ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2024.10.30
RFA
លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលើកបង្ហាញផែនទីទាក់ទងនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណ រវាងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ហៅកាត់ថា ស៊ីអ៊ែលវី (CLV) កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន
អ្នកជំនាញច្បាប់ និងពលរដ្ឋចាត់ទុកការបកស្រាយរបស់រដ្ឋាភិបាលពីការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ជាការរំលោភអំណាច។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល អះអាងថា ការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍រវាងកម្ពុជា ជាមួយវៀតណាម និងឡាវ មិនត្រូវឆ្លងកាត់សភា និងឡាយព្រះហស្តលេខាដោយព្រះមហាក្សត្រឡើយ។
ក្រោយពេលឪពុកនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសថា កម្ពុជាបញ្ចប់ការចូលរួម ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV – DTA ចាប់ពីថ្ងៃទី២០ កញ្ញា ២០២៤ កន្លងទៅ អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល បានចេញមុខបកស្រាយអំពីការដកខ្លួនពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះជាបន្តបន្ទាប់ ខណៈពលរដ្ឋ និងអ្នកជំនាញច្បាប់ នៅតែទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញច្បាស់លាស់ក្នុងការដកកម្ពុជាចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដដែលនេះ។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងក្វាងជូ (Gwangju) ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង (South Korea) លោក លួន វិបុល ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ថា ការអះអាងរបស់អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ចំពោះការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នារវាងកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ ដោយមិនឆ្លងកាត់យន្តការសភា ជាការមើលងាយដល់ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត និងការប្រមាថលើស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញភាពច្បាស់លាស់ពីការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ តាមនីតិវិធីច្បាប់។
លោក លួន វិបុល៖ «គាត់ចង់ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប៉ុណ្ណឹងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរំងាប់អារម្មណ៍ មិនអាចទេ ហេតុអ្វីដែលខ្ញុំថា មិនអាច ព្រោះថា មិនបាច់ចាំឆ្លងកាត់សភាអ្វីទេ បើកាលណា មិនប្រើពាក្យឆ្លងកាត់សភាមួយមាត់ហ្នឹងហើយ គឺបានមាក់ងាយទៅលើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាក់ងាយទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ ១៧លាននាក់ហ្នឹងបាត់ទៅហើយ»។
ការទាមទារនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ អំពីការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍រវាងកម្ពុជា ជាមួយវៀតណាម និងឡាវ ដោយផ្អែកតាមការបញ្ជាក់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងឪពុករបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន សែន។ អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល អះអាងថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការធម្មតា រវាងរដ្ឋាភិបាលទាំងបី គឺកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ ដូច្នេះការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ គឺសម្រេចលើរដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ។
អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ចេញបំភ្លឺបែបនេះ គឺក្រោយពីពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស ធ្វើបាតុកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញភាពច្បាស់លាស់ក្នុងការដកកម្ពុជា ចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ដោយការដកខ្លួននេះ ពួកគេទាមទារឲ្យឆ្លងកាត់សភា និងឡាយព្រះហស្តលេខារបស់ព្រះមហាក្សត្រ ឬការចុះហត្ថលេខាដោយប្រមុខរដ្ឋស្តីទី។
ថ្វីបើអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល អះអាងបែបនេះក្ដី អ្នកជំនាញច្បាប់ពន្យល់ថា នីតិវិធីនៃការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសដទៃគួរតែត្រូវបានឆ្លងកាត់យន្តការសភា និងឡាយព្រះហស្តលេខាដោយព្រះមហាក្សត្រ ឬការចុះហត្ថលេខាដោយប្រមុខរដ្ឋស្តីទី ដូចកាលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនោះបានប្រកាសដំបូង។
អ្នកសិក្សាច្បាប់ និងអភិបាលកិច្ចបែបប្រជាធិបតេយ្យ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍រវាងកម្ពុជា ជាមួយនឹងវៀតណាម និងឡាវ មិនមែនជាសន្ធិសញ្ញាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការធម្មតា ដូចការអះអាងរបស់អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលឡើយ ព្រោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ បានអនុម័តដោយសភា និងចុះហត្ថលេខាដោយប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី លោក សាយ ឈុំ កាលពីឆ្នាំ២០១៨។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ «រដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រកាសថា គម្រោងប៉ុន្មានដែលកំពុងតែអនុវត្តក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង CLV-DTA នេះ ដែលនឹងត្រូវដកចេញជាមួយ? មានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ចំនួនប៉ុន្មានម៉ឺនហិកតារ? មានពលរដ្ឋបរទេស ដែលចូលមកប្រកបរបររកស៊ីក្រោមកិច្ចនេះ ប៉ុន្មានពាន់ ឬប៉ុន្មានម៉ឺននាក់? មានទឹកប្រាក់ប៉ុន្មាន ដែលនឹងត្រូវដកចេញជាមួយ? នេះគឺជាកិច្ចការ ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបង្ហាញតម្លាភាពទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានដឹង ឲ្យបានយល់ច្បាស់ មិនមែនជាការកែប្រែនូវទម្រង់នៃការអនុវត្ត ហើយហៅថា ជាការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលធ្វើបែបនេះ មានន័យថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែកុហកប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន កំពុងតែលេងល្បែងបោកបញ្ឆោតប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន»។
ពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ត្រៀមធ្វើបាតុកម្មជាថ្មីទៀត ដើម្បីទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រកូល «ហ៊ុន» ដកកម្ពុជាចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ។ ពួកគាត់អះអាងថា ការបន្តបាតុកម្មនេះ គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាល មិនបង្ហាញពីភាពច្បាស់លាស់ក្នុងការដកកម្ពុជាចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ និងបារម្ភពីការបាត់បង់ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដៃទៅប្រទេសជិតខាង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។