សិទ្ធិមនុស្ស
រូបឯកសារ៖ លោក ពៅ សារ័ត្ន អាយុ២៨ឆ្នាំ រងរបួសដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើងនៅកន្លែងប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ា ក្នុងស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ (រូបភាពពីអង្គការលីកាដូ)
13 កុម្ភៈ 2019
ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
វីអូអេខ្មែរ
បន្ទាប់ពីមានប្រតិកម្មរិះគន់ពីសំណាក់សង្គមស៊ីវិលនិងពលរដ្ឋលើករណីបាញ់បង្ក្រាបបាតុកម្មដីធ្លីមួយកន្លែងក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ លោកស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃបានលើកឡើងថា ការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងយោធាពីសំណាក់រដ្ឋបាលខេត្តគឺជាអំពើផ្ទុយពីច្បាប់។
នាព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ លោកស ខេងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានព្រមានមន្ត្រីក្រោមបង្គាប់របស់ខ្លួននៅតាមបណ្តាខេត្តនានាឱ្យឈប់ប្រើប្រាស់កងកម្លាំងយោធាដើម្បីបង្រ្កាបសកម្មភាពបាតុកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន។
ការលើកឡើងពីសំណាក់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានករណីយោធាចុះបង្រ្កាបពលរដ្ឋធ្វើបាតុកម្មពាក់ព័ន្ធនឹង បញ្ហាដីធ្លីនៅខេត្តក្រចេះ និង ខេត្តព្រះសីហនុ ដែលរងការរិះគន់ យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
ក្នុងពិធីបើកសន្និបាតត្រួតពិនិត្យការងារឆ្នាំ២០១៨លើកទិសដៅការងារឆ្នាំ២០១៩ កាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធ លោកស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ បាននិយាយថា៖
«ឥឡូវយើងចង់និយាយថា យើងអ្នកច្បាប់ណា៎។ អ្នករដ្ឋបាល អ្នកច្បាប់ត្រូវដឹង។ គាត់ទៅយកកម្លាំងអនុវត្តច្បាប់ នរបាល និងប៉េអឹមត្រូវហើយ។ ប៉ុន្តែបើគាត់ទៅយកកម្លាំងយោធា ខុស។ គេមិនយកកម្លាំងយោធាទៅអនុវត្តដីកាទេ»។
លោកបានបន្តថា៖
«រឿងហ្នឹងកើតនៅក្រចេះមួយ កើតនៅខេត្តព្រះសីហនុមួយ។ ហ្នឹងមានន័យថា យើងរដ្ឋបាលខេត្តប៉ុនណាណី អត់ដឹងច្បាប់? តែប្រយ័ត្នដល់ខេត្តផ្សេងទៀតណា៎។ មិនបានប្រាប់អ៊ីចឹង រមៀលទៅទៀត មានអីទៅប្រើយោធាអនុវត្តច្បាប់បន្តទៀតហ្អា»។
កាលពីថ្ងៃទី២៤ខែមករាកន្លងទៅនេះ មានករណីផ្ ទុះការតវ៉ាក្នុងជម្លោះដីធ្លីមួយនៅស្រុកព្រៃនប់ខេត្តព្រះសីហនុ ដែលនាំឲ្យមានការបាញ់កាំភ្លើងពិតពីសំណាក់កងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចចម្រុះដែលបានចុះអនុវត្តសាលដីកាស្ថាពររបស់តុលាការកំពូល។ នៅក្នុងហេតុការណ៍នោះ ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់បានរងរបួសពីគ្រាប់កាំភ្លើងរបស់សមត្ថកិច្ច។ ក្រោយពីហេតុការណ៍នោះ អាជ្ញាធរខេត្តបង្ហាញទឡ្ហីករណ៍ខុស ហើយបាញ់លើពលរដ្ឋនោះ។
បន្ទាប់ពីមានហេតុការណ៍បង្រ្កាបដោយហិង្សាពីសំណាក់សមត្ថកិច្ចលើពលរដ្ឋនៅខេត្តព្រះសីហនុ ក្រុមតំណាងរាស្រ្តចំនួន១៧នាក់នៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយចោលកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ក៏បានដាក់លិខិតទៅកាន់មេដឹកនាំគោលនយោបាយ និងពាណិជ្ជកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុប រៀបរាប់ពីហេតុការណ៍បង្រ្កាបនេះ។
