Sat, 29 November 2014
ធិក កល្យាណ
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
នៅលើផ្ទៃទឹកទន្លេសាបដ៏សែនធំល្វឹងល្វើយភូមិអណ្តែតទឹកចុងឃ្នាស ដែលផ្តុំដោយផ្ទះបណ្តែតទឹកតូចៗជាច្រើនគឺជាទីស្នាក់អាស្រ័យរបស់ពលរដ្ឋ ដែលភាគច្រើនប្រកបរបរនេសាទត្រីក្នុងជីវភាពខ្វះខាត។
ឪពុករបស់កុមារី សុខ ហុង ក៏ជាអ្នកនេសាទម្នាក់នៅក្នុងភូមិនេះដែរ ប៉ុន្តែបើទោះជាគាត់ខំប្រឹងចេញទៅរកត្រីគ្មានលស់ថ្ងៃក៏ដោយ ក៏ជីវភាពគ្រួសារគាត់នៅតែមិនបានធូរស្រាលឃ្លាតចាកពីភាពក្រលំបាកដែរ។ ភាពក្រីក្រនេះបានញ៉ាំងឲ្យជីវិតកូនស្រីទោលរបស់គាត់ ត្រូវបង្ខំបញ្ឈប់ការរៀនសូត្រនៅត្រឹមថ្នាក់ ទី២ ប៉ុណ្ណោះ ហើយងាកមកប្រើមធ្យោបាយរកប្រាក់តាមវិធីដែលគេមិនសូវហ៊ានធ្វើទៅវិញ។
ក្នុងវ័យ ១២ឆ្នាំ ខណៈនៅជាកុមារីនៅឡើយ សុខ ហុង ប្រើភាពក្លាហានរបស់នាងមកជួយស្រោចស្រង់ជីវភាពក្រុមគ្រួសារដោយចេញរកប្រាក់ចំណូលតាមការចំណាយពេលអង្គុយប្រឡែងលេងជាមួយនឹងសត្វពស់ថ្លាន់ដែលមានប្រវែងជិត ២ ម៉ែត្រដើម្បីឲ្យភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាភូមិអណ្តែតទឹកចុងឃ្នាស ក្នុង ក្រុងសៀមរាប នេះថតរូបជាថ្នូរនឹងការទទួលបានប្រាក់កាសខ្លះពីក្រុមអ្នកទេសចរទាំងនោះ។
សព្វថ្ងៃនេះរៀងរាល់ព្រឹក សុខ ហុង នាងតែងតែមានវត្តមាននៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានអណ្តែតទឹកមួយ ដែលមានឈ្មោះថា «សំរិទ្ធពិព័រណ៍ត្រីទឹកសាប» ដែលជាទីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមិនក្រោម ២ ពាន់នាក់ឡើយនៅក្នុងមួយថ្ងៃៗ។
សម្រាប់អ្នកទៅទស្សនានៅភោជនីយដ្ឋាននោះ អ្នកនឹងឃើញកុមារីរូបនេះអង្គុយនៅលើកៅអីឈើមួយ ចំកណ្តាលនៃហាងនេះ ដោយទឹកមុខញញឹមជានិច្ច ហាក់ដូចជា បង្ហាញថា នាងមិនអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិតនាងសម្រាប់អនាគតឡើយ។ តែអ្វីដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល និងមិនសរសើរនាងមិនបាននោះ គឺវត្តមានសត្វពស់ថ្លាន់ដែលនៅនឹងខ្លួននាង។
ពស់ថ្លាន់ញីមួយក្បាល នេះមានអាយុប្រហែលជាង ២ឆ្នាំ និងមានទម្ងន់ប្រហែលជា ៧ គីឡូក្រាម នៅរុំព័ទ្ធពត់ពេនលើរាងកាយនាងអើតក្បាលចេញពីដៃលៀនអណ្តាតភ្លឹបភ្លែតៗ។
ក្នុងពេលម្តងៗ មានភ្ញៀវទេសចរខ្លះ ភ្ញាក់ស្រែកភ្លាត់សំឡេង ខ្លះក៏រត់គេចចេញ ដោយការភ័យខ្លាច នៅពេលជួបវាក់នឹងទិដ្ឋភាពបែបនេះ ប៉ុន្តែ សុខ ហុង បានព្យាយាមបង្ហាញភ្ញៀវថា ពស់ថ្លាន់នាងនេះជាប្រភេទសត្វដ៏ស្លូត ហើយមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកកាន់ឬប៉ះពាល់វាឡើយ។
