មន្ត្រីរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញបានរៀបចំតុបតែងអគាររដ្ឋសភាសម្រាប់ការបើកសម័យប្រជុំលើកដំបូងនៃសភានីតិកាលទី ៦ ដែលនឹងប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅក្នុងថ្ងៃនេះ។ ហុង មិនា
Wed, 5 September 2018
បែន សុខហ៊ាន
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
ភ្នំពេញៈ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃប្រទេសលោកសេរីមួយចំនួនបានបដិសេធចូលរួមផ្តល់កិត្តិយសក្នុងពិធីបើកសម័យប្រជុំសភាលើកដំបូងសម្រាប់នីតិកាលទី ៦ របស់កម្ពុជាតាមការអញ្ជើញនាព្រឹកថ្ងៃនេះដែលការបដិសេធនេះធ្វើឲ្យមន្ត្រីនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាច និងរដ្ឋាភិបាលចោទមន្ត្រីទូតទាំងនោះថា កាន់ជើងអតីតបក្សប្រឆាំង និងជ្រៀតជ្រែកបញ្ហារបស់ខ្មែរ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគថា ភាពស្របច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះបង្ហាញតាមរយៈវត្តមាន ឬអវត្តមានបណ្តាទូតទាំងនោះ។
អ្នកនាំពាក្យនាយកដ្ឋានការបរទេស និងពាណិជ្ជកម្ម អូស្ត្រាលី លោកស្រី Rebecca Chirichiello ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីម្សិលមិញថា គ្មានអ្នកការទូតណាម្នាក់របស់អូស្ត្រាលីនឹងត្រូវបញ្ជូនឲ្យទៅចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំសភារបស់កម្ពុជានៅថ្ងៃនេះឡើយ។ អូស្ត្រាលីបានចាត់ទុកការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដាកន្លងទៅថា ធ្វើឡើងដោយ «មិនត្រឹមត្រូវ»។
លោកស្រីបានថ្លែងតាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិកថា៖ «នាយកដ្ឋានការបរទេស និងពាណិជ្ជកម្មបានផ្តល់ទស្សនវិស័យរបស់ប្រទេសអូស្ត្រាលីចំពោះដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតដែលមិនត្រឹមត្រូវ ហើយអូស្ត្រាលីនឹងមិនចូលរួមក្នុងពិធីបើកសម័យប្រជុំសភាកម្ពុជាដែលនឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ៥ ខែកញ្ញានេះទេ»។
កាលពីថ្ងៃចន្ទ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបក៏ត្រូវបានរាយការណ៍មកថា នឹងមិនមានវត្តមានក្នុងសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាកម្ពុជាលើកទី ១ នេះដែរ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាបក្សកាន់អំណាចថ្លែងថាជាទម្លាប់ក្នុងពិធីបើកសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា ឬព្រឹទ្ធសភាក្ដីតែងអញ្ជើញអង្គទូតនានាប្រចាំនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប៉ុន្តែទូតណាមកចូលរួម ឬមិនចូលរួមគឺជាសិទ្ធិរបស់គេ។ ចំពោះអវត្តមានរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប លោកថាពួកគេមានហេតុផលរៀងៗខ្លួន។
ប៉ុន្តែលោកថា បើទូតទាំងនោះចូលរួម វាហាក់ដូចជាសម្លាប់កូនជឹងរបស់ខ្លួនដែលលោកសំដៅដល់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ថាជាកូនជឹងរបស់អាមេរិក ព្រោះតាំងពីមុនបោះឆ្នោតថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដា និងក្រោយការបោះឆ្នោត ឃើញថាប្រទេសទាំង ២ បានប្រកាសមិនគាំទ្រការបោះឆ្នោតទេ ដោយថាមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈពលរដ្ឋដោយសារអវត្តមានអតីតបក្សប្រឆាំងដែលមានសក្ដានុពល។
លោក ឥសាន បានថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងខ្ញុំយល់ថា និន្នាការរបស់គាត់គឺជាការកាន់ជើងអតីតបក្សប្រឆាំង អ៊ីចឹងទេបើគាត់មក វាហាក់បីដូចជាគាត់សម្លាប់កូនជឹងរបស់គាត់។ អ៊ីចឹងទេ គាត់ចៀសវាងហេតុផលផ្សេងៗ ដើម្បីគេចចេញពីការមានវត្តមាននៅក្នុងការប្រជុំនេះ»។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំថាជារឿងធម្មតាទេ យើងអញ្ជើញវាជាសិទ្ធិរបស់យើង ដូចហៅការកូនអ៊ីចឹង ឬបុណ្យអីមួយ បើភ្ញៀវមកក៏មក បើមិនមកក៏យើងគ្មានហេតុផលណា ដើម្បីទៅបន្ទោសភ្ញៀវដែរ។ ដំណើរវាទៅហើយ វាអត់មានរាំងស្ទះអីបានទេ បើទូត ១ ឬ ២ មិនបានអញ្ជើញទៅទូតដទៃជាង ៣០ ទៀតគេអញ្ជើញ។ ទូតមួយៗមិនគិតថាទូតធំ ទូតតូច ឬទូតដុះពោះ ឬមិនដុះពោះ ប្រទេសតូចក្ដី ធំក្ដីគឺមានលក្ខណៈស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់ និងសមាជិកភាពស្មើគ្នានៅក្នុងសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិដូចគ្នា»។
