តំណាងសហគមន៍ ៤០ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ១២ បានជួបជុំគ្នានៅតំបន់ដីក្រហម សង្កាត់ទន្លេបាសាក់ ខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ ប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិលំនៅឋានពិភពលោក។
ដោយ វិជ័យ អានន្ទ
2012-10-08
វិទ្យុអាស៊ីសេរី
ពលរដ្ឋមកពីសហគមន៍ ៤០ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ឈរប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិលំនៅឋានពិភពលោក នៅតំបន់ដីក្រហម សង្កាត់ទន្លេបាសាក់ ខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៨ តុលា ឆ្នាំ២០១២។ RFA/Vichey Anandh
ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) អ្នកស្រី ពុង ឈីវកេក មានប្រសាសន៍កណ្ដាលហ្វូងនៃអ្នកចូលរួមជិត ៦០០នាក់ថា ការប្រារព្ធទិវាលំនៅឋាននៅថ្ងៃទី៨ តុលា នេះ ដើម្បីបង្ហាញដល់រដ្ឋាភិបាលពីក្ដីទុក្ខលំបាករបស់អ្នករងគ្រោះពីការបណ្ដេញចេញ និងអ្នកកំពុងប្រឈមការបណ្ដេញចេញដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយដោះស្រាយ។
អ្នកស្រីថ្លែងបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរសិក្សាឡើងវិញពីផលប៉ះពាល់ដែលកើតចេញពីការអភិវឌ្ឍនៅពេលកន្លងមក ព្រោះការធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះ និងគ្មានលំនៅឋានសមរម្យជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស៖ «រដ្ឋាភិបាលលោកមានសិទ្ធិហើយដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ គឺមាននឹងអភិវឌ្ឍប្រទេស ប៉ុន្តែយើងសុំសំណូមពរដោយទទូចថា បើមានអភិវឌ្ឍសុំឲ្យផលវិជ្ជមានរបស់ការអភិវឌ្ឍឲ្យសមភាព។ បានន័យថា ផលវិជ្ជមានបានដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនលើសលប់ មិនមែនទៅតែក្រុមតូចមួយនោះទេ»។
ខ្លឹមសារនៃញត្តិរួមរបស់សហគមន៍ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលអានដោយអ្នកស្រី ទេព វន្នី បង្ហាញថា ពលរដ្ឋទីក្រុងភ្នំពេញ ជាង ១០ភាគរយ ស្មើនឹងប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១,៥សែននាក់ កំពុងរងគ្រោះដោយសារគ្មានផ្ទះសម្បែង។ បន្ថែមលើនេះ ខ្លឹមសារនៃញត្តិរួមនេះ ក៏បង្ហាញទៀតថា ពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះនៅថ្នាក់ជាតិមានជាង ៤សែននាក់ ហើយលទ្ធផលនៃពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់នេះ ភាគច្រើនពួកគាត់រងគ្រោះដោយសារការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុន ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍ ដែលគិតចាប់ពីឆ្នាំ២០០៣ មក។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះដែរ អ្នកស្រី ទេព វន្នី អះអាងថា របាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក សុរីយ៉ា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) សរសេរពីបញ្ហាដកហូតដីរបស់ពលរដ្ឋដោយបំពាន និងបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញដោយបង្ខំនោះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា យ៉ាងពិតប្រាកដ។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី៖ «ជាក់ស្ដែងដូចគាត់និយាយពីរបាយការណ៍នៅកម្ពុជា ពីបញ្ហាវិវាទដីធ្លី និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ពួកខ្ញុំគាំទ្រ និងស្ញប់ស្ញែង និងលើកទឹកចិត្តដល់គាត់ ដែលគាត់ខំប្រឹងធ្វើការយកការពិតរបស់ពួកខ្ញុំយកទៅផ្សព្វផ្សាយដល់បណ្ដាអន្តរជាតិឲ្យបានដឹង ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលខ្ញុំផងដែរ»។
