ដោយ ខាន់ លក្ខិណា
2025.01.20
RFA

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធសមិទ្ធផល នៅមជ្ឈមណ្ឌលអតីតយុទ្ធជន ក្នុងស្រុកភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា បានចេញប្រតិកម្មទាំងកំហឹងដោយច្រានចោលការពាក់ព័ន្ធរបស់ឪពុកលោក គឺលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាល ក្នុងអំពើឃាតកម្មសម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា នៅទីក្រុងបាងកកកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា។ ប្រតិកម្មបដិសេធដោយកំហឹងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានលើឡើងជាច្រើនដងថា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន មិនស្គាល់ សុជីវធម៌ ដែលត្រូវឆ្លើយតបចំពោះគ្រួសារជនរងគ្រោះ និងសង្ស័យថា លោក ហ៊ុន សែន នៅពីក្រោយការធ្វើឃាតលោក លិម គិមយ៉ា។
ខណៈអំពើឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា នៅកណ្ដាលទីក្រុងបាងកកកាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែមករា មកដល់ថ្ងៃនេះ មានរយៈពេល ១៣ថ្ងៃហើយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ទើបតែថ្លែងទាំងខឹងសម្បារ លាយឡំនឹងពាក្យរំលែកទុក្ខដល់គ្រួសារលោក លិម គិមយ៉ា ផង ហើយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានព្យាយាមច្រានចោលនូវការពាក់ព័ន្ធរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាឪពុក និងរដ្ឋាភិបាល គ្រួសារត្រកូលហ៊ុន ក្នុងរឿងឃាតកម្មនេះផង។
ក្នុងពិធីសម្ពោធសមិទ្ធផល នៅមជ្ឈមណ្ឌលអតីតយុទ្ធជន ក្នុងស្រុកភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអះអាង ថាលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន មិនបាននៅពីក្រោយឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា ឡើយ។ លោកថា បើលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាល នៅពីក្រោយសំណុំរឿងនេះ រដ្ឋាភិបាលមិនបញ្ជូនជនដៃដល់ជាជនជាតិថៃឈ្មោះ អេកាឡាក់ ផែណយ (EkkalakPhaenoi) ទៅឱ្យភាគីថៃវិញទេ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ «តើរដ្ឋាភិបាលមានទេ ចាំបាច់ល្ងង់ទេ បើសិនខ្លួនអ្នករៀបចំផែនការ ចាំបាច់មានការឃាត់ខ្លួនជនដៃដល់ ហើយបញ្ជូនទៅហើយថៃ យើងអាចលាក់ទុក ឬមួយក៏មិនបាច់បញ្ជូនទៅទេ យើងស៊ើបខ្លួនឯង តែដើម្បីបញ្ជាក់នូវភាពស្អាតស្អំ ដើម្បីបញ្ជូននូវតម្លាភាព យើងបញ្ជូនទៅឱ្យថៃ បញ្ជាក់ទៅ គេស្រាវជ្រាវទៅ ហើយឱ្យយើងដឹងផង ថាតើលទ្ធផលយ៉ាងម៉េច ព្រោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ចង់ដឹងដែរថា រឿងអី»។
ប៉ុន្តែការថ្លែងទាំងកំហឹង របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីតពូជលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះ មិនបានបង្ហាញជំហរឱ្យច្បាស់លាស់ ក្នុងការចាប់បញ្ជូនជនសង្ស័យពីរនាក់ទៀត ជាជនជាតិខ្មែរ គឺលោក លី រតនរស្មី ដែលជាទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន ដែលជាមនុស្សរបស់អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញលោក ឃួង ស្រេង ប្រគល់ឱ្យសមត្ថកិច្ច និងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌប្រទេសថៃ ធ្វើដំណើរការក្ដីនោះទេ។ សមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ក៏មិនទាន់បង្ហាញឱ្យឃើញជាក់ស្ដែងនៅឡើយដែរ អំពីប្រតិបត្តិ ការតាមចាប់ជនសង្ស័យជាជនជាតិខ្មែរទាំងពីរនាក់។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចសុំការបញ្ជាក់ ពីអ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមខឿន និងអ្នកនាំពាក្យរងក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ទូច សុឃៈ បានទេ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ទាក់ទងនឹងដំណើរការចាប់ជនសង្ស័យទាំងពីរនាក់ គឺលោក លី រតនរស្មី និងលោក ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន។
ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីប្រធានស្ដីទីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានហៅលោក ហ៊ុន សែន ដែលក្ដោបអំណាច គ្រប់ស្ថាប័ននៅប្រទេសកម្ពុជា ថាជាមេដឹកនាំ «គ្មានសុជីវធម៌ទាល់តែសោះ» ដែលមិនបានរំលែកទុក្ខដល់គ្រួសារជនរងគ្រោះ ជាខ្មែរដូចគ្នា ហើយលោក សម រង្ស៊ី ថែមទាំងបានបង្កើនការសង្ស័យកាន់តែខ្លាំង លើការពាក់ព័ន្ធរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងអំពើឃាតកម្មសម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករាថា លោក ហ៊ុន សែន គួរណាស់ ចាត់កូនចៅគាត់ណាម្នាក់ ដែលមានមុខតំណែងខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ឱ្យថ្កោលទោសការបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ហើយ ផ្ញើលិខិតរំលែកទុក្ខមួយច្បាប់ ជូនទៅក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ។ លោក សម រង្ស៊ី បន្ថែមថា លោក ហ៊ុន សែន គួរណាស់ ចាត់រដ្ឋសភាឱ្យចេញផ្សាយលិខិតរំលែក ទុក្ខមួយច្បាប់ផងដែរ ពីព្រោះលោក លិម គិមយ៉ា ធ្លាប់ធ្វើជាតំណាងរាស្ត្រ ដែលមានឋានៈជាឧត្ដមមន្ត្រីផុតលេខ។
ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី ថា ការខ្វះសុជីវធម៌បែបនេះ ពីសំណាក់លោក ហ៊ុន សែន និងកូនចៅគាត់ ធ្វើឱ្យអ្នកសង្កេតការណ៍មានមន្ទិល សង្ស័យកាន់តែខ្លាំងលើរូបគាត់ ដែលពេលនេះ ធ្វើមិនដឹងមិនឮ ពីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា។
លើសពីនេះទៀត ក្រោយពីការដឹងដំណឹងនៃការបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ភ្លាមៗលោក សម រង្ស៊ី បានចោទចំៗលើលោក ហ៊ុន សែន ថាជាអ្នកនៅពីក្រោយអំពើឃាតកម្មនេះ។
លោក សម រង្ស៊ី៖ «ប្រកែកអត់បានទេ គ្មាននរណាក្រៅពី[លោក]ហ៊ុន សែន ឬកូនគាត់ ឮសូរថា ហ៊ុន ម៉ានិត ក៏សាហាវដែរ។ គាត់នឹងអ្នកបញ្ជាឱ្យសម្លាប់[លោក]បណ្ឌិត កែម ឡី ហើយ[លោក] ដែល[លោក] លិម គិមយ៉ា បានតិះទៀនបានបកអាក្រាតហ្នឹង គឺត្រកូលហ៊ុន គឺមានផលប្រយោជន៍សម្លាប់[លោក] លិម គិមយ៉ា ហើយសម្លាប់មែន»។
អ្នកជំនាញច្បាប់ និងអភិបាលកិច្ចបែបប្រជាធិបតេយ្យលោក វ៉ន ចាន់ឡូត ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករាថា ការបញ្ជូនខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិថៃទៅឱ្យភាគីថៃវិញ គឺដោយសារតែប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាទំនើបពីកាមេរ៉ានៅថៃ បានបង្ហាញមុខជនដៃដល់រួចទៅហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ គ្មានហេតុផលអាចលាក់ទុកបានទេ។
លោកថា វប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាពលើឃាតកម្មនយោបាយ កើតមានជាង៣០ ឆ្នាំហើយ ដូច្នេះលោកថា ដើម្បីអាចបំបាត់ការសន្មតិ អំពីការពាក់ព័ន្ធរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា គឺទាល់តែរដ្ឋាភិបាល ហ៊ានបង្ហាញការពិត ដោយស្មោះត្រង់ ក្នុងការចាប់បញ្ជូនជនសង្ស័យជនជាតិខ្មែរពីរនាក់ ទៅឱ្យភាគីថៃ អនុវត្តដំណើរការក្ដី។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ «ករណីឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា ខ្ញុំយល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែចូលរួមធ្វើការសហការដោយស្មោះត្រង់ ហើយនឹងដោយទទួលខុសត្រូវ ជាមួយនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិ រួមមានប្រទេសបារាំង ប្រទេសថៃ ដែលគេកំពុងតែចេញនិវេទន៍ក្រហមឬដីកាចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរពីររូប»។
