ដោយ ខាន់ លក្ខិណា
2024.05.28
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
(ឆ្វេង) លោក លោក វ៉ាង វិនធាន (Wang Wentian) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងពិធីសម្ពោធជានិមិត្តរូប ប្រសិទ្ធិនាមកំណាត់ផ្លូវខ្សែក្រវាត់ក្រុងទី៣ ជា «មហាវិថី ស៊ី ជីនពីង» នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និង ហ៊ុន ម៉ានី
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាលោក វ៉ាង វិនធាន (Wang Wentian) លើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេសអាទិភាព និងជាមិត្តប្រពៃណីនិងមិត្តដែកថែប ហើយចិនប្ដេជ្ញាសហការក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ។ ការអះអាងរបស់មេស្ថានទូតចិននេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបជាមួយប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ខណៈអ្នកឃ្លាំមើល ជំរុញឱ្យកម្ពុជារក្សាជំហរអព្យាក្រឹត្យ ជាជាងលម្អៀងទៅប្រទេសចិន ដែលធ្វើឱ្យបាត់បង់ប្រយោជន៍ពីប្រទេសលោកសេរី។
ស្របពេលដែលដំណឹងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក ឡយ អូស្ទីន (Lloyd Austin) គ្រោងនឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជានៅដើមខែមិថុនា ខាងមុខនេះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាប្រាប់ទៅលោក ហ៊ុន សែន ថា ចិនមាន មោទកភាពបំផុត ដែលនៅឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាមុនគេបង្អស់ លើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា ស្ដីពីកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ក្នុងការកសាងសហគមន៍ជោគវាសនារួមចិន-កម្ពុជា នៅក្នុងយុគសម័យថ្មី ប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់កម្រិតខ្ពស់ និងស្តង់ដារខ្ពស់។
លោក វ៉ាង វិនធាន ចាត់ទុកទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា-ចិន គឺជាគំរូនៃទំនាក់ទំនង អន្តរជាតិបែបថ្មី ហើយថាកម្ពុជា ជាប្រទេសអាទិភាព ដែលចិនប្ដេជ្ញាសហការ ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។
ការអះអាងរបស់លោក វ៉ាង វិនធាន នេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបជាមួយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា។ ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក ហ៊ុន សែន សរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ដោយថ្លែងអំណរគុណរដ្ឋាភិបាលចិន ដែលផ្ដល់ជំនួយដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលលោកថា ជំនួយនេះ មិនត្រឹមតែជួយអភិវឌុ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជួយពង្រឹងឯករាជ្យភាពខាង នយោបាយរបស់កម្ពុជាទៀតផង។
លោកបញ្ជាក់ថា ទោះបីជាកម្ពុជា ផ្លាស់ប្ដូរនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក៏ដោយ ក៏ពុំមានការផ្លាស់ប្ដូរគោលជំហរ ក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយចិននោះឡើយ ហើយមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន គឺស្ថិតស្ថេរជាអមតៈ។
ក្រៅពីជួបជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ហើយនោះ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា លោក វ៉ាង វិនធាន ក៏បានជួបជាមួយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែរ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភាថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន គឺជាទំនាក់ទំនងប្រវត្តិសាស្ត្រយូរអង្វែង និងបានរីកចម្រើនរហូតដល់កម្រិតមួយ ដែលមិនអាចបំបែកបាន។
លោកថា តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ (BRI) ចិន-កម្ពុជា បានរួមចំណែកយ៉ាងច្រើនដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមកម្ពុជា។ លោកថា តាមសំណើរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិត្តចិនបានឯកភាពក្នុងការប្រសិទ្ធនាម «ផ្លូវក្រវាត់ក្រុងទី៣» ដែលតភ្ជាប់ពីផ្លូវជាតិលេខ១ ទៅផ្លូវជាតិលេខ៤ ជា «មហាវិថី ស៊ី ជីនពីង»។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថា ការប្រសិទ្ធនាម «ផ្លូវក្រវាត់ក្រុងទី៣» មានអត្ថន័យធំធេង សម្រាប់ចំណងមិត្តភាពដែកថែបកម្ពុជា-ចិន ។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតរវាងកម្ពុជាជាមួយចិននេះ ជាកង្វល់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជះឥទ្ធិពលនយោបាយនៅក្នុងតំបន់ផងដែរ។