ស្របគ្នានេះដែរ តំណាងសមាគមធាងត្នោត លោក អ៊ី សារ៉ុម មានប្រសាសន៍ថា ការរៀបចំទិវាលំនៅឋាននេះឡើង ប្រាថ្នារំលឹករដ្ឋាភិបាលឲ្យភ្ញាក់ខ្លួន និងក្រឡេកមើលទុក្ខលំបាករបស់ពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយសារផែនការនៃការអភិវឌ្ឍកន្លងមក និងសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាឡើងវិញនូវទង្វើរបស់ខ្លួន ដែលបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញដោយបង្ខំ និងបំភិតបំភ័យពួកគាត់ ព្រមទាំងធ្វើឲ្យពួកគាត់គ្មានផ្ទះសម្បែងសម្រាប់ស្នាក់នៅ។
ការធ្វើបែបនេះជាអំពើផ្ទុយនឹងស្មារតីបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សមួយអន្លើដោយកាតិកសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ ជាពិសេសផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
លោក អ៊ី សារ៉ុម៖ «រំលឹកដល់រដ្ឋាភិបាលសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ ហើយនិងធ្វើយ៉ាងណាបញ្ឈប់ការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ បញ្ឈប់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងដីធ្លី ដើម្បីទុកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទទួលបាននូវលំនៅឋានដ៏សមរម្យមួយ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការអធិប្បាយជុំបញ្ហានេះពីមន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោ ផៃ ស៊ីផាន បានទេ នៅថ្ងៃទី៨ តុលា ដោយលោកសុំឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ទាក់ទងទៅមន្ត្រីសាលាក្រុង និងក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់វិញ។
បទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស រួមនឹងមាត្រា១១ នៃកាតិកសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ បានចែងថា មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិទទួលបានលំនៅឋានសមរម្យ រួចផុតពីការបណ្ដេញចេញដោយបំពាន។
រីឯមាត្រា ៤៤ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ ហើយសិទ្ធិកាន់កាប់នេះមិនត្រូវបានគេរំលោភឡើយ។ ការដកហូតសិទ្ធិនៃការកាន់កាប់នេះបាន លុះត្រាគេធ្វើឡើងដើម្បីយកទ្រព្យនោះទៅបម្រើឲ្យផលប្រយោជន៍សាធារណៈ។ ទោះយ៉ាងណារដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏ចែងបន្ថែមទៀតថា ការដកហូតសិទ្ធិនៃការកាន់កាប់នេះបាន លុះត្រាណារដ្ឋមានសំណងសមរម្យជូនម្ចាស់សិទ្ធិនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
ពួកអាក្បត់ជាតិវានិយាយអី ក៏មិនគិត ថាក្នុងនាមជាតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទិ្ធមនុស្សប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា រឿងអីសម្តេចជោរបែរជានិយាយបែបល្ងង់ខ្លៅថា ឲ្យគាត់ទៅជួយប្រទេសខ្លួនវិញទៅល្អជាង? មានន័យថាអសបជ សុទ្ធតែពួកល្ងង់ខ្លៅអី?
សួរថាបើយើងគ្រាន់បើ ម៉េចក៏មិនព្រមជួបគាត់ពេលមកដល់ប្រទេសខ្មែរម្តង មិនជួបហើយហ៊ានជេរគេទៀត បើយើងគ្មានកំហុស សូមលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអសបជ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ? ហើយមានភស្តុតាងណាខ្លះដែលថាគេបំផ្លើសនោះ?
សង្កេតឃើញថា គ្មានហ៊ានទេ ជាមួយGlobal Witness ក៏អីចឹង ឡប់មែន? ចៅហ្វាយបញ្ជាឲ្យឈ្លោះ គឺធ្វើភា្លមទោះជានរណាក៏ដោយ មិនគិតដល់កត្តិយសជាតិលើឆាកអន្តរជាតិសោះ អាមនុស្សពាល!!!