មកដល់ពេលនេះ សមត្ថកិច្ចថៃបានបង្ហាញមុខបុគ្គលពាក់ព័ន្ធ ៤នាក់ ក្នុងអំពើឃាតកម្មសម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា។ បុគ្គលទាំង៤នាក់ រួមមាន ខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិថៃឈ្មោះ អេកាឡាក់ ផែណយ អ្នកបើកឡានជនជាតិថៃឈ្មោះ ឆាឃីត ប៊ួប្លី (Chakit Buaplee) ដែលបានដឹកខ្មាន់កាំភ្លើងគេចខ្លួនចូលទឹកដីកម្ពុជា អ្នកឱ្យតម្រុយជាជនជាតិខ្មែរឈ្មោះ ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន និងជនជាតិខ្មែរម្នាក់ទៀត ជាទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក លី រតនរស្មី ដែលជាប់ចោទជាអ្នកបញ្ជាខ្មាន់កាំភ្លើង ឱ្យបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា។
ជនជាតិខ្មែរលោក ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន និង លោក លី រតនរស្មី ត្រូវបានតុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌថៃ ចេញដីកាចាប់ខ្លួនរួចហើយ។ លោក ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន ជាប់សង្ស័យ ឱ្យតម្រុយដល់ខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា រីឯលោក លី រតនរស្មី ត្រូវបានតុលាការថៃ ចោទប្រកាន់ពីបទជួលអ្នកដទៃឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើឃាតកម្មគិតទុក ជាមុន និងប្រើប្រាស់កាំភ្លើងខុសច្បាប់នៅទីសាធារណៈ។ អ្នកទាំងពីរ ក៏ត្រូវបាន ប៉ូលិសអន្តរជាតិអាំងទែប៉ូល ចេញនិវេទន៍ក្រហមស្វែងរកចាប់ខ្លួនដែរ។
ខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិថៃឈ្មោះ អេកាឡាក់ ផែណយ ប្រាប់ប៉ូលិសថៃថា ការសម្លាប់ លោក លិម គិមយ៉ា ជារឿងគំនុំបុគ្គល។ ប៉ុន្តែភរិយារបស់សពលោក លិម គិមយ៉ា គឺអ្នកស្រី លិម អានី បានប្រតិកម្មប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ថា ឃាតកម្មសម្លាប់ប្ដីរបស់អ្នកស្រី គឺជារឿងនយោបាយ ដែលទាក់ទងនឹងរដ្ឋាភិបាល ភ្នំពេញ មិនមែនជារឿងគំនុំបុគ្គល ដូចចម្លើយរបស់ខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិថៃ ដែល បានប្រាប់ប៉ូលិសថៃឡើយ។ រីឯគណបក្សប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស និងក្រុមអ្នកឃ្លាំ មើល ក៏ចង្អុលដាក់លោក ហ៊ុន សែន និងបក្ខពួកគាត់ដែរ។
អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ឃាតកម្មដ៏ព្រៃផ្សៃនេះ គួរតែមានការស៊ើបអង្កេតបន្ថែម ទៀត លើក្រុមអ្នកមានអំណាចកំពូលៗនៅកម្ពុជា ដែលមានតម្រុយជាប់ពាក់ព័ន្ធ។ បុគ្គលទាំងនោះ រួមមាន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញលោក ឃួង ស្រេង និងអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឃ្លាំង ហួត ដែលសុទ្ធតែមានឥទ្ធិពលបញ្ជាការងារដោយផ្ទាល់លើលោក លី រតនារស្មី និងលោក ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន រួមទាំង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន ម៉ានី ពីព្រោះលោក លិម គិមយ៉ា ត្រូវបានសម្លាប់ ក្រោយពីរិះគន់ចំលើលោក ហ៊ុន ម៉ានី ដែលបានដឹកនាំធ្វើពិធី «សាទរកម្ពុជា» ឆេះព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍ព្រះមហាក្សត្រ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។