លោកយល់ថា ការប្រកាសរបស់ចិន និងមេដឹកនាំកម្ពុជា អំពីចំណងមិត្តភាពដែក ថែបនេះ ស្របពេលរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា។
លោក សេក សុជាតិ យល់ថា កម្ពុជាមិនហ៊ានដកខ្លួនចេញពីចិន ហើយងាយទៅចាប់ប្រទេសលោកសេរីឡើយ ពីព្រោះស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាត្រូវការធនធាន និងហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីទ្រទ្រង់សកម្មភាពរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានដើរច្រាស់ចាក ពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដោយរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ និងអ្នកនយោបាយជាដើម។
លោក សេក សុជាតិ៖ «ដូច្នេះ ក្នុងស្ថានភាពនេះ គឺមានតែប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល និងអំណាចប្រមូលផ្ដុំ ក៏ដូចជា អំណាចដែលមានការគាំទ្រមួយ ដែលអាចធានានិរន្តរភាពរយៈពេលមួយ សម្រាប់ឈរ ក្នុងការប្រជែងអំណាចក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំទៅពេលខាងមុខហ្នឹង»។
ចំណែកអ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា សាទរនៅពេលកម្ពុជា-ចិនផ្ដល់តម្លៃដល់ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ច សហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរ ប៉ុន្តែកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ នៅមិនទាន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅឡើយ។ លោកថា បើកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនង តែជាមួយចិន ហើយខ្វះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីកម្ពុជា នឹងបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ច្រើន។
ជាងនេះទៅទៀត កម្ពុជាក៏ត្រូវបានអ្នកឃ្លាំមើល និងអង្កេតការណ៍មើលឃើញ ពីភាពលម្អៀងទៅរកចិន ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលពន្យារយាមការពារថា ខ្លួនអព្យាក្រឹត្យក៏ដោយ បន្ទាប់ពីកម្ពុជាធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយចិន ហើយលុបចោលសមយុទ្ធយោធាជាមួយអាមេរិកនិងអូស្ត្រាលីតាំងពីឆ្នាំ ២០១៧មក។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖«កម្ពុជាយើងមានផលប្រយោជន៍ពីលោកខាងលិចនាំទំនិញទៅទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិកខ្ទង់ ៨ ទៅ ៩ពាន់លានដុល្លារ។យើងចំណេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ដោយឡែកអាមេរិកនាំមកយើងតិចទេ អ៊ីចឹងយើងចំណេញច្រើន។ ដោយឡែក ចិននាំមកកម្ពុជា ហើយកម្ពុជានាំទៅចិនតិច។ អ៊ីចឹង ១ម៉ឺនលានដុល្លារមែន ប៉ុន្តែកម្ពុជានាំទៅចិនបានតែជាង ១លាន ទៅ ២លានដុល្លារហ្នឹង។ អ៊ីចឹងយើងជំពាក់ចិនច្រើន។ អ៊ីចឹងបើយើងនិយាយពីផលប្រយោជន៍ នៅតែលោកខាងលិចមានប្រយោជន៍ជាងទាំងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ទាំងវិស័យការទូត ការបរទេស។ អ៊ីចឹងកម្ពុជាគួររក្សាជំហរអព្យាក្រឹត្យ ទើបជាកិច្ចការប្រសើរ សម្រាប់កសាងកម្ពុជាឱ្យមានការរីកចម្រើន និងកាត់បន្ថយបញ្ហាប្រឈមនៅថ្ងៃអនាគត»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការអធិប្បាយបញ្ហានេះ ពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យ រដ្ឋាភិបាលលោក ប៉ែន បូណា បានទេ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ដោយទូរស័ព្ទ ចូលតែគ្មានអ្នកទទួល។
កម្ពុជា និងចិន បានចាត់ទុកឆ្នាំ២០២៤ នេះថា ជាឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជនចិន និងប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ ដើម្បីជំរុញ វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ ក្នុងការកសាងជោគវាសនារួមគ្នា។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើល លើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងនេះ កម្ពុជាទទួលផលចំណេញតិចតួចពីចិន បើប្រៀបធៀបនឹងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសលោកសេរី ខណៈឆ្នាំ២០២៣ គម្រោងវិនិយោគប្រមាណ ៦៦ភាគរយ ក្នុងទំហំវិនិយោគសរុបជាង ៤ពាន់ ៩រយលានដុល្លារនៅកម្ពុជា គឺសុទ្ធតែជាគម្រោងវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនចិន។
ជាងនេះទៅទៀត កម្ពុជាអាចធ្លាក់ចូលអន្ទាក់ភូមិសាស្ត្របម្រើមហិច្ឆតា នយោបាយចិននិងធ្វើអ្វីៗតាមដែលចិនចង់បាន ដើម្បីប្រជែងឥទ្ធិពលជាមួយ ប្រទេសមហាអំណាចលោកសេរី ប្រសិនបើកម្ពុជានៅតែគ្មានសមត្ថភាពកសាងប្រទេសពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចដោយខ្លួនឯង និងរង់ចាំតែទទួលជំនួយនិងកម្ចីពីប្រទេសចិន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។