ដោយ ច័ន្ទ ដារ៉ូ
2024.06.11
RFA

ប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក ស៊ុន ចន្ធី (ស្ដាំដៃកាន់ឯកសារ) កាន់ដៃលើកឡើងលើជាមួយលោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ ក្រោយចូលបំភ្លឺនៅសាលាដំបូងខេត្តត្បូងឃ្មុំ កាលពីថ្ងៃទី១៤ មីនា ២០២៤។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ស៊ុន ចន្ធី
អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបន្តមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សកម្លាំងជាតិប្រមូលផ្តុំធ្វើបាតុកម្មទាមទារដោះលែងអ្នកទោសមនសិការនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សកម្លាំងជាតិចាត់ទុកការសម្រេចនេះជាការរឹតត្បិតលើសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋដែលធានាដោយច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ហើយគណបក្សកម្លាំងជាតិនឹងតវ៉ារឿងនេះទៅក្រសួងមហាផ្ទៃបន្តទៀត។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សមើលឃើញថាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋកំពុងធ្លាក់ចុះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។
អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ និងមន្ត្រីបក្សកម្លាំងជាតិនៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា បានជជែកគ្នាជុំវិញការជូនដំណឹងរបស់គណបក្សកម្លាំងជាតិទាក់ទងការជួបជុំសមាជិកសម្ដែងមតិនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យនៅសប្តាហ៍ក្រោយ។
កំណត់ហេតុនៃកិច្ចប្រជុំនេះ ភាគីអាជ្ញាធរដែលតំណាងដោយអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញលោក មាន ចាន់យ៉ាដា បានសម្រេចមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សកម្លាំងជាតិដឹកនាំអ្នកគាំទ្រសម្ដែងមតិនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីទាមទារដោះលែងថ្នាក់ដឹកនាំបក្សដែលកំពុងជាប់ឃុំនោះទេ។ លោកបញ្ជក់ថា អាជ្ញាធរបន្តរក្សាស្មារតីនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកាលពីខែមេសាកន្លងមក ដែលបក្សកម្លាំងជាតិស្នើសុំសម្ដែងមតិនៅទីស្នាក់ការបក្សរបស់ខ្លួនម្តងរួចហើយ។ ជាមួយគ្នានេះលោកឡើងថាគោលបំណងស្នើសុំតវ៉ារបស់គណបក្សហាក់ផ្ទុយនឹងលិខិតទទួលស្គាល់កំហុសរបស់ប្រធានបក្សលោក ស៊ុន ចន្ធី ដែលផ្ញើទៅរដ្ឋាភិបាល ហើយចំណុចចុងក្រោយអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញរូបនេះចាត់ទុកការស្នើសុំសម្ដែងមតិរបស់បក្សកម្លាំងជាតិផ្ទុយនឹងច្បាប់។ ទោះជាយ៉ាងណា អាជ្ញាធរបានបើកផ្លូវឱ្យគណបក្សកម្លាំងជាតិតវ៉ាទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្នុងករណីពួកគេមិនឯកភាពនឹងការសម្រេចនេះ។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ ប្រធានស្តីទីគណបក្សកម្លាំងជាតិលោក ជា មុនី ចាត់ទុកការសម្រេចរបស់អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញបន្តមិនឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិយកទីលានប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ជួបជុំសម្ដែងមតិដោយសន្តិវិធីនោះ គឺជាការរឹតត្បិតលើសិទ្ធិសេរីភាព និងរើសអើងផ្នែកនយោបាយ។ លោក ជា មុនី បញ្ជាក់ថា គណបក្សនឹងរៀបចំលិខិតដាក់ទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃនៅពេលឆាប់ៗនេះដើម្បីស្នើឱ្យបកស្រាយផ្លូវច្បាប់ជុំវិញការសម្រេចរបស់អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ និងស្នើសុំទីលានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវយកមកជួបជុំសម្ដែងមតិដោយសេរីវិញ។