អ្នកស្រី ទេព វន្នី៖ «ជាក់ស្ដែងដូចគាត់និយាយពីរបាយការណ៍នៅកម្ពុជា ពីបញ្ហាវិវាទដីធ្លី និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ពួកខ្ញុំគាំទ្រ និងស្ញប់ស្ញែង និងលើកទឹកចិត្តដល់គាត់ ដែលគាត់ខំប្រឹងធ្វើការយកការពិតរបស់ពួកខ្ញុំយកទៅផ្សព្វផ្សាយដល់បណ្ដាអន្តរជាតិឲ្យបានដឹង ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលខ្ញុំផងដែរ»។
ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលខ្ញុំដែរ….ហាស ហាស ហាស…ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលខ្ញុំធ្វើភ្លើ ល្ងង់ និងថ្លង់។
មួយទៀតហា៎…អញដូចឃើញក្មេងពីរនាក់នៅអង្គុយហិ ម្សិលមិញ…ចឹងពួកសិទ្ធមនុស្សទៅជួលក្មេងៗ អោយមកប្រារព្ធទិវានេះ រឺ?!
មើលសូមអញ្ជើញ អាមោឃ អ្នកស្រែនៅក្រុង ហៅអា JML មកបកស្រាយតិចមើល…!!
មោឃសុទ្ធ!!!
មានការអីអាច ជម្រាបជូននាយករដ្ធមន្ដ្រីបាន មិនបាច់ធ្វើបាតុកម្មបំរើនយាបាយឡើយ នាំតែស្រុករញីរញ៉ៃទេ!!!
មានការអីអាច ជម្រាបជូននាយករដ្ធមន្ដ្រីស្របច្បាប់ដោះស្រាយបាន មិនបាច់ធ្វើបាតុកម្មបំរើនយាបាយឡើយ នាំតែស្រុករញីរញ៉ៃទេ!!!
ខ្ញុំមាតាអាពាល JML, មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើពាលទាំងឡាយ ដែលអាកូនតេរច្ឆានខ្ញុំ បានប្រព្រឹត្ត
ចង់សួរពួកលោកCheath JML តើធ្លាប់សិក្សារៀនសូត្រទេ ធ្លាប់អានសៀវភៅទេ?
សៀវភៅភាគច្រើន អ្នកនិពន្ធមិនដែលសរសេរអះអាងថាខ្លួនសរសេរក្បោះក្បាយត្រឹមត្រូវឥតចន្លោះនោះទេ ទាំងសៀវភៅបរទេស និងខ្មែរ គឺគេតែងបន្ទាបខ្លួនគេ ដោយសរសេរឃ្លាប្រយោគដ៍ថ្លៃថ្នូរសមជាអ្នកចេះដឹង ថា យើងខ្ញុំរីករាយ និងស្វាគមន៍នូវមតិយោបល់រិះគន់ កែលំអ ស្ថាបនា ….។
មិនមែនចាំតែគេសរសើរទាំងឃើញខុស និងមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ដូច្នេះបើគ្រាន់បើម៉េចក៏មិនតទល់នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ រួចលើកយកអំណះអំណាងឲ្យសមជិកប្រទេសដ៏ទៃគេជួយវិនិច្ឆ័យផងទៅ បានតែខ្លាំងក្នុងឆ្នាំងនិយាយដោយគ្មាននរណាហ៊ានប្រកែក គេល្ងង់សម្តេចចេះរហូត។
បាត់ដី កោះ មិនរកវិធីដោះស្រាយបែរជាជេរពួកជំនាន់មុនថាមនុស្សភ្លើ!!!
សម្តេចរៀនសូត្រកំរិតណា បានជាបានទទួលបណ្ឌិតអត់ប្រឡងនឹងគេដែរ? ពួកអស់លោកស្រាវជ្រាវ រកភស្តុតាងបង្ហាញជាសាធារណៈ ផ្សព្វផ្សាយតាមវិទ្យុទូរទស្សន៍ឲ្យប្រជារាស្រ្តដឹងផង ហ៊ានអត់?
តាមប្រវត្តិជាទាហ៊ានខ្មែរក្រហមទេ មែនអត់? ចរិតមិនខុសពីប៉ុលពត ធ្វើឯងគ្រាន់បើ?
