ដោយ មួង ណារ៉េត
2019-05-25
RFA
លោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព។ Photo/Global Witness
សកម្មជនបរិស្ថាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកគម្រោងស្នើសុំសិក្សា បូមខ្សាច់ និងស្ដារទន្លេ ដែលជាគម្រោងយុទ្ធសាស្ត្រទន្លេចិញ្ចឹមទន្លេ មានប្រវែង ៣៦០ គីឡួម៉ែត្រ របស់ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ពុំមែនជាតម្រូវការអាទិភាព និងចាំបាច់ដែលស្នើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល និងពលរដ្ឋនោះទេ។ រីឯអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលថ្លែងថា មកទល់ពេលនេះសំណើរបស់ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ឋិតក្នុងលក្ខខណ្ឌពិចារណានៅឡើយ។
សកម្មជនបរិស្ថាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា ការដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថាន និងការបូមស្ដារទន្លេ គួរតែជាវិធានការផុសចេញពីរដ្ឋាភិបាល ដែលស្នើសុំឱ្យអ្នកម៉ៅការណាមួយ រួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍ច្រាំងទន្លេក្នុងក្របខ័ណ្ឌតម្លាភាព និងតុល្យភាពបរិស្ថាន។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ថា យុទ្ធសាស្ត្រចិញ្ចឹមទន្លេ របស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលមានការរិះគន់ច្រើនពីមហាជនកន្លងមកថា បង្កឱ្យបាត់បង់ព្រៃឈើធំធេង គឺពុំមែនជាតម្រូវការចាំបាច់ដែររដ្ឋាភិបាល ត្រូវស្នើសុំក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាពទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋនៅមិនទាន់ឃើញ តម្រូវការរបស់ជាតិចាំបាច់ និងអាទិភាពណាមួយ ដែលត្រូវតែស្ដារទន្លេ និងបូមខ្សាច់ ក្នុងចម្ងាយរាប់រយគីឡូម៉ែត្រនេះទេ ៖ «ការដែលក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ស្នើសុំទៅរដ្ឋាភិបាល វាមិនមែនជាអ្វីដែលជាតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ តម្រូវការរបស់ជាតិដែលត្រូវការរងអ្នកផ្តល់សេវា ឬក៏ធ្វើកិច្ចការងារនេះទេ វាបែរជាប្រភេទវិនិយោគមួយ ដែលស្នើសុំពីវិស័យឯកជន។ ខ្ញុំមើលមិនឃើញ ពីភាពចាំបាច់ដែលត្រូវការឱ្យអ្នកវិនិយោគបូម សំអាតមាត់ច្រាំងទន្លេហ្នឹងទេ។ វាជាបញ្ហាប្រឈម និងជាកង្វល់របស់ជាតិ របស់ពលរដ្ឋ វិធីធ្វើគេអាចធ្វើ ក្នុងទម្រង់ប្រកាសឱ្យមានការដេញថ្លៃ តើអ្នកនរណាដែលអាចមានសមត្ថភាពក្នុងការអភិវឌ្ឍ»។
កាលពីថ្ងៃទី៧ ឧសភា កន្លងទៅ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានសរសេរលិខិត ស្នើសុំគោលការណ៍ទៅក្រសួងធនធានទឹក បំណងអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ចុះសិក្សាបូមស្ដារ និងធ្វើច្រាំងទន្លេមេគង្គ ចាប់ពីចំណុចច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម រហូតដល់ភូមិសាស្ត្រព្រំប្រទល់ទន្លេមេគង្គ ខេត្តកំពង់ចាម ខេត្តក្រចេះ និងទន្លេបាសាក់ ដោយផ្អែកតាមយុទ្ធសាស្ត្រទន្លេចិញ្ចឹមទន្លេ។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា ការអនុញ្ញាតក្រុមហ៊ុនឯកជនសិក្សាស្តារទន្លេនេះ ពុំមែនមានមានន័យថា រដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើអាជីវកម្មបូមខ្សាច់នោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនសិក្សា បូមស្ដារទន្លេបាន លុះត្រាតែសុំគោលការណ៍អនុញ្ញាតពីអន្តរក្រសួងជាមុនសិន។ លើសពីនេះ ក្រោយពីក្រសួងអនុញ្ញាតឱ្យសិក្សារួចរាល់ ជាគោលការណ៍រដ្ឋាភិបាលត្រូវបើកជំហរឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនផ្សេងៗដេញថ្លៃ ដើម្បីសុំការអនុវត្តអាជីវកម្មណាមួយបាន៖ «បន្ទាប់ពីបានគោលការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាល យល់ព្រមឱ្យធ្វើការសិក្សា ត្រូវតែសុំការអនុញ្ញាតពីក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ត្បិតក្រសួងពាក់ព័ន្ធមានគោលការណ៍និងលក្ខខណ្ឌធ្វើការសិក្សា បន្ទាប់ពីការសិក្សាដែលក្រសួងទទួលបានលទ្ធផលនៃការសិក្សា ជាគោលការណ៍ត្រូវតែដេញថ្លៃដើម្បីសុំការអនុវត្តអាជីវកម្មណាមួយ»។
អ្នកជំនាញបរិស្ថាន ឱ្យដឹងថា គម្រោងស្នើសុំសិក្សាបូមខ្សាច់ ស្ដារទន្លេ និងអភិវឌ្ឍន៍ច្រាំងទន្លេនេះ ក្រសួងចំនួន ៣រួមមាន ក្រសួងធនធានទឹក ក្រសួងរ៉ែ និង ថាមពល និងក្រសួងបរិស្ថាន នឹងជជែកពិភាក្សាវាយតម្លៃសំណើនេះ មុននឹងឆ្លងទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីសម្រេចចុងក្រោយ។ រីឯគណៈកម្មការជាតិគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គ និងក្រសួងកសិកម្មក៏រួមចំណែកសម្រេចចិត្តលើគម្រោងវិនិយោគខ្នាតធំនេះដែរ។
មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក យស មុនីរ៉ាត បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា លោក ទ្រី ភាព បានស្នើទៅរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានឱ្យលោក លឹម គានហោ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធនធានទឹក និងពេលនេះក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល មិនទាន់មានគោលជំហរអ្វីនោះទេ ដោយត្រូវរង់ចាំការសិក្សាវាយតម្លៃជាមុនសិន៕