សុខ ហុង និយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនខ្លាចនឹងឱបវាលេង ថើបវាឬការប៉ះវា នោះទេ ពីព្រោះខ្ញុំបានចាត់ទុកវាជាមិត្តដ៏ល្អរបស់ខ្ញុំយូរមកហើយ ជាពិសេស វាបានជួយខ្ញុំឲ្យរកប្រាក់សម្រាប់ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំទៀតផង»។
នាងស្រដីបន្តទាំងទឹកមុខរីករាយថា៖ «ខ្ញុំសប្បាយចិត្ត ហើយរកលុយបានទៀត ថែមទាំងមិនបាច់ចំណាយកម្លាំងច្រើន ហើយអាចជួបជាមួយនឹងភ្ញៀវស្ទើរតែគ្រប់ជាតិសាសន៍។ បើមានឱកាស ខ្ញុំនឹងរៀនភាសាអង់គ្លេស ដើម្បីដល់ពេលធំឡើងអាចមានការងារល្អធ្វើនឹងគេ។ តែពេលនេះ ខ្ញុំពិតជាស្រឡាញ់ការងារនេះណាស់»។
ពេលរំឭកទៅដល់ការរៀនសូត្រ ទឹកមុខ សុខ ហុង ដែលកំពុងតែញញឹមក៏ប្រែជាស្រពោនភ្លាមដែរ នាងស្រដីថា៖ «ខ្ញុំក៏ចង់រៀនដូចក្មេងៗដទៃដែរ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគ្មានវាសនាទេ ពីព្រោះត្រូវជួយម៉ែពុក។ តែខ្ញុំអត់ស្តាយក្រោយទេ អ្វីដែលខ្ញុំចង់បានពេលនេះ គឺគ្រួសារខ្ញុំមានអីហូបគ្រប់គ្រាន់ដូចគេ»។
តាមការឲ្យដឹងក្នុងមួយថ្ងៃ សុខ ហុង យ៉ាងហោចក៏អាចរកប្រាក់បានមិនតិចជាង ៤ ម៉ឺនរៀលឡើយ ដោយគ្រាន់មកអង្គុយប្រឡែងលេងជាមួយពស់ថ្លាន់ដើម្បីឲ្យភ្ញៀវទេសចរថតរូប ហើយដែលប្រាក់ចំណូលទាំងនេះបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការទ្រទ្រង់ជីវភាពរស់នៅសម្រាប់គ្រួសារក្រីក្ររបស់នាង។
សុខ ហុង បាននិយាយថា៖ «បើខែភ្ញៀវច្រើន ខ្ញុំរកបាន ៦ ម៉ឺនរៀលឬច្រើនជាងហ្នឹង តែបើខែអត់ភ្ញៀវ ខ្ញុំរកបាន ២ ម៉ឺនរៀលទៅ ៣ ម៉ឺនរៀលប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយព្រឹក»។
អ្នកស្រី ចាន់ ថន ជាម្ចាស់ភោជនីយដ្ឋានដែលអនុញ្ញាតឲ្យ សុខ ហុង មករកប្រាក់ក្នុងក្នុងហាងគាត់បាននិយាយថា គ្រួសារ សុខ ហុង ក្រីក្រណាស់ ពីព្រោះពេលគ្រួសារនេះមកនៅក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកចុងឃ្នាសដំបូង គឺគ្មានអ្វីសោះ ក្រៅតែពីកូនទូកឈើមួយ និងខោអាវប៉ុន្មានសម្រាប់ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «គ្រួសារនាងក្រណាស់ ពេលមកដល់ដំបូង ពួកគេដេកលើទូកឈើហ្នឹង ព្រោះគ្នាគ្មានលុយធ្វើផ្ទះអណ្តែតទឹកដូចគេ។ ដោយមិនអាចមើលនឹងភ្នែកក្រោយមកខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តជួយពួកគេ ពីព្រោះបើមិនជួយទេ ពួកគេច្បាស់ជាដាច់បាយស្លាប់មិនខាន»។