វិមានរដ្ឋសភាត្រូវបានរៀបចំតុបតែងកាលពីម្សិលមិញ។ ហុង មិនា
ជាមួយគ្នានេះលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលថ្លែងថា ការមិនចូលរួមរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់បណ្ដាប្រទេសសេរីមួយចំនួននោះនឹងគ្មានតម្លៃសម្រាប់កម្ពុជាទេ ហើយក៏មិនអាចឲ្យវាយតម្លៃពីភាពស្របច្បាប់កម្ពុជាដែរ។ លោកថាពួកគេមាននិន្នាការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «គាត់គ្រាន់តែជាភ្ញៀវកិត្តិយស បើគាត់អាក់ខានទៅចូលរួមប្រជុំ គាត់គ្មានតម្លៃអ្វីសម្រាប់កម្ពុជាទេ ពីព្រោះការបើក [សម័យប្រជុំសភា] គឺធ្វើទៅតាមផ្លូវច្បាប់របស់កម្ពុជា។ ស្ថានទូតទាំងអស់នោះមកមិនមែនឲ្យតម្លៃទៅលើភាពស្របច្បាប់ ឬក៏នីត្យានុកូលភាពនោះទេ គ្រាន់តែជាភ្ញៀវកិត្តិយសប៉ុណ្ណោះ។ មិនមានផលប៉ះពាល់ដល់សុពលភាព ឬនីត្យានុកូលភាពទេ»។
លោក ស៊ីផាន បន្ថែមថាការបោះឆ្នោតគឺជាផលប្រយោជន៍របស់កម្ពុជាមិនមែនជាផលប្រយោជន៍របស់ស្ថានទូតទាំងនោះទេ។ «ស្ថានទូតអស់ទាំងនោះមាននិន្នាកាចូលជ្រៀតជ្រែកលើបញ្ហាខ្មែរ»។ មិនមានសារប្រយោជន៍អីសម្រាប់កម្ពុជា។ បើគាត់មានពេលគាត់មក គាត់មកដើម្បីទទួលកិត្តិយស បើគាត់មិនមកគឺអត់កិត្តិយសតែប៉ុណ្ណឹង។
អ្នកវិភាគថាលក្ខណពិសេសនៃភាពស្របច្បាប់នៃសភាឯកបក្សត្រូវបានវាយតម្លៃជាវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានតាមរយៈវត្តមាន ឬអវត្តមានរបស់អ្នកការទូតដែលត្រូវបានអញ្ជើញ ជាពិសេសអ្នកការទូតមកពីប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្ងៃបើករដ្ឋសភាថ្មី។
នៅរសៀលថ្ងៃនេះតំណាងរាស្ត្រទាំង ១២៥ រូបដែលសុទ្ធសឹងមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ព្រះបរមរាជវាំងដើម្បីធ្វើសច្ចាប្រណិធាននៅចំពោះមុខព្រះភក្ត្រ ព្រះមហាក្សត្រ មុនចូលកាន់តំណែង។
បើទោះបីជាមានការអញ្ជើញឯកអគ្គរាជទូត ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនានាប្រចាំកម្ពុជាឲ្យចូលរួមជាកិត្តិយសក្ដី យ៉ាងហោចណាស់ស្ថានទូតមហាអំណាចចំនួន ៣ គឺសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអូស្ត្រាលីបញ្ជាក់ថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់គេនឹងមិនមានវត្តមានតាមការអញ្ជើញឡើយ។ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី Emily Zeeberg អះអាងថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក លោក William Heidt នឹងមិនមានវត្តមានក្នុងសម័យប្រជុំលើកដំបូងនោះទេ ដោយសារថាលោកបានចាកចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីសប្តាហ៍មុនសម្រាប់ការងារបន្តបន្ទាប់នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន។
ដោយឡែក ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជាលោក George Edgar ក៏នឹងមិនមានវត្តមានក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី ១ របស់រដ្ឋសភាកម្ពុជាដែរ ព្រោះលោកស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស។ នេះបើតាមលោក Simone Pieri ភារធារីនៃប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា។
តាមការគ្រោងទុកព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី ទ្រង់នឹងយាងធ្វើជាព្រះរាជាធិបតីក្នុងពិធីបើកសម័យប្រជុំដំបូងរដ្ឋសភានីតិកាលទី ៦ នៅវិមានរដ្ឋសភានាម៉ោង ៨:៣០ នាទីព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ។ នេះបើយោងតាមព្រះរាជកម្មវិធីរបស់ព្រះបរមរាជវាំង។
