newspaper
ក្រោយពីរបបក្រុងភ្នំពេញរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយក្រសោបយកអំណាចផ្តាច់មុខរួចមក របបក្រុងភ្នំពេញចាប់ផ្តើមប្រើគ្រប់គ្រប់វិធីដើម្បីដាក់ទោសទណ្ឌ និងបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
អ្នកចូលរួមយុទ្ធនាការបញ្ចប់អំពើនិទ្ទណ្ឌភាពនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចុះហត្ថលេខាគាំទ្រយុទ្ធនាការនេះ បានជាង ៦ម៉ឺននាក់ (6,0064) គិតមកត្រឹមយប់ថ្ងៃទី០៦ ខែមីនា។
ពលរដ្ឋមួយចំនួនយល់ថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា គ្មានបំណងលើកស្ទួយផលិតផល នៅក្នុងស្រុកទេ ស្របពេលអ្នកទាំងពីរអួតកំពុងអួតបង្ហាញសម្ភារៈបរទេស ដែលជាម៉ាកយីហោល្បីៗពាក់ជាប់ខ្លួន។
ការហាមឃាត់អ្នកសារព័ត៌មានមិនឲ្យចូលយកព័ត៌មានដោយផ្ទាល់បានបង្កការលំបាក និងជាការរើសអើងក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន។ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានខ្លះ ខកចិត្តចំពោះការរើសអើងនេះ និងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកែលម្អស្ថានភាពរើសអើងបែបនេះឡើងវិញ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្សប្រឆាំងយល់ឃើញស្រដៀងគ្នាថា ក្រុមស្ត្រីដែលជាប់ឃុំដោយសារការបញ្ចេញមតិទាក់ទងការងារបរិស្ថាន នយោបាយ និងការងារសង្គមជាដើមគួរត្រូវទទួលបានសេរីភាពឡើងវិញក្នុងថ្ងៃទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិចោទថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសលើសិទ្ធិស្ត្រីជាហូរហែរ និងបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្រប់រូបភាពមិនឱ្យស្ត្រីធ្វើសកម្មភាពជួយសង្គមជាតិបាន។
អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៅថ្ងៃទី៧ខែមីនានេះ ដោយអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលដោះលែងក្រុមស្ត្រីជាភរិយាសកម្មជននយោបាយរបស់ខ្លួន និងស្ត្រីជាសកម្មជនសង្គមផ្សេងទៀតឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។ ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើងមុន១ថ្ងៃ នៃទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិនឹងចូលមកដល់នៅថ្ងៃ៨មីនាស្អែកនេះ។
ការស្នើនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួនមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលទៅថតរូប និងយកព័ត៌មានក្នុងកម្មវិធីចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ១៩ ឈ្មោះ «អាស្ត្រាហ្សេនីកា (Astra Zeneca)» នៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ដែលកម្មវិធីនោះមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងភរិយារបស់លោក ព្រមទាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនរូបទៀតចូលរួម។
អ្នកធ្វើការងារទាក់ទងបរិស្ថាន អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស សាស្ត្រាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យ និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិចំនួន ១១០នាក់ មកពីជុំវិញពិភពលោក បាននាំគ្នាចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបង្ហាញក្ដីបារម្ភរបស់ពួកគេចំពោះការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពអ្នកការពារព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។
សហភាពអន្តរសភាហៅកាត់ថា អាយ.ភី.យូ (IPU) ព្រួយបារម្ភស្ថានភាពនយោបាយអាក្រក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អាយ.ភី.យូ (IPU) អំពាវនាវឲ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន បន្តកិច្ចសន្ទនានយោបាយជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើងវិញ ដើម្បីកសាងទំនុកចិត្ត និងដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) ជំរុញឱ្យតុលាការគោរព និងអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវសិទ្ធិរបស់ជនជាប់ចោទជាស្ត្រី និងជនជាប់ចោទដទៃទៀត ក្នុងការទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ ស្របតាមច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះ អំពាវនាវដល់ចៅក្រម ឱ្យពន្យល់ប្រាប់ឱ្យបានពេញលេញដល់ជនជាប់ចោទជាស្ត្រីអំពីការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងនឹងពួកគេ អំពីសិទ្ធិរបស់ពួកគេនៅពេលសវនាការ ក្នុងនោះ រួមមាន សិទ្ធិមានមេធាវី ឬការពារដោយខ្លួនឯង និងសិទ្ធិនៅស្ងៀមនៅពេលសវនាការ ជាដើម។
ពលរដ្ឋជំពាក់បំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុជិត ៣០ម៉ឺននាក់ទទួលបានការកែសម្រួលលក្ខខណ្ឌសងបំណុលឡើងវិញពីស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ក្នុងរយៈពេលជិត ១ឆ្នាំមកនេះ បន្ទាប់ពីមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលបន្តអនុវត្តគោលនយោបាយកែសម្រួលឥណទានឡើងវិញដល់ពលរដ្ឋជំពាក់បំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឱ្យបានយូរបន្ថែមទៀត ស្របពេលដែលកម្ពុជាកំពុងទទួលរងការផ្ទុះជំងឺកូវីដ-១៩ ចូលក្នុងសហគមន៍។