អ្នកស្រីបន្តថា គាត់បានទិញពស់ថ្លាន់ញីតូចមួយក្បាល ពីអ្នកភូមិមកផ្សាំងទុកក្នុងហាងគាត់ដើម្បីទុកឲ្យ សុខ ហុង រកចំណូលពីភ្ញៀវទេសចរ។ អ្នកស្រីម្ចាស់ហាងបាននិយាយថា៖ «ដំបូងយើងត្រូវផ្សាំងពស់នោះជាមួយមនុស្សធំសិន បើមិនធ្វើបែបនេះទេ វានឹងខាំយើងឬយាយីអ្នកមកជិតវា»។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា ទោះជាគាត់មានចិត្តសប្បុរសជួយទៅដល់គ្រួសារក្រីក្រ ដូចជា ក្មេងស្រី សុខ ហុង នេះក្តី ប៉ុន្តែជារឿយៗ គាត់តែងតែទទួលបានការណែនាំពីមន្ត្រីបរិស្ថានដែលចុះត្រួតពិនិត្យក្នុងភូមិ អំពីសត្វពស់ទាំងនោះដែរ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ពីមុនខ្ញុំទិញពស់ថ្លាន់ប្រហែល ៤ ទៅ ៥ ក្បាលទុកឲ្យក្មេងៗវារកលុយ តែដោយសារភ្ញៀវមួយចំនួនជាអ្នកអភិរក្សសត្វ គេមកលេងភូមិអណ្តែតទឹកនេះ គេឃើញហាងខ្ញុំមានពស់ថ្លាន់ អ៊ីចឹងគេទៅប្រាប់មន្ត្រីបរិស្ថានថា ការធ្វើបែបហ្នឹង វាបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សត្វ។ ដូច្នេះ មន្ត្រីបរិស្ថានបានប្រាប់ខ្ញុំពីរឿងនេះ ខ្ញុំក៏លែង ៤ ក្បាលទៅក្នុងព្រៃលិចទឹកវិញហើយទុកតែមួយនេះឲ្យ សុខ ហុង ទុករកលុយជួយម៉ែពុកវា»។
រីឯក្មេងប្រុសអាយុ ១៦ឆ្នាំ ម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ ខន (ឈ្មោះដាក់ឲ្យ) ក៏បានចំណាយពេលរកលុយចិញ្ចឹមជីវិត ដូចគ្នានឹងកុមារី សុខ ហុង ដែរក្រោយពេលឪពុកម្តាយគេបានលែងលះគ្នាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ ក្មេងប្រុស ខន បានឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ ទី៥ មុនចប់បឋមសិក្សា ខណៈដែលជម្លោះនិងភាពក្រីក្របានញាំញីក្នុងគ្រួសាររបស់គេឲ្យជួបតែភាពអពមង្គល។
ក្មេងជំទង់សុំលាក់ឈ្មោះម្នាក់នេះបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំតែងតែកាន់ពស់ថ្លាន់ដែលពុកខ្ញុំបានចាប់ពីព្រៃកាលពី ២ ឆ្នាំមុន ឲ្យភ្ញៀវទេសចរថតរូប ដើម្បីបានលុយទិញបាយហូប ព្រោះពេលនេះខ្ញុំចាកចេញពីផ្ទះមកនៅជាមួយយាយ។ យាយខ្ញុំគាត់ចាស់ មិនអាចរកស៊ីអ្វីបានទៀតទេ អ៊ីចឹងមានតែខ្ញុំអ្នកចេញរកប្រាក់»។ ខន បន្តថា៖ «នៅផ្ទះពុកម៉ែឈ្លោះគ្នារាល់ថ្ងៃ គាត់មិនដឹងថា វាប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ និងការរៀនសូត្ររបស់ខ្ញុំឡើយ»។
ក្មេងប្រុសរូបនេះ អាចនិយាយភាសាអង់គ្លេស ចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េបានតិចតួច ក្នុងការនិយាយទាក់ទងជាមួយភ្ញៀវទេសចរទាំងនោះ។ ខន បានប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំរៀនពាក្យទាំងនោះ ពីបងៗមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ដែលពួកគាត់នាំភ្ញៀវមកកាន់ភូមិអណ្តែតទឹកនេះ។ ខ្ញុំមិនបានទៅរៀននៅតាមសាលាអីទេ មានតែរៀនសួរពីអ្នកដែលគាត់ចេះដឹងដែលមកហ្នឹងហើយ»។
បើទោះជាទើបតែអាយុ ១៦ឆ្នាំ ហើយរៀនមិនចប់ថ្នាក់បឋមសិក្សាក៏ដោយ តែ ខន ជាក្មេងម្នាក់ដែលមានគោលគំនិត និងមានការពិចារណាខ្ពស់ណាស់។