នៅក្នុងហេតុការណ៍បង្រ្កាបដោយឡែកមួយផ្សេងទៀត ប្រជាពលរដ្ឋនៅ ស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះបានរងការបង្រ្កាបដោយអាវុធពីអាជ្ញាធរ។ ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងតិច៣នាក់បានរងរបួស ដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើង និងមួយចំនួនទៀតរងរបួស ដោយសារការវាយដំដោយសមត្ថកិច្ច ហើយប្រជាពលរដ្ឋ៨នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។
រូបឯកសារ៖ រូបភាពថតពីវីដេអូដែលត្រូវបានចែកចាយតាមទំព័របណ្តាញសង្គម Facebook បង្ហាញពីការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយហិង្សារវាងអាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះ ជាមួយពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយការរំលោភដីធ្លីនៅក្នុងខេត្តក្រចេះនៅថ្ងៃទី ០៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨។ (រូបភាព៖ ថតពីទំព័រ Facebook)
លោកមាស នី អ្នកសិក្សាខាងផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម គាំទ្រការលើកឡើងពីសំណាក់លោកស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ។ លោកមាស នីបានសំដៅទៅការប្រើប្រាស់កម្លាំងសមត្ថកិច្ច ដើម្បីបង្រ្កាបប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ា។ លោកនិយាយក្នុងន័យដើមថា៖
«ហាក់ដូចជាពឹងផ្អែកលើខ្នងអ្នកមានអំណាចក្នុងតំបន់នីមួយៗច្រើនជាជាងការយកអ្វីដែលជានីតិវិធីរបស់ប្រព័ន្ធរដ្ឋ»។
លោកបាននិយាយថា៖
«យើងសម្លឹងមើល ឧទាហរណ៍ករណីដីធ្លីនោះ វាប៉ះពាល់ដល់ឧកញ៉ាមួយ ដែលគេមានខ្នង ឬកងទ័ព កងកម្លាំងណាមួយទៅ គឺគេហៅគ្នាគេទៅ»។
លោកមាស នីបានបន្តថា ក្រសួងការពារជាតិមានតួនាទីការពារទឹកដី ហើយការប្រើប្រាស់យោធាគឺសម្រាប់តែក្នុងករណីបះបោរប្រដាប់អាវុធ ដូចជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារជាដើមតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច លោកមាស នីបានលើកឡើងថា៖
«ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលនៅតែមិនមើលឲ្យបានច្បាស់អំពីរបៀបដែល ឬក៏មិនមើលឡើងវិញអំពីតួនាទីរបស់កងកម្លាំង ដែលត្រូវយកមកប្រើបង្រ្កាបមហាជនទេនោះ ខ្ញុំគិតថា វានឹងបង្កឲ្យមានអំពើអយុត្តិធម៌ និងអំពើហិង្សាហ្នឹងច្រើនទៅទៀតទៅថ្ងៃខាងមុខ ហើយធ្វើឲ្យការខឹងសម្បាររបស់ពលរដ្ឋហ្នឹងវាចេះតែមានខ្លាំងទៅៗ ដែលអាចដល់ពេលណាមួយគេថា ដល់ករៀងខ្លួនគឺវានឹងអាចមានបញ្ហា ឬវាសនាអាក្រក់អីកើតឡើងសម្រាប់ការតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋ»។
អ្នកវិភាគសង្គម លោកមាស នីយល់ឃើញថា ការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជានៅទន់ខ្សោយនៅឡើយ ហើយលោកស្នើឲ្យមានការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដើម្បីជាប្រយោជន៍រួមដល់ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ផងដែរ៕