ក្នុងពេលចាប់ផ្តើមកម្មវិធីលោក ហេង សំរិន ព្រឹទ្ធសមាជិករដ្ឋសភានឹងយាងព្រះមហាក្សត្រប្រោសព្រះរាជសុន្ទរកថា មុនពេលព្រះអង្គថតរូបអនុស្សាវរីយ៍ជាមួយបេក្ខជនជាប់ឆ្នោតជាតំណាងរាស្ត្រនៅខាងមុខខ្លោងទ្វារវិមានរដ្ឋសភា។
សេចក្ដីជូនដំណឹងរបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋសភាក៏បានឲ្យដឹងថាឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់ អង្គទូតប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងតំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនក៏ត្រូវចូលរួមជាកិត្តិយសផងដែរ។ បន្ទាប់ពីពិធីបើកសម័យប្រជុំសភាលើកទី ១ នឹងផ្តើមការងារក្រោមអធិបតីភាពព្រឹទ្ធសមាជិករដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន ដើម្បីសម្រេចអំពីសុពលភាពនៃអាណត្តិរបស់សមាជិកនីមួយៗព្រមទាំងការអនុម័តបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភានីតិកាលទី ៦ ។
ប្រទេសលោកសេរី និងសហភាពអឺរ៉ុបបានចេញមុខរិះគន់ការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដាបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទទួលជ័យជម្នះ «ភ្លូកទឹកភ្លូកដី» ដោយកាន់កាប់អាសនៈសភាទាំង ១២៥ ក្នុងការបោះឆ្នោតដែលគ្មានអតីតបក្សប្រឆាំងដ៏ធំចូលរួម ខណៈលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារពីបទ «ក្បត់ជាតិ» ដ៏ចម្រូងចម្រាស។
គេនៅមិនច្បាស់ទេថា តើនឹងមានស្ថានទូតបរទេសចំនួនប៉ុន្មាននឹងចូលរួមជាកិត្តិយស ខណៈមន្ត្រីស្ថានទូតមួយចំនួនទៀតដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានពីគម្រោងរបស់ខ្លួន ឬមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយកាលពីម្សិលមិញ។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាថ្លែងពីម្សិលមិញថា លោកមិនអាចបញ្ជាក់បានពីចំនួនវត្តមានរបស់អង្គទូតដែលនឹងត្រូវអញ្ជើញចូលរួមមានចំនួនប៉ុន្មាននោះទេក្នុងចំណោមស្ថានទូតចំនួន ៣១ ដែលត្រូវបានអញ្ជើញ។ លោកបន្តថា ស្ថានទូតខ្លះអាចអញ្ជើញចូលរួមនៅព្រឹកនេះដោយមិនបានជូនដំណឹងជាមុន។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក ឡៅ ម៉ុងហៃ ថ្លែងថាលក្ខណពិសេសនៃភាពស្របច្បាប់នឹងត្រូវបានវាយតម្លៃតាមរយៈវត្តមាន ឬអវត្តមានរបស់អ្នកការទូតដែលត្រូវបានអញ្ជើញ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ ថ្លែងតាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិកថា៖ «វានឹងមិនមានបញ្ហាអ្វីទេជាមួយសភាឯកបក្ស តែប្រសិនបើការបោះឆ្នោតកាលពីពេលថ្មីៗនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ដូច្នេះស្របច្បាប់។ លក្ខណពិសេសទាំងនេះនឹងត្រូវបានវាយតម្លៃជាវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានតាមរយៈវត្តមាន ឬអវត្តមានរបស់អ្នកការទូតដែលត្រូវបានអញ្ជើញ ជាពិសេសអ្នកដែលមកពីប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្ងៃបើករដ្ឋសភាថ្មីនេះ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក Paul Chamber អ្នកវិភាគ និងជាសាស្ត្រាចារ្យ និងជាទីប្រឹក្សាពិសេសសម្រាប់កិច្ចការអន្តរជាតិនៅសាកលវិទ្យាល័យ Naresuan បានថ្លែងថារបបថ្មីនេះពិតជានឹងទទួលបានភាពស្របច្បាប់នៅក្នុងស្រុក ចាប់តាំងពីបានគ្រប់គ្រងអភិបាលកិច្ចទាំងអស់ហើយនោះ។
លោកបន្តថា៖ «ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយភាពស្របច្បាប់ជាអន្តរជាតិរបស់របបនេះនឹងត្រូវបានលាយឡំជាមួយនឹងភាពស្របច្បាប់ដែលផ្តល់ដោយប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តផ្តាច់ការដូចជាចិន និងរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែភាពស្របច្បាប់ភាគច្រើនគឺមិនត្រូវបានផ្តល់ឲ្យដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបទេ»៕ NS
Contact author: បែន សុខហ៊ាន