ខន បាននិយាយថា ការឈរកាន់ពស់បែបនេះ មិនប្រាកដថា ខ្លួនគេអាចធ្វើឲ្យជីវភាពបានល្អប្រសើរឡើងបានអស់មួយជីវិតទេ ដរាបណារូបគេមិនបានបន្តការរៀនសូត្រឲ្យបានជ្រៅជ្រះទេនោះ។
ខន និយាយថា៖ «គ្មានអីដែលល្អជាងបានរៀនសូត្រទេ តែកាលៈទេសៈតម្រូវ អ៊ីចឹងខ្ញុំត្រូវសន្សំលុយ ហើយខ្ញុំនឹងចូលរៀនវិញ។ បើរៀនពេលព្រឹក ប្រហែលមកឈរកាន់ពស់ឲ្យគេថតនៅពេលល្ងាចដើម្បីរកប្រាក់ចំណូលបានខ្លះ។ ខ្ញុំពិតជាសោកស្តាយណាស់ដែលមិនបានទៅរៀនសូត្រកន្លងមកដោយសារតែបញ្ហាគ្រួសារ ខ្ញុំគួរតែស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីមកជំរុញទឹកចិត្តឲ្យបន្តការរៀនឡើងវិញ ទើបខ្ញុំមានអនាគតល្អដូចគេឯង»។
ហេតុផលតែមួយគត់នៃការលះបង់ការសិក្សានេះ គឺផ្អែកខ្លាំងទៅលើគ្រួសារមានជីវភាពក្រីក្រ ហេតុនេះទើបកុមារទាំងនេះងាកមកស្រវាយកការងាររកកម្រៃប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីជួយដល់ឪពុកម្តាយ ទាំងក្តីអាល័យការរៀនសូត្រនិងបារម្ភពីអនាគតពួកគេ។
ចៅសង្កាត់រងនៃ សង្កាត់ចុងឃ្នាស លោក អ៊ុំ ណារី បានរៀបរាប់ឲ្យដឹងថា ក្នុងនាមលោកជាអាជ្ញាធរដែនដី លោកតែងតែណែនាំទៅកាន់អាណាព្យាបាល ឪពុកម្តាយ ក៏ដូចជា កុមារក្រីក្រមួយចំនួនដែលបានបោះបង់ចោលការសិក្សាងាកមករើសយកការរកកម្រៃបន្តិចបន្តួចនៅតាមភោជនីយដ្ឋាននានា ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតហើយអាជ្ញាធរក៏តែងសហការជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ក្នុងការស្វះស្វែងរកអាហារូបករណ៍ជួយដល់ក្មេងក្រីក្រទាំងនោះផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើទោះជាក្មេងដែលមិនចូលសាលារៀន នៅមានចំនួនតិចតួចក៏ដោយ តែវានៅតែកត្តាដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែរសម្រាប់មូលដ្ឋានលោកខណៈពួកគេជាឆ្អឹងខ្នងរបស់ប្រទេសជាតិនាពេលខាងមុខ»។
លោកថា សង្កាត់មានវិធានការចំនួនពីរដែលកំពុងតែអនុវត្តក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ទី១- គឺ អប់រំឪពុកម្តាយ និងក្មេងៗអំពីផលប្រយោជន៍នៃការសិក្សា ហើយ ទី២- គឺ ព្យាយាមស្វែងរកអាហារូបករណ៍ផ្តល់ជូនទៅដល់ក្មេងក្រីក្រទាំងនោះបានចូលរៀន តាមការចុះអង្កេតស្វែងរកមូលហេតុដែលរារាំងមិនឲ្យពួកគេចូលរៀន។
លោកបញ្ជាក់ថា កន្លងមកលោកបានចុះទៅកាន់ផ្ទះគ្រួសារក្រីក្រក្នុងភូមិអណ្តែតទឹក ក្នុងបំណងពន្យល់និងលើកទឹកចិត្តទៅកាន់ក្មេងៗដែលឈប់រៀនឲ្យងាកមកចាប់យកការរៀនសូត្រវិញតែហាក់ដូចជាមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពទេ ខណៈការស្វះស្វែងរកលុយចិញ្ចឹមជីវិតនៅតែជាកត្តាចាំបាច់សម្រាប់ពួកគេ។
