ដោយ ច័ន្ទ ដារ៉ូ
2024.07.09
RFA
ប្រធានបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល នៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ២០២៤។ រូប៖ តេឡេក្រាមគណបក្សភ្លើងទៀន
តុលាការក្រុងភ្នំពេញនឹងប្រកាសសាលក្រមលើសំណុំរឿងប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនពាក់ព័ន្ធលោកបញ្ចេញមតិរិះគន់ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលគណបក្សកាន់អំណាចនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដាខាងមុខនេះ។ គណបក្សភ្លើងទៀន និងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរំពឹងថា តុលាការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើមេបក្សជំទាស់រូបនេះ ដើម្បីបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងការផ្សះផ្សាជាតិ ពីព្រោះការលើកឡើងរបស់លោកកន្លងមកជាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា បានបើកសវនាការជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងរបស់ប្រធានបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល ពីបទ«បរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ» តបតាមពាក្យបណ្ដឹង មេធាវីតំណាងរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានចោទប្រកាន់មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះផ្តល់សម្ភាសន៍ឱ្យសារព័ត៌មានអន្តរជាតិកន្លងទៅថា ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសរដ្ឋាភិបាល។
សវនាការជំនុំជម្រះលើអង្គសេចក្តីនៅរសៀលនេះ ភាគីមេធាវីរបស់រដ្ឋាភិបាល និងមេធាវីការពារឱ្យជនជាប់ចោទបានសួរដេញដោលគ្នាស្វិតស្វាញដោយភាគីនីមួយៗសម្អាងហេតុផលផ្លូវច្បាប់រៀងៗខ្លួន។ បើទោះបីការសួរដេញដោលមានភាពតានដឹងបន្តិច លោក ទាវ វណ្ណុល និងមេធាវីការពារក្តីព្យាយាមឆ្លើយសំណួរ របស់មេធាវីរដ្ឋាភិបាល និងតំណាងអយ្យការដែលចោទសួរ។ លោក ទាវ វណ្ណុល បានលើកឡើងថាខ្លឹមសារដែលអត្ថបទកាសែតជប៉ុន នីកេ អេស៊ា (Nikkei Asia) បានចុះផ្សាយនោះ គឺជាការយល់ឃើញរបស់លោក៨០ភាគរយ ហើយអាជ្ញាធរបានដាក់កាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅខាងមុខផ្ទះរបស់លោកគឺជាការពិត។ លោកបន្ថែមថា ការចាប់ខ្លួនមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សភ្លើងទៀនមួយចំនួនដាក់គុកនៅដើមឆ្នាំ២០២៤ ជាហេតុផលដែលនាំឱ្យលោកនិយាយថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សបន្តធ្លាក់ចុះនៅអាណត្តិរដ្ឋាភិបាលថ្មី ក្រោមការដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ក្រោយស្តាប់ការបកស្រាយរួចហើយ ចៅក្រមជំនុំជម្រះបានសម្រេចលើកពេលប្រកាសសាលក្រមលើសំណុំរឿងនេះទៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សភ្លើងទៀនលោក លី សុធារ៉ាយុត្តិ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ក្តីក្តាំដែលរដ្ឋាភិបាលប្តឹងផ្តល់នេះនៅពេលចប់សវនាការគឺលោក ទាវ វណ្ណុល ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា លោកហាក់មិនសង្ឃឹមនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌នោះទេ ដោយសារតែគាត់ជាប្រធានគណបក្សជំទាស់។ លោក លី សុធារ៉ាយុត្តិ ស្នើដល់តុលាការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើអ្នកនយោបាយ និងសកម្មជនផ្សេងទៀតដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក លី សុធារ៉ាយុត្តិ៖ «អ្នកនយោបាយគឺគាត់បញ្ចេញមតិទៅតាមការសង្កេតរបស់គាត់ ទៅតាមអ្វីដែលគាត់បានមើលឃើញ អ្វីដែលបានរៀនសូត្រ អ្វីដែលគាត់បានដឹង អ៊ីចឹងយើងមិនចង់ឃើញមានការប្តឹងផ្តល់គ្នា មានការចោទប្រកាន់គ្នា អ្វីដែលយើងចង់ឃើញគឺការបង្កើតទំព័រថ្មីមួយរវាងអ្នកនយោបាយនិងអ្នកនយោបាយនិយាយត្រង់ទៅត្រង់មក ត្រូវរ៉ូវគ្នាក្នុងចំណោមអ្នកនយោបាយពួតដៃគ្នាកសាងប្រទេស»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក ប្លង់ សុផល ដើម្បីសាកសួរជុំវិញរឿងនេះបានទេនៅថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា។
ទាក់ទងរឿងនេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក គឹម ពិសិដ្ឋ ដែលតាមឃ្លាំមើលសវនាការនេះមើលឃើញថា លោក ទាវ វណ្ណុល ព្យាយាមបង្ហាញពីការផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឱ្យកាសែតអន្តរជាតិកន្លងមក ជាការប្រើប្រាស់សិទ្ធិបញ្ចេញមតិដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកយល់ថា ការលើកឡើងពីចំណុចខ្វះខាតណាមួយគួរទទួលបានការលើកទឹកចិត្ត ប៉ុន្តែបើសិនសកម្មភាពបញ្ចេញមតិត្រូវរងការចោទប្រកាន់តាមប្រព័ន្ធតុលាការមិនគួរកើតឡើងនោះទេ ខណៈកម្ពុជាជាសង្គមប្រជាធិបតេយ្យដែលពលរដ្ឋមានសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ឬទស្សនៈដោយគ្មានការរារាំងនោះ។
លោក គឹម ពិសិដ្ឋ៖ «អ៊ីចឹងបើការជជែកណាមួយ ការលើកឡើងពីចំណុចខ្វះខាតណាមួយត្រូវបានដាក់ទណ្ឌអូសដំណើរ វាធ្វើឱ្យសកម្មភាពនៃការចូលរួម ការអភិវឌ្ឍលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហាក់មិនបានពេញលេញ។ បើសិនករណីហ្នឹងកើតឡើងអំពីស្ថានភាពនយោបាយ អំពីរឿងនយោបាយគួរតែមានឱកាសជជែកគ្នាអំពីដំណោះស្រាយរួមណាមួយដើម្បីតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិ និងពលរដ្ឋជាធំដើម្បីយើងរួមដំណើរទៅមុខជាមួយគ្នាទៀតបានបាទ»។
លោក ទាវ វណ្ណុល បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មានជប៉ុន នីកេ អេស៊ា (Nikkei Asia) កាលថ្ងៃទី៥ កុម្ភៈ ថា គ្មានប្រជាធិបតេយ្យទេនៅកម្ពុជា។ មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះថ្លែងថា ចាប់តាំងពីឡើងកាន់អំណាចមក លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរឹតបន្តឹង ការគ្រប់គ្រងលើគូប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងដូចនឹងឪពុករបស់លោកគឺលោក ហ៊ុន សែន ដែរ។ លោក ទាវ វណ្ណុល អះអាងថារដ្ឋាភិបាលថ្មី បានគំរាមកំហែង និងចាប់ខ្លួនអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំងជាបន្តបន្ទាប់ ហើយសូម្បីតែរូបលោក និងថ្នាក់ដឹកនាំបក្សប្រឆាំងជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវបានគេតាមដានដោយកាមេរ៉ា២៤ម៉ោងដែរ។ ការលើកឡើងរបស់លោក ទាវ វណ្ណុល នេះ ក្នុងពេលលោកទៅបំពេញទស្សនកិច្ចក្នុងប្រទេសជប៉ុនកាលពីដើមខែកុម្ភៈ។
សំណុំរឿងរបស់លោក ទាវ វណ្ណុល នេះដែរ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សយល់ថា តុលាការ និងអាជ្ញាធរត្រូវពិនិត្យឱ្យបានច្បាស់លាស់ចំពោះសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងបទល្មើស ពីព្រោះកន្លងមកបញ្ហានេះត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិរិះគន់កម្ពុជាជាបន្តបន្ទាប់អំពីការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព ជាពិសេសសិទ្ធិពលរដ្ឋ នយោបាយ ហើយស្នើរដ្ឋាភិបាលបើកលំហសេរីភាពទាំងនោះឱ្យប្រសើរឡើងវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។