សុទ្ធតែដឹងគុណ៧មករា បើគ្មានថ្ងៃ៧មករាក៏គ្មានថ្ងៃនេះដែរ ? ម្តេចក៏មិនថាបើគ្មានប៉ុលពត ក៏សម្តេចនៅតែជាក្មេងវត្តឬនាយទាហ៊ានខ្មែរក្រហមផង? គឺវាតៗគ្នាអីចឹង ? សុទ្ធតែកសាងប្រទេសតាំងពីបាតដៃទទេ ចុះហេតុអីប្រជារាស្រ្តកាន់តែក្រ គ្មានដីធ្វើស្រែចំការ ? ធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ រោះរ៉ែ ត្បូងពេជ្រមានតំលៃបាត់ទៅណា ? នរណាបំផ្លាញ ?
ខំលប់អ្វីដែលគេខំកសាង រួចដាក់ឈ្មោះខ្លួនឯង ទៅកើត ? តោពីរ ? គ្រុឌប្រយុទ្ធជាមួយហនុមាន ? គេមិនដែលយកទីក្រុងចាស់មកធ្វើទីក្រុងថ្មី នាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រវត្តិសាស្រ្ត និងទីតាំងរស់នៅរបស់ប្រជាជនទេ គឺមានតែបង្កើតទីក្រុងថ្មីមួយទៀត ចៀសវាងផលប៉ះពាល់ មានមើលប្រទេសគេទេដូចជាប្រទេសបារាំង ខាងអឺរ៉ុប ខាងលិចអីហ្នឹង គេរក្សារអគារសម័យដើមមានសភាពល្អប្រសើរណាស់។
ប្រជាជនខ្មែរមិនចេះដាំដំឡូងទេ មិនចេះដាំកៅស៊ូទេ …???? ចាប់បាច់ឲ្យបរទេសវិនិយោគ ??? តាមពិតលក់ព្រៃឈើឲ្យឈ្មួញសោះ បើគ្រាន់បើរកតែទីផ្សារសំរាប់រាស្រ្តឲ្យបានទៅបានហើយ កុំឲ្យតែប្រទេសជិតខាងធ្វើផ្គរធ្វើភ្លៀងស្រាច់តែចិត្ត ហាងឆេងលើគេនោះ នរណាអាភ្លើ????
សុំសួរថាចាប់បានរបស់ឥវ៉ាន់រត់ពន្ធ ??? មានដែលឆ្ងងទេរបស់ទាំងហ្នឹងវាចូលមករបៀបម៉ិច ??? នរណាអនុញ្ញាតិ ?? គឺងាយទេបើពិតជាចង់ដឹង ដូចសម្លកំពឹសអីចឹង ??? គឺសួរអ្នកនាំចូលទៅដឹងហើយ???
មួយម៉ាត់ណាក៏គេភ្លើ ចុះមានដែលមើលខ្លួនឯងយ៉ាងម៉េចដែរ???
សូមឆ្លើយសំនួរទាំងនេះផង អរគុណ!