លោកបន្តថា៖ «ពួកខ្ញុំជាអាជ្ញាធរបានព្យាយាមពន្យល់ពួកគាត់ តែវាហាក់ដូចជាមិនចូលត្រចៀកពួកគាត់សោះ យើងគ្មានសិទ្ធិទៅបង្ខិតបង្ខំគាត់ទេ តែយើងក៏នឹងមិនបោះបង់ចោលការព្យាយាមរបស់យើងក្នុងការជំរុញពួកគាត់ដែរ»។
លោកចៅសង្កាត់រងបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ក្នុងសង្កាត់លោកមានសាលាបឋមសិក្សាចំនួន ៦ ខ្នងនិងអនុវិទ្យាល័យចំនួន ៤ ខ្នងសម្រាប់ផ្តល់ចំណេះដឹងដល់ក្មេងៗដែលរស់នៅក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកចុងឃ្នាស ដែលមានគ្រួសារខ្មែរក្រីក្រចំនួន ៣០០ គ្រួសារក្នុងចំណោមពលរដ្ឋជាង ១០០០ គ្រួសារដែលរស់នៅចម្រុះជាតិសាសន៍ (មានវៀតណាម ៣០៧ គ្រួសារនិងជនជាតិចាម ៣៥ គ្រួសារ)។
អ្នកគ្រូប្រចាំសាលាបឋមសិក្សាចុងឃ្នាស ១ រូបដែលសុំមិនឲ្យបញ្ចេញឈ្មោះ បានឲ្យដឹងថា កត្តាចម្បងដែលរារាំងមិនឲ្យក្មេងមួយចំនួនមកសាលារៀន គឺកត្តាជីវភាពក្រីក្រនេះតែម្តង។ អ្វីដែលកាន់តែជំរុញពួកគេលែងគិតគូរ រឿងរៀនសូត្រ គឺដោយសារពួកគេរស់នៅក្នុងតំបន់ទេសចរណ៍ ដែលជាកត្តារួមចំណែកធ្វើឲ្យគ្រួសារពួកគេបែកគំនិតរកលុយ ពីព្រោះតែគិតថា ការធ្វើបែបនេះវាមានប្រយោជន៍ជាជាងទៅអង្គុយក្នុងថ្នាក់រៀនអត់មានចំណូលអីសោះ។
អ្នកគ្រូនិយាយថា៖ «ពួកគាត់រស់នៅក្នុងតំបន់ទេសចរណ៍…អ៊ីចឹងពេលពួកគាត់ [ក្មេងក្រីក្រ] ឃើញភ្ញៀវមកទស្សនាភូមិអណ្តែតទឹក គាត់មានចិត្តចង់បានលុយ ណាវ័យគាត់ឆាប់ទទួលយកឥទ្ធិពលពីសង្គមណាស់ បែបនេះវាពិតជាពិបាក នៅក្នុងការអូសទាញគាត់ឲ្យត្រឡប់មកកាន់សៀវភៅរៀនសូត្រវិញណាស់ ពីព្រោះពួកគេគិតថា រៀនគ្មានបានលុយ គ្មានបានអីស៊ីទេ រីឯមួយចំនួនទៀតពួកគេបោះបង់ការសិក្សាដោយសារតែវិបត្តិក្នុងគ្រួសារ»។
ប៉ុន្តែទោះជាបែបនេះក្តី ក៏អ្នកគ្រូម្នាក់នេះ មិនបោះបង់ការតស៊ូក្នុងការពន្យល់ណែនាំនិងលើកទឹកចិត្តពួកគេដែរ នៅពេលដែលក្មេងៗទាំងនោះមានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត ដោយក្រុមគ្រួសារនិងកង្វះខាតក្នុងការរស់នៅ។
អ្នកគ្រូនិយាយទៀតថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំអាចធ្វើបានគឺព្យាយាមព្យាបាលរបួសផ្លូវចិត្តដែលគាត់ពីការប៉ះទង្គិចក្នុងក្រុមគ្រួសារទទួលស្តាប់នូវអ្វីដែលជាបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេ ផ្តល់ដំបូន្មានល្អៗនិងសហការជាមួយអាជ្ញាធរនិងអង្គការក្រៅរាជរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនក្នុងការចូលរួមស្វែងរកដំណោះស្រាយក្នុងបញ្ហានេះ»។
អ្នកគ្រូបញ្ជាក់ថា៖ «បញ្ហានេះមិនមែនជាបញ្ហាបុគ្គលទេ តែវាជាបញ្ហារបស់យើងទាំងអស់គ្នា ដែលជាជនជាតិខ្មែរ ដែលគួរគប្បីគិតនិងពិចារណាពីបញ្ហានេះ»៕