ដោយ យន់ សាមៀន
2023.12.09
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
ធម្មយាត្រាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ផ្សាយមេត្តាចិត្តផ្សារភ្ជាប់ នឹងសិទ្ធិមនុស្ស ក្រោមមូលបទ៖ “ធានាសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ សេរីភាព និងយុត្តិធម៌ដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប” នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកសមាគមសម្ពន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ – KSILA
ក្រុមយុវជនគ្រោងធ្វើធម្មយាត្រាបន្តចេញពីផ្សារព្រែកព្នៅឆ្ពោះទៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីចូលរួមប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ធ្នូ លើកទី៧៥ ក្រោមប្រធានបទ «ធានាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ សេរីភាព និងយុត្តិធម៌សម្រាប់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប» ដែលមានមនុស្សគ្រោងចូលរួមប្រមាណ ៣ពាន់នាក់ (៣.០០០)។ ក្រុមយុវជន និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាព និងស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីឱ្យមានយុត្តិធម៌សង្គមឡើងវិញ។
ក្រុមយុវជន និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលត្រៀមខ្លួនដើម្បីប្រារព្ធកម្មវិធីទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ១០ធ្នូ ដើម្បីលើកយកបញ្ហាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសកម្មជនសង្គម និងនយោបាយដែលជាបញ្ហាប្រឈមកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជាទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលរកដំណោះស្រាយ។
ប្រធានសមាគមសម្ពន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ថា ការប្រារព្ធកម្មវិធី១០ធ្នូ មានការដង្ហែក្បួនធម្មយាត្រាចំនួន២ក្រុម ក្រុមទី១ គឺជាក្រុមធ្វើដំណើរចេញពីខេត្តសៀម នឹងបន្តធ្វើធម្មយាត្រាចេញពីផ្សារព្រែកព្នៅ ទៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ និងក្រុមទី២ធ្វើដំណើរចេញពីរដ្ឋសភា ឆ្ពោះទៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យដូចគ្នាដែលមានមនុស្សចូលរួមប្រមាណ៥០នាក់។ លោកបន្តថា ការធ្វើធម្មយាត្រានេះគឺចង់បង្ហាញឱ្យសាធារណជន និងរដ្ឋាភិបាលឃើញថា កម្ពុជានៅមិនទាន់មានយុត្តិធម៌ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សពេញលេញនៅឡើយទេ។
លោក កើត សារ៉ាយ៖ «ឱ្យតែយើងឈរនៅលើគោលការណ៍បម្រើជាតិមាតុខ្ញុំនៅតែឱ្យសុទិដ្ឋិនិយមថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែគិតគូរឡើងវិញហើយយើងបញ្ឈប់រឹតត្បិតសិទ្ធិមនុស្ស ហើយស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហើយយើងកសាងសង្គមមួយដែលមានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ»។
ក្រៅពីធ្វើដំណើរធម្មយាត្រា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៣០ស្ថាប័ន រួមមាន អង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC) សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) និងមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ (CENTRAL) ព្រមទាំងអង្គការ សហជីពមួយចំនួនទៀត នឹងចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយបង្ហាញពីទុក្ខកង្វល់របស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លី ការរំលោភសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សជាដើម ដើម្បីស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់នេះជាបន្ទាន់។ ក្នុងនោះក៏មានការចូលរួមពីអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិ និងតំណាងអង្គទូតប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យឡើងសំដែងមតិពីទុក្ខកង្វល់របស់ខ្លួនផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រមាណ១០០នាក់ នៅប្រទេសជប៉ុនក៏នឹងចូលរួមដង្ហែក្បួនទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ១០ធ្នូ នៅក្នុងទីក្រុងតូក្យូ (Tokyo) ដែលរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន (Japan) និងមានពលរដ្ឋចំនួន១០ប្រទេសចូលរួមផងដែរ។
អនុប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិប្រចាំប្រទេសជប៉ុន លោកស្រី មាស ភារ៉ា ថ្លែងថា លោកស្រីនឹងចូលរួមកម្មវិធីទិវា ១០ ធ្នូ ដើម្បីបង្ហាញពីការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយ និងការចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយដាក់ពន្ធនាគារដែលធ្វើឱ្យប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាដើរថយក្រោយ។
លោកស្រី មាស ភារ៉ា៖ «អ៊ីចឹងប្រសិនបើគាត់យកពលរដ្ឋខ្មែរជាសត្រូវប្រទេសនេះនឹងកាន់តែលិចលង់អត់មានអ្វីល្អប្រសើរទេ គ្រប់វិស័យតែម្ដងបើគាត់ចង់ឱ្យប្រទេសរីកចម្រើនដូចដែលគាត់អួតថា មានសន្តិភាពគឺគាត់ត្រូវតែតម្រង់ផ្លូវមកគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិញ ហើយសន្តិភាពមិនមែននៅលើតែអត់សង្គ្រាមមួយមុខទេ សូមឱ្យពលរដ្ឋមានសន្តិភាពផ្លូវចិត្តផងកុំឱ្យរស់នៅក្នុងភាពភិតភ័យដូចសព្វថ្ងៃហ្នឹងអត់មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិទាល់តែសោះ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក ស្រ៊ាង ចិន្ដា ដើម្បីសុំការបកស្រាយជុំវិញបញ្ហានេះបានទេនៅថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ។
ជុំវិញបញ្ហានេះដែរនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើធម្មយាត្រានេះគឺជាការរំលឹកទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឱ្យចងចាំទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ ធ្នូ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលបានលុបចោលថ្ងៃឈប់សម្រាកទិវាសិទ្ធិមនុស្សនេះចេញពីប្រតិទិនហើយ ។ លោកបន្តថា សង្គមដែលមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ទើបមានយុត្តិធម៌សង្គម និងសន្តិភាពពិតប្រាកដ។
លោក អំ សំអាត៖ «តួនាទីរបស់រដ្ឋទី១គឺធានាមានន័យថា ធានាការអនុវត្តសិទ្ធិ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពលរដ្ឋ ទី២បានន័យថា ការពារអ៊ីចឹងបើមានការបំពានរដ្ឋត្រូវការពារ ទី៣ បំពេញបន្ថែមអ៊ីចឹងមានកន្លែងខ្វះចន្លោះឬក៏ពលរដ្ឋមិនទាន់មានការអនុវត្តពេញលេញត្រូវមានការផ្សព្វផ្សាយ ឬក៏តាក់តែងច្បាប់ដែលគោរព និងការពារទៅលើសិទ្ធិក្នុងការអនុវត្តរបស់ពលរដ្ឋ»។
ក្រុមយុវជន និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេះរួបរួមសាមគ្គីគ្នា កុំមានការប្រកាន់បក្ខពួក និងលុបបំបាត់អំពើនិទ្ទណ្ឌភាពដើម្បីឆ្ពោះទៅរកយុត្តិធម៌សង្គម លើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងធានាដល់ការរស់នៅប្រកបដោយសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរសម្រាប់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។