កោតលោកហ៊ុនសែនមិនលឺមិនឃើញទុក្ខវេទនារបស់រាស្រ្តគាត់ដែលកើតចេញទឹកប៊ិចរបស់គាត់ចុះហត្ថលេខាឲ្យក្រុមហ៊ុនគ្នាគាត់អភិវឌ្ឍន៍ដោយប្លន់យកដីរាស្រ្តបណ្តេញរាស្រ្តចេញពីផ្ទះសម្បែងដីស្រែចំការរបស់ខ្លួនដែលខំប្តូរផ្តាច់បានមកដោយញើសដោយឈាម។កោតលោកហ៊ុន សែនប្រឌិតរឿងតូចមួយឲ្យទៅជាមហារឿងដ៏ថោកទាបទៅរួច គ្រាន់តែប្រជាពលរដ្ឋមួយតំបរស្វារួបរួមគ្នាតវានិងទាមទារសិទ្ធិក្នុងការរស់នៅនិងកាន់កាប់ដីធ្លីដែលត្រូវក្រុមហ៊ុនរំលោភបំពានសោះ ចោទដាក់បន្ទុកគ្នាថាប្រមូលកំលាំងធ្វើអប្បគមន៍ វាហួសពេក ការងារប្រើតែនគរបាល៤ទៅ៥នាក់រឺក៏អជ្ញាធរសង្កាត់ស្រុកចុះទៅធ្វើការដោះស្រាយពន្យល់និងចាត់វិធានការវាចប់បាត់ទៅហើយ ម៉ែលេងយកសុទ្ធតែកម្លាំងចម្រុះអន្តរក្រសួងទៅបង្រាបគ្នាដែលគ្នាមានត្រឹមចម្ពាមកៅស៊ូ ធ្នូរ ស្នារ អាវុធក្មេងបាញ់ចាបនិងរាស្រ្តដើរព្រៃតែប៉ុណ្ណោះ។ មិនខ្មាស់ពិភពលោកទេរឺអីប្រឌិតរឿងគ្មានទំនងអីបន្តិចសោះ អូយអាក្រក់មែនគ្រាន់តែខ្លាចគេបាញ់ក្តសោះចោទគ្នាថាបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ អូមាយហ្៊្កត!
ខ្លួនជាតេជោតេជះឈ្នះអស់សត្រូវ ឈ្នះខ្លាំងពេកទៅខ្លាចចំពាមកៅស៊ូ
ធ្លាប់ប្រយុទ្ធក្នុងសង្រ្គាមអស់ពេលយ៉ាងយូ ដល់ខ្លាយជាគ្រូខ្លាចសិស្សមតេយ្យ។
សម្តីប៉ប៉ោចស្គាល់ខ្លោចគ្មានសល់ មិនដែលចេះខ្វល់ប្រជាក្រក្រី
អនុសាសន៍យុទ្ធសាស្រ្តឆ្កាជើងឆ្កាដៃ លក់ទឹកលក់ដីលក់ព្រៃលក់ដីក្នុងក្រុង។
តាំងខ្លួនអាចារ្យចិត្តអ្នកសច្ចាំង សម្តីកោងខ្លាំងដួចខ្មាំងយៀកកុង
លក់ខ្ទេចគ្មានសល់ដីរាស្រ្តខាងក្នុង រួចដើរយកប៊ុងចែកដីព្រៃស្វា។
ខ្ញុំសូមខ្លាចហើយអគ្គមហាបណ្ឌិត លោកមានមហិទ្ធិរិទ្ធិសាហាវដូចខ្លា
ម្រឹគ្គីម្រឹគ្គាប្រជាទុក្ខា តែពាន់លានដុល្លាគ្រួសារលោកមាន។
ធ្លាប់ជាយុទ្ធជនតស៊ូប្តូូផ្តាច់ ប្តូរឈាមប្តូសាច់នឹងខ្មាំងទន្រ្ទាន
បិសាចប៉ុលពតពួកអាស្រេកឃ្លាន ឲ្យងាប់អន្តរធានគ្មានអុសដុតខ្មោច។
វរភាពអស្ចារ្យសែនស្ញប់ស្ញែង មោះមត់ខែងរែងមានប្រយោជន៍
រំដោះជាតិទឹកដីពីឋានខ្មោច ប្រជាសែនស្ញោចគោរពអ្នក។
ជាងសាមសិបឆ្នាំកម្មបានប្តូរ ទឹកភ្នែករាស្រ្តហូប្រាកដជាក់
ខ្ញុំសុំនិយាយស្តីមិនលាក់ សីលធម៌ជាតិធ្លាក់ហួសប្រមាណ។
អ្នកមានអំណាចកាចឃោរឃៅ ប្រជាជនត្រូវពួកអាតិរិច្ឆាន
រំលោភយកដីផ្ទះភូមិឋាន ទុក្ខគ្មានស្រាកស្រានសែនអនិច្ចា។
ទេវតារាស្រ្តតែងជឿគោរព បែរមកងុលងប់នឹងដុល្លា
អំណាចបុណ្យសក្តិស្រីនិងស្រា ជាមួយពួកអាកាកសំណល់។