តល់អនុសាសន៍ជាចុងក្រោយ។
ប៉ុន្តែលោកយល់ថា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចគួរពិនិត្យមើលលើគោលនយោបាយ ហើយដោះស្រាយលើចំណុចខ្វះខាតដើម្បីកែលម្អឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាជាងប្រើលទ្ធផលស្រាវជ្រាវបែបវិធីសាស្ត្រនោះធ្វើជាមូលដ្ឋានតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើដៃគូប្រកួតប្រជែង ឬអ្នកមាននិន្នាការផ្ទុយ។
បណ្ឌិត សេង សារី៖ «បើសិនអ្នកនយោបាយប្រើទិន្នន័យបែបវិទ្យាសាស្ត្រលម្អៀងតិចតួចដើម្បីចាត់ការដៃគូរបស់ខ្លួន គឺមានន័យថា រកឃើញអ្នកណាគំរាមកំហែង ឬគណបក្សគំរាមកំហែងការដឹកនាំហើយចាត់ការតាមមធ្យោបាយកន្លងមកអាហ្នឹងជារឿងគួរឱ្យសោកស្តាយនៅក្នុងសង្គមរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែបើអ្នកនយោបាយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យក្នុងការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រនេះយកទៅដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ និងសង្គម ខ្ញុំយល់ថាជារឿងគួរឱ្យអបអរសាទរ»។
ទាក់ទងទងនឹងការស្ទង់មតិអំពីបញ្ហានយោបាយ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជានេះដែរ ឯកសារការបែកធ្លាយមួយបានបង្ហាញថា ក្រុមលោក ហ៊ុន សែន ដឹកនាំដោយលោក អូន ព័ន្ធមុន្នីរ័ត្ន និងលោក ប្រាក់ សុខុន បានជួលក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវបរទេសមួយក្រុម ឲ្យជួយស្ទង់មតិអ្នកបោះឆ្នោតកម្ពុជា កាលពីមុននឹងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅចុងឆ្នាំ២០១៧។
ក្រុមហ៊ុនបរទេសនោះជារបស់ប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ឈ្មោះ ក្រុមយុទ្ធសាស្ត្រ និងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ស្ហាវីវ ឬជាភាសាអង់គ្លេសថា (Shaviv Strategy and Campaign)។
ក្រុមហ៊ុននេះរកឃើញថា បើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាន់តែបង្កើនការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ទៅលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងទៅលើលោក សម រង្ស៊ី កាន់តែខ្លាំង ពលរដ្ឋខ្មែរ ក៏កាន់តែស្មោះស្ម័គ្រនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងលោក សម រង្ស៊ី ហើយក៏នឹងនាំគ្នាបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សប្រឆាំងនេះ កាន់តែច្រើនដែរ។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកជំនាញ និងអ្នកវិភាគនយោបាយមើលឃើញថា ទោះបីរម្លាយគណបក្សប្រឆាំងក៏ដោយ ក៏រយៈពេលជាង៥ឆ្នាំមកនេះ លោក ហ៊ុន សែន នៅតែបាត់បង់ការគាំទ្រពីម្ចាស់ឆ្នោតដដែល។
អ្នកវិភាគនយោបាយ ដែលបានភៀសខ្លួនមកនៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ លោក គឹម សុខ មើលឃើញថា ពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនមិនពេញចិត្តនឹងការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជិត៤០ឆ្នាំមកនេះ ហើយពួកគេចង់ឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ។
លោកយល់ថា បើសិនលោក ហ៊ុន សែន មានប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រច្រើនដូចការលើកឡើងនោះគួរបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ ហើយរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ឡើយវិញ ដោយមិនត្រូវយកលទ្ធផលស្ទង់មតិតាមកម្ទេចក្រុមប្រឆាំង អង្គការសង្គម និងសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ។
លោក គឹម សុខ៖ «ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈពិតប្រាដករបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ លុះត្រាតែបើកបរិយាកាសនៃការប្រកួតប្រជែងនយោបាយ យ៉ាងហោចណាស់ដូចការបោះឆ្នោតកាលឆ្នាំ២០១៧ ឃុំសង្កាត់ ទើបប្រជាពលរដ្ឋហ៊ាននិយាយរឿងថា ពួកគាត់ពេញចិត្ត ហ៊ុន សែន ឬមិនពេញចិត្ត ហ៊ុន សែន ពេញចិត្តគណបក្សប្រជាជន ឬស្អប់កម្រិតណា ទិន្នន័យបែបនោះ ពេលនោះទើបឆ្លុះបញ្ចាំងការពិតភាគច្រើននៃស្ថានភាពចិត្តរបស់ពលរដ្ឋ»។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចលោក សុខ ឥសាន ប្រាប់ថា លោកពុំដឹងរឿងលម្អិតជុំវិញការជួលជនបរទេសមកស្រាវជ្រាវនោះទេ។
ទោះយ៉ាងណាលោកអះអាងថា ប្រជាប្រិយភាពលោក ហ៊ុន សែន ទទួលបានការគាំទ្រពីពលរដ្ឋយ៉ាងផុលផុស ដោយសារតែស្នាដៃ និងការការអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកន្លងមក។
លោក សុខ ឥសាន៖ «ពាក្យថាស្ទង់មតិហ្នឹងគឺគេចង់ដឹងអំពីតើការដឹកនាំរបស់គេឡើងដល់កម្រិតណា វាមានចំណុចខ្លាំង ចំណុចខ្សោយយ៉ាងណាដើម្បីគេដកពិសោធហើយបំពេញបន្ថែមនៅចំណុចខ្វះខាតកន្លែងណា ហើយគេខិតខំពង្រីកចំណុចខ្លាំងអាហ្នឹងវាអ៊ីចឹងមិនមែនមានតែប្រទេសកម្ពុជាទេ»។
អ្នកជំនាញ និងអ្នកវិភាគនយោបាយមើលឃើញថា មូលហេតុដែលលោក ហ៊ុន សែន ជួលក្រុមហ៊ុនបរទេសសិក្សាពីការដឹកនាំបន្តទៀតនេះ ដើម្បីធានាឱ្យបានថា លោក ហ៊ុន សែន លែងមានគូប្រកួត និងគ្មានអ្នកតាមលងបន្លាចការដឹកនាំរបស់លោកតទៅទៀត ខណៈពលរដ្ឋនៅតែចង់ឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ។
ពួកគេយល់ថា បើសិនរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សកាន់អំណាចមិនងាកមកយកចិត្តទុកដោះស្រាយអំពីទុក្ខលំបាក និងតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ពលរដ្ឋទេ លោក ហ៊ុន សែន ឬគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក នឹងបាត់បង់ការគាំទ្របន្ថែមទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
WELL …. I tell you what?????? HUN SEN ..ORS LEAK >>CHHEAM SREK SBEKHOV . the sole of so many Cambodian that was murder by this evil will come to hunt him every day