ស្ថានបេសកកម្មអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា ប្រចាំនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស បដិសេធការអំពាវនាវរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ផ្ដល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយដល់បក្សប្រឆាំងឡើងវិញ។ ស្ថានអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា បានចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ថា បានតាំងខ្លួនជាចៅក្រម អារកាត់កិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។
ក្រុមអ្នកជំនាញ អ.ស.ប បានបញ្ជាក់ថា ដំណើរការជំនុំជម្រះទាំងមូល មានភាពមិនប្រក្រតី និងបំពានយ៉ាងជាក់ច្បាស់ទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំង ការជំនុំជម្រះ ដែលមិនបានប្រព្រឹត្តទៅជាសាធារណៈ។ ក្រុមអ្នកជំនាញបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយឲ្យពួកគេឡើងវិញ និងធានាឲ្យគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ មានឱកាសស្មើគ្នា ដើម្បីចូលរួមក្នុងជីវិភាពនយោបាយ។
ក្រសួងសុខាភិបាល កាលពីថ្ងៃទី៥ មីនា បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះផលិតផលបំប៉នសុខភាព ឬអាហារបំប៉នសុខភាព ដែលប្រកាសលក់តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ដោយចាត់ទុកថាអាហារបំប៉នទាំងនោះអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិរិះគន់ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីវិធានការទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ-១៩ និងជំងឺឆ្លងកាចសាហាវផ្សេងទៀតនេះ ចែងអំពីទោសទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរពេក ដែលរំលោភលើគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្ស Human Right Watch បានបរិហារថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែដកសេចក្តីព្រាងច្បាប់មានលក្ខណៈតឹងរឹងដែលអនុញ្ញាតឱ្យដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល២០ ឆ្នាំ និងការដាក់ទណ្ឌកម្ម មិនសមាមាត្រផ្សេងទៀតចំពោះការរំលោភលើវិធានការដែលទាក់ទងនឹងកូវីដ-១៩។ ការស្នើនេះធ្វើឡើងភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាកម្ពុជាបានអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីវិធានការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ និងជំងឺឆ្លងកាចសាហាវ និងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងទៀត កាលពីម្សិលមិញ។
ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពនៅកម្ពុជាបន្តធ្លាក់ចុះបន្តទៀតនៅឆ្នាំ២០២១នេះ ដោយទទួលបានពិន្ទុតែ២៤លើ១០០ ដែលមានន័យថា ជាប្រទេសគ្មានសេរីភាព។ នេះបើតាមអង្គការ Freedom House។ ការធ្លាក់ចុះ១ពិន្ទុបន្ថែមទៀតនេះ ដោយសារតែសិទ្ធិនយោបាយនៅកម្ពុជាទទួលបានតែ៥ពិន្ទុលើ៤០ ខណៈសិទ្ធិស៊ីវិលទទួលបានតែ១៩ពិន្ទុលើ៦០។ ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខាងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សមិនទទួលស្គាល់ការដាក់ចំណាត់ថ្នាក់នេះទេ។
អ្នករត់ម៉ូតូឌុបម្នាក់លោក សួន ណារ៉ា ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា អ្នករត់ម៉ូតូឌុប និងរត់កង់បីរងផលប៉ះពាល់ជីវភាពខ្លាំង ព្រោះមិនសូវមានភ្ញៀវដឹក ហើយរកមួយថ្ងៃ សឹងមិនគ្រប់ហូបមួយថ្ងៃផង។ លោកបន្ថែមទៀតថា ជីវភាពគ្រួសារលោក និងប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងទៀត កំពុងរស់នៅទាំងវេទនាខំសន្សំលុយទាំងត្រដាបត្រដួស និងខំរត់ទៅខ្ចីបុលបងប្អូនផង ដើម្បីយកលុយទៅបង់ធានាគារ ទឹក ភ្លើង និងថ្លៃផ្ទះជួលប្រចាំខែ។
ម្ដាយឪពុកទារកកើតជំងឺស្លេកស្លាំង បដិសេធមិនទទួលសំណងពីខាងក្រុមហ៊ុនម្សៅទឹកដោះគោ នូទ្រីលែត (Nutrilatt) ជាលើកទី២ ទោះបីក្រុមហ៊ុននេះ បង្កើនប្រាក់សំណងជូនពួកគេក្តី។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សយល់ថា តុលាការគួរពិចារណាលើសំណងទៅលើភាគីរងគ្រោះឲ្យបានសមរម្យ មានតុល្យភាព និងតម្លាភាព។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ៤រូប សោកស្ដាយចំពោះការសម្រេចរបស់តុលាការ ដែលបានកាត់ទោសមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យជាប់គុករយៈពេលច្រើនឆ្នាំ។ ពួកគេសង្កត់ធ្ងន់ថា ដំណើរការជំនុំជម្រះក្តីទាំងមូល មិនមានភាពប្រក្រតី និងបំពានយ៉ាងជាក់ច្បាស់ទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំងការជំនុំជម្រះមិនបានប្រព្រឹត្តិទៅជាសាធារណៈ។
មតិអ្នកអាន