ដោយ យន់ សាមៀន
2024.10.30
RFA
សកម្មជនខ្មែរក្រោមទាំងពីររូបនោះគឺលោក តោ ហ្វាងចឿង និងលោក ថាច់ កឿង។ រូប៖ សារព័ត៌មានត្រាវិញ (Tra Vinh)
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ញត្តិទៅក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការឃុំខ្លួនដោយបំពាន (The United Nations Working Group on Arbitrary Detention) ជំនួសឲ្យសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោមពីរនាក់ ដែលតុលាការវៀតណាមបានកាត់ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារជាច្រើនឆ្នាំ ដោយសារតែពួកគេទាមទារសិទ្ធិជនជាតិដើម។ អង្គការទាំងពីរនេះមានភស្តុតាងបង្ហាញថា អាជ្ញាធរវៀតណាមបានបន្តឃុំខ្លួនជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមតាមទំនើងចិត្ត និងស្នើឲ្យវៀតណាមដោះលែងសកម្មជនទាំងពីរជាបន្ទាន់។
មូលនិធិសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Foundation) និងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានស្នើឲ្យក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការឃុំខ្លួនដោយបំពាន ស៊ើបអង្កេតករណីសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សឈានមុខខ្មែរក្រោមពីរនាក់ ដោយសារតែពួកគេត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាមចាប់ឃុំខ្លួនតាមទំនើងចិត្តរំលោភច្បាប់អន្តរជាតិ។
សកម្មជនខ្មែរក្រោមទាំងពីររូបនោះគឺលោក តោ ហ្វាងចឿង និងលោក ថាច់ កឿង ត្រូវបានតុលាការវៀតណាមកាត់ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ៣ឆ្នាំកន្លះ ទៅដល់ ៤ឆ្នាំម្នាក់ៗ ដោយយកលេសថា ពួកគេបាន «កេងចំណេញលើសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បំពានលើផលប្រយោជន៍របស់រដ្ឋ និងសិទ្ធិសេរីភាពស្របច្បាប់នៃអង្គការចាត់តាំង និងបុគ្គល»។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ញត្តិរួមរបស់មូលនិធិសិទ្ធិមនុស្ស និងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមចេញកាលពីថ្ងៃទី២២ តុលាការ ជូនទៅក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការឃុំខ្លួនដោយបំពាន បញ្ជាក់ថា ការចោទប្រកាន់លោក
តោ ហ្វាងចឿង និងលោក ថាច់ កឿង ធ្វើឡើងក្រោមច្បាប់ដែលគ្មានភាពច្បាស់លាស់។ អង្គការទាំងពីរថា ច្បាប់នេះធ្វើឡើងដើម្បីដាក់ទោសទៅការប្រើប្រាស់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានដូចជា ការសំដែងមតិ ការប្រមូលផ្ដុំ និងសមាគម។ សកម្មជនទាំងពីរត្រូវបានតុលាការ វៀតណាមកាត់ទោសទាំងគ្មានមេធាវីតំណាង ក្រោយបានឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរយៈពេលជិត ៨ខែ ដោយគ្មានមេធាវី ហើយក្រុមគ្រួសារក៏មិនអាចចូលជួបបានដែរ។
សហការីអ្នកជំនាញច្បាប់អន្តរជាតិ កញ្ញា ខេតធី ហូលែន (Kaitie Holland) នៃមូលនិធិសិទ្ធិមនុស្ស ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា កង្វះខាតផ្នែកច្បាប់ក្នុងដំណើរការក្ដីនៅតុលាការជាពិសេសការបដិសេធមិនផ្ដល់មេធាវី និងការមិនផ្ដល់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានឲ្យសកម្មជនទាំងពីរបង្ហាញថា ការឃុំឃាំងនោះ គ្មានមូលដ្ឋាន និងធ្វើឡើងតាមទំនើងចិត្ត។
កញ្ញា ខេតធី ហូលែន៖ «យើងគិតថានេះគឺជាឧបករណ៍មួយដែលយើងអាចប្រើដើម្បីទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះរឿងនេះ ហើយក្ដីសង្ឃឹមរបស់យើងនោះគឺថាយើងបានបង្កើតសំណុំរឿងដ៏រឹងមាំមួយដែលបុរសទាំងពីរត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយបំពាន។ ពួកគេត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភសិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់វៀតណាម។ យើងគិតថា មូលដ្ឋាននៃការចោទប្រកាន់នោះខ្លួនឯងអាចនិយាយថា វាជាការបំពាន»។
កញ្ញា ខេតធី ហូលែន សង្ឃឹមថា ញត្តិដាក់ទៅក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការឃុំខ្លួនដោយបំពាននឹងទទួលបានលទ្ធផលល្អសម្រាប់លោក តោ ហ្វាងចឿង និងលោក ថាច់ កឿង នៅពេលខាងមុខ។
កញ្ញា ខេតធី ហូលែន៖ «មានវិធីផ្សេងគ្នាមួយចំនួនដែលយើងអាចធ្វើបាន។ ច្បាស់ណាស់យើង មិនអាចទៅធានាបានចំណុចមួយណានឹងកើតឡើងឡើយ។ ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិមិនចាំបាច់ចេញមតិលើបញ្ហានេះទេ។ យើងគិតថា វាជាបញ្ហាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិនៅពេលនេះ។ យើងគិតថា វាជាបញ្ហាសំខាន់មួយដូច្នេះក្តីសង្ឃឹមរបស់យើងគឺថា ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិនឹងចាប់អារម្មណ៍លើករណីនេះ»។
ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការឃុំខ្លួនដោយបំពាន មានតួនាទីស៊ើបអង្កេតករណីទាំងឡាយ នៃការដកហូតសិទ្ធិសេរី និងការបំពានយ៉ាងទំនើង និងគ្មានស៊ីសង្វាក់គ្នា ក្នុងការអនុវត្តស្តង់ដារអន្តរជាតិជុំវិញសេចក្តីប្រកាសសិទ្ធិមនុស្សជាសកល និងក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិអន្តរជាតិដែលរដ្ឋភាគីទទួលយកទៅអនុវត្ត។ក្រុមការងារស៊ើបអង្កេតបណ្ដឹងតាមរយៈការធ្វើសារបន្ទាន់ទៅរដ្ឋាភិបាលដែលរងការចោទប្រកាន់
ដើម្បីឆ្លើយតប។ ក្រុមនេះអាចធ្វើដំណើរទៅប្រទេសដែលរងការចោទប្រកាន់ ដើម្បីទៅពិនិត្យស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ស្ដីពីបណ្ដឹងនៃការដកហូតសេរីភាព។ បច្ចុប្បន្ន មានព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ៥អង្គ និងសកម្មជនខ្មែរក្រោមប្រាំមួយនាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានតុលាការវៀតណាមចាប់ឃុំដោយសារតែសកម្មភាពទាមទារសិទ្ធិជនជាតិដើមរបស់ពួកគេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។