ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2024.01.30
RFA

តារាងពិន្ទុ និងចំណាត់ថ្នាក់ នៃអំពើពុករលួយ នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ៊្វីក ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ រូប៖ Transparency International
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិរកឃើញថា អំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអាក្រក់ជាងឆ្នាំមុន ដែលបង្ហាញថារដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជាគ្មានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបារម្ភថាអំពើពុករលួយនឹងក្លាយជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ និងជាកន្លែងលាងលុយកខ្វក់ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ (Transparency International) រកឃើញថាអំពើពុករលួយនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ កម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុ ២២ ធ្លាក់មកនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី១៥៨ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១៨០។ ចំណាត់នេះទាបជាងឆ្នាំទៅមិញ ដែលកម្ពុជាជាប់លេខ ១៥០។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមករា ចេញផ្សាយ របាយការណ៍អំពីសន្ទស្សន៍នៃអំពើពុករលួយលើប្រទេស និងដែនដីចំនួន១៨០ ក្នុងនោះរួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាផង។ សន្ទស្សន៍នៃអំពើពុករលួយ (CPI) របស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៣ នៅតែទាបជាងមធ្យមភាគពិន្ទុក្នុងតំបន់ និងសកលលោក។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន កម្ពុជាស្ថិតនៅជិតបាតតារាង ដោយនៅពីលើតែប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) ឬភូមា មួយប៉ុណ្ណោះ ដែលទទួលបានពិន្ទុ ២០។ ចំណែកនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកវិញ កម្ពុជាមានលេខរៀងទាបជាងគេបំផុតទីបួន ដោយនាំមុខតែអាហ្វហ្គានីស្ថាន (Afghanistan) មីយ៉ាន់ម៉ា និងកូរ៉េខាងជើង (North Korea) ។
សន្ទស្សន៍នៃអំពើពុករលួយ (CPI) របស់ប្រទេសកម្ពុជាឆ្នាំ ២០២៣ បង្ហាញឱ្យឃើញពីកង្វះខាតឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយក្នុងអំឡុងឆ្នាំកន្លងទៅ និងរូបភាពដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភនៃបញ្ហាប្រឈមរ៉ាំរ៉ៃនានា រួមមានកង្វះប្រសិទ្ធភាពក្នុងការផ្ដន្ទាទោសមន្ត្រីប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការប្រើប្រាស់ធនធានដោយមិនត្រឹមត្រូវ និងយន្តការគណនេយ្យភាពទន់ខ្សោយនៅឡើយ។ ក្រៅពីនេះ កម្ពុជានៅមានហានិភ័យខ្ពស់នៃការទទួលសំណូក និងការប្រព្រឹត្តពុករលួយក្នុងប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មប្រចាំថ្ងៃ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលមិនដំណើរការ និងកំណើនឥទ្ធិពលនៃផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមមនុស្សមួយភាគតូច។
ប្រធានអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ លោក ហ្វ្រ័ងស្វ័រ វ៉ាលេរាន (François Valérian) លើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍ថា អំពើពុករលួយនឹងមិនបន្តរីកធំធាត់នោះទេ នៅពេលប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌អាចដាក់ទោសកំហុសអ្នកធ្វើខុស និងមានអំណាចត្រួតពិនិត្យទង្វើរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបន្តថា នៅពេលប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ត្រូវបានគេទិញ ឬជ្រៀតជ្រែកបែបនយោបាយនោះ នោះនឹងនាំឱ្យពលរដ្ឋក្លាយជាអ្នកឈឺចាប់។ លោកជំរុញឱ្យមេដឹកនាំ ឬរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងប្រព័ន្ធស្ថាប័នឱ្យមានឯករាជ្យ និងអនុវត្តច្បាប់ដោយប្រសិទ្ធភាព ទើបអាចបិទបញ្ចប់ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយបាន។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំឆ្លើយតបជុំវិញរឿងនេះពី អ្នកនាំពាក្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក មាស សោភ័ណ្ឌ និង អ្នកនាំពាក្យរបស់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្រ បានទេ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមករា។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា ការធ្លាក់ចុះនៃពិន្ទុនេះគឺជាសញ្ញាបង្ហាញថា ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយរបស់កម្ពុជាកំពុងនៅស្ងៀមទ្រឹង និងជាសារក្រើនរំលឹកមួយអំពីទំហំនៃបញ្ហាពុករលួយដែលកម្ពុជាបន្តប្រឈមមុខក្នុងគ្រប់វិស័យ។
លោក ប៉ិច ពិសី ថា៖ «យើងមើលជាទិដ្ឋភាពរួម កម្រិតនៃអំពើពុករលួយនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺទាំងអ្នកជំនាញ ទាំងរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងហ្នឹង ហើយដៃគូពាក់ព័ន្ធ ទាំងពលរដ្ឋហ្នឹងបានដឹងច្បាស់ហើយថាពិន្ទុនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជា មានន័យថាកម្រិតនៃអំពើពុករលួយដែលយើងឃើញគ្រប់គ្នាពិតជាមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធហើយធ្ងន់ធ្ងរ ទាំងការផ្ដល់សេវាទូទៅក៏ជោគជាំដោយអំពើពុករលួយ ទាំងអំពើពុករលួយខ្នាតធំ ក៏យើងមាន»។
ប្រទេសដែលទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ នៃការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ គឺប្រទេសដាណឺម៉ាក (Denmark)។ ចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាងវិញ គឺបានទៅលើប្រទេសសូម៉ាលី (Somalia)។
អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ស្នើរដ្ឋាភិបាលឱ្យកែទម្រង់ដើម្បីលុបបំបាត់អំពើពុករលួយតាមវិធានការមួយចំនួន ដូចជាការផ្ដន្ទាទោសរាល់អំពើពុករលួយ ពង្រឹងគណនេយ្យភាពនិងការត្រួតពិនិត្យ ការធ្វើទំនើបកម្មក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ការលើកកម្ពស់តម្លាភាព និងការត្រួតពិនិត្យសាធារណៈ ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។