ដោយ ជី វិតា
2023.09.13
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
(រូបឯកសារ) ទិដ្ឋភាពនៃកិច្ចប្រជុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុក
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិបានស្នើទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិអនុម័តដំណោះស្រាយសំខាន់ៗ ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះស្រាយវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។ ការស្នើបែបនេះដោយសារអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិពិនិត្យឃើញថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរលើលំហសេរីភាពពលរដ្ឋ និងនយោបាយក្នុងរយៈពីរឆ្នាំមុនការបោះឆ្នោត។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាងាកមកស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញដើម្បីបញ្ចៀសពីការដាក់ទណ្ឌកម្មពីបណ្ដាប្រទេសលោកសេរី។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិយូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (HRW) អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិផ្សេងទៀត នៅថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា បាន ដាក់លិខិត ទៅកាន់តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍នៃសមាជិក និងអ្នកសង្កេតការណ៍ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីរកដំណោះស្រាយជាក់លាក់លើវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធមនុស្សលើកទី៥៤ ដែលកំពុងចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី១១ កញ្ញា ដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា នៅទីក្រុង ហ្សឺណែវ (Geneva) ប្រទេសស្វីស។
លិខិតរួមរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះបញ្ជាក់ថាវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ដែលត្រូវការគាំទ្រ និងរកដំណោះស្រាយពីក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លិខិតដដែលចាត់ទុកថា វិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សនេះជាការបរាជ័យរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលធ្លាប់ដាក់ចេញនូវគោលការណ៍ចំនួន ២០ ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សកាលពីឆ្នាំ២០២២ ថានឹងលើកកម្ពស់ការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្ស។
លិខិតបានគូសបញ្ជាក់ការលើកឡើងរបស់ឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សលោកវ៉កខើ ទួក (Volker Türk) ថា រដ្ឋាភិបាលបានបង្ខិតបង្ខំ និងដាក់គំនាប់លើពលរដ្ឋខ្មែរមិនឱ្យប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃដំណើរការបោះឆ្នោត។
លិខិតសង្កត់ធ្ងន់ថាគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) មិនឯករាជ្យ និងលម្អៀងទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានដកសិទ្ធិគណបក្សប្រឆាំងចំនួនពីរ រួមទាំងគណបក្សភ្លើងទៀនមិនឱ្យចូលរួមបោះឆ្នោត ហើយថា ប៉ុន្មានថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោត រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឱ្យអ្នកផ្ដល់សេវាអ៊ីនធឺណិតបិទការចូលទៅកាន់គេហទំព័រប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យរួមមានគេហទំព័រសារព័ត៌មាន ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) វិទ្យុអាស៊ីសេរី និងមូលដ្ឋានទិន្នន័យសាធារណៈកំណត់ត្រា (Kamnotra)។
លិខិតបន្តថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការបង្ក្រាបលើអ្នកតវ៉ា ដូចជា ការផ្ដន្ទាទោសប្រធានសហជីព និងបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនបនល្បែងណាហ្គាវើលដ៍ (NagaWorld) កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ២ឆ្នាំ រួមទាំងសកម្មជនការងារ ៨នាក់ទៀត។ តុលាការក៏បានការកាត់ទោសអ្នកការពារសិទ្ធិដីធ្លី ១០នាក់ នៅខេត្តកោះកុង ការផ្ដន្ទាទោសមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង គឺលោក កឹម សុខា ដោយដាក់ពន្ធនាគារ ២៧ឆ្នាំ និងផ្ដន្ទាទោសសកម្មជន និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទាំងនោះទទូចដល់កិច្ចប្រជុំលើកទី៥៤ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិអង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យផ្ញើសារច្បាស់លាស់ ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលទើបកាន់តំណែងថ្មី គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱ្យបញ្ឈប់ការរឹតបន្តឹងលំហសេរីភាពពលរដ្ឋ និងនយោបាយរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា និងបញ្ឈប់ការកៀបសង្កត់សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក ជិន ម៉ាលីន និងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បានទេ នៅថ្ងៃទី១៣ កញ្ញា។
ចំណែកនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា ទាំងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ លើកឡើងពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ដែលកំពុងធ្លាក់ចុះជាបន្តបន្ទាប់ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលដែរ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែងាកមកស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញដែលជាកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងដើម្បីបញ្ចៀសពីការដាក់ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិមកលើកម្ពុជា។
លោក អំ សំអាត៖ «កន្លងមកបញ្ហាចម្រូងចម្រាសរវាងសហគមន៍អឺរ៉ុប រវាងសហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយនិងកម្ពុជា គឺបញ្ហាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស បើមានការកែលំអកម្ពុជានឹងទទួលផលចំណេញច្រើន ប្រសិនជាគេមើលមកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនត្រូវបានកែលំអទេអាហ្នឹងមានផលប៉ះពាល់សម្រាប់កម្ពុជាយើងដែរដូចជាបញ្ហា EBA និង GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាដើមនោះ»។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិក៏បានលើកឡើងក្នុងលិខិតរបស់ខ្លួនទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយជំរុញឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលនឹងចូលក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៥៤ នៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនាពេលខាងមុខនេះ ត្រូវឆ្លើយតបដោយម៉ឺងម៉ាត់ និងច្បាស់លាស់ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។