លោក ជា មុនី៖ «សាលាក្រុងគួរតែបើកសេរីភាពឱ្យស្របតាមច្បាប់បាតុកម្ម កូដកម្ម ឱ្យស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយខ្លួនជាសមត្ថកិច្ចមួយមើលការពារសុវត្ថិភាពទៅ អ្វីដែលសាលាក្រុងលើកឡើងវាមិនត្រួតស៊ីគ្នានឹងច្បាប់ជាតិ ជាមួយនឹងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ»។
មកទល់ពេលនេះគណបក្សកម្លាំងជាតិ បានដាក់លិខិតជូនដំណឹងទៅអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញអំពីការប្រមូលផ្តុំសម្ដែងមតិដោយសន្តិវិធីនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យចំនួនពីរលើកមកហើយ។ ប៉ុន្តែការជូនដំណឹងទាំងនេះត្រូវបានអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបដិសេធដោយលើកហេតុផលដដែលៗថាការស្នើសុំសម្ដែងមតិទាំងនេះផ្ទុយនឹងច្បាប់។
ជុំវិញរឿងនេះ អនុប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិនៃសមាគមអាដហុក (Adhoc) លោក យិន ម៉េងលី មានប្រសាសន៍ថា ទីលានប្រជាធិបតេយ្យជាទីកន្លែងសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់និន្នាការសម្ដែងមតិ ឬទស្សនៈ ហើយស្របពេលគោលបំណងនៃការសម្ដែងមតិរបស់បក្សកម្លាំងជាតិធ្វើឡើងត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ទៀតនោះអាជ្ញាធរមិនគួររឹតត្បិតនោះឡើយ។
លោក យិន ម៉េងលី៖ «សង្គមប្រជាធិបតេយ្យសេរីភាពគឺសំខាន់ណាស់ ហើយវាក៏អត់ ជាបទល្មើសអ្វីដែរ នៅពេលសម្ដែងមតិក៏អត់កើតជាបទល្មើសអ្វីដែរ ហើយកម្លាំងសមត្ថកិច្ចត្រូវជួយការពារសុវត្ថិភាពថែមទៀត។ អ៊ីចឹងយើងសហការគ្នាទៅ អនុញ្ញាតឱ្យគាត់(បក្សកម្លាំងជាតិ)ធ្វើទៅ បញ្ចេញមតិទៅ ហើយគេ(សាធារណជនទូទៅ)មើលមកថាប្រទេសយើងបើកនូវលំហសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ អ៊ីចឹងដល់ពេលគេមើលឃើញឱ្យតែស្នើសុំលើកណាក៏អត់អនុញ្ញាត អត់ដែលបាន គេមើលឃើញថា វាហាក់មានការរឹតត្បិតលើសេរីភាពទាំងអស់ហ្នឹងបាទ»។
កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមេសា មេដឹកនាំគណបក្សកម្លាំងជាតិបានបង្ខំចិត្តយកទីស្នាក់ការគណបក្ស ស្ថិតនៅភូមិព្រែកតាឡុង១ សង្កាត់ចាក់អង្រែក្រោម ខណ្ឌមានជ័យ ជាទីតាំងសម្រាប់ការជួបជុំសម្ដែងមតិ បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សនេះប្រមូលផ្តុំនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ។
គណបក្សកម្លាំងជាតិគ្រោងជួបជុំសមាជិកនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ដើម្បីទាមទារឱ្យដោះលែងប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក ស៊ុន ចន្ធី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀតដែលពួកគេចាត់ទុកការឃុំខ្លួនមន្ត្រីគណបក្សទាំងនេះថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ និងធ្វើឡើងក្នុងហេតុផលនយោបាយ។ ពួកគេនៅតែទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរ ប្រគល់ទីលានប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ការប្រមូលផ្តុំសម្ដែងមតិ និងជួបជុំទាមទារយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម ដែលសិទ្ធិទាំងនេះមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។