ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2022.10.07
RFA
ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង
កញ្ញា សេង ធារី ក្នុងសម្លៀកបំពាក់អប្សរា និងមេធាវីសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរបស់កញ្ញា គឺលោក ចារិត ហ្គិនស័រ (Jared Genser) ថ្លែងទៅកាន់អាសែត កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នំាំ២០២២។ AP
មេធាវីសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរបស់កញ្ញា សេង ធារី ព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងប្រឈមនឹងផលវិបាកកាន់តែខ្លាំង បើនៅតែបន្តឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី កាន់តែយូរ។ មេធារីរូបនេះ ប្ដេជ្ញាថា ក៏នឹងជំរុញទៅលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃឌិន (Joe Biden) មិនឱ្យជួបផ្ទាល់ជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ជាលក្ខណៈទ្វេភាគីនៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន (ASEAN) នាពេលខាងមុខនេះទេ។ លោកថា លោកនឹងរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយដែលមានទាំងអស់ដើម្បីធានាថា តម្លៃនៃការខាតបង់ដោយសារតែការឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី នឹងមានច្រើនលើសលប់ហួសពីផលចំណេញដែលលោក ហ៊ុន សែន ទទួលបាន។
សូមតាមដានបទសម្ភាសន៍រវាងលោក មាន ឫទ្ធិ និងមេធាវីសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរបស់កញ្ញា សេង ធារី គឺលោក ចារិត ហ្គិនស័រ (Jared Genser) ជុំវិញការណ៍ដែលលោកព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងប្រឈមផលវិបាកកាន់តែខ្លាំង បើនៅតែបន្តឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី កាន់តែយូរ នោះដូចតទៅ
លោក មាន ឫទ្ធិ៖ ថ្មីៗនេះមានរឿងរ៉ាវជាច្រើនកំពុងវិវត្តន៍ទាក់ទងនឹងសំណុំរឿងកញ្ញា សេង ធារី។ ជាក់ស្តែង តុលាការកំពូលបានបដិសេធមិនអនុញ្ញាតឱ្យកញ្ញានៅក្រៅឃុំ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រសួងមហាផ្ទៃក៏មិនឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើពីមេធាវីរបស់កញ្ញា សេង ធារី នៅកម្ពុជាដែលបានស្នើសុំឱ្យបញ្ជូនកញ្ញាពីពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារមកពន្ធនាគារនៅភ្នំពេញវិញ។ តើលោកមានប្រតិកម្មយ៉ាងណាដែរជុំវិញរឿងនេះ?
លោក ចារិត ហ្គិនស័រ៖ ខ្ញុំគិតថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅមិនទាន់យល់ច្បាស់នៅឡើយពីសារដែលថាភាពរួចទោសពៃរ៍ ឬនិទ្ទណ្ឌភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ នឹងមិនត្រូវបានអត់ឱនឱ្យជាដាច់ខាត។ ខ្ញុំគិតថា នៅទីបំផុតទៅ រដ្ឋាភិបាលនេះនឹងយល់អំពីសារនេះ ហើយពួកគេនឹងយល់កាន់តែច្បាស់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំសូមថ្កោលទោសសេចក្តីសម្រេចទាំងនោះ។ ច្បាស់ណាស់ថា ដោយគ្មានមន្ទិលសង្ស័យ កញ្ញា សេង ធារី រួមទាំងអ្នកទោសនយោបាយជាច្រើននាក់នៅកម្ពុជា កំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយសារតែការអនុវត្តនូវសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពនៃការប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធី និងសិទ្ធិចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ របស់ពួកគេជាដើម។
លោក មាន ឫទ្ធិ៖ ក៏ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ជ្រើសរើសយកការបន្តឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី ជាជាងដោះលែងកញ្ញាដូចតាមសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ឬសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ក្នុងន័យនេះ តើនឹងមានផលវិបាកអ្វីខ្លះចំពោះរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ប្រសិនបើពួកគេជ្រើសរើសបន្តឃុំខ្លួនកញ្ញាពេញរយៈពេលនៃការកាត់ទោស ៦ឆ្នាំនោះ?
លោក ចារិត ហ្គិនស័រ៖ ខ្ញុំគិតថា នឹងមានសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងៗទៅលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពីគ្រប់ច្រកល្ហកទាំងអស់ ដែលខ្ញុំមិនចាំបាច់លើកឡើងជាសាធារណៈនៅពេលនេះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំអាចនិយាយបានយ៉ាងច្បាស់ថា ផ្អែកតាមកិច្ចសន្ទនារបស់ខ្ញុំនៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន (Washington) និងនៅអឺរ៉ុប (Europe) ហើយនិយាយដោយទូលាយទៅ គឺថា សំណុំរឿងរបស់កញ្ញា សេង ធារី គឺជាសំណុំរឿងជាឧទាហរណ៍មួយនៅកម្ពុជា។ អ្វីដែលកំពុងកើតមានទៅលើកញ្ញា សេង ធារី គឺប្រាប់ឱ្យគេឯងដឹង និងគឺជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងកាន់តែច្បាស់អំពីរឿងរ៉ាវនានាដែលកំពុងតែកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជានាពេលសព្វថ្ងៃនេះ។ ការឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី កាន់តែយូរដោយរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន នោះនឹងធ្វើឱ្យមនុស្សម្នាកាន់តែច្រើនដឹងឮកាន់តែខ្លាំងអំពីរបបផ្ដាច់ការនេះ និងការណ៍ដែលរបបនេះពុំមានឆន្ទៈអនុញ្ញាតឱ្យមានសំឡេងនយោបាយប្រឆាំង ព្រមទាំងវិធីដែលលោក ហ៊ុន សែន រក្សាអំណាចដោយប្រើកណ្តាប់ដៃដែករបស់គាត់។ ដូច្នេះ យើងនឹងរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីធានាថា តម្លៃនៃការខាតបង់ដោយសារតែការឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី នឹងមានច្រើនលើសលប់ហួសពីផលចំណេញដែលលោក ហ៊ុន សែន ទទួលបាន។ ហេតុដូច្នេះ នៅទីបំផុត លោក ហ៊ុន សែន នឹងគិតគូរឡើងវិញអំពីតម្លៃនៃការខាតបង់ទាំងនេះធៀបនឹងផលចំណេញដែលលោកទទួលបាន។
លោក មាន ឫទ្ធិ៖ ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការតស៊ូមតិវិញ យើងដឹងថា មានការថ្កោលទោសយ៉ាងសម្បើមជាអន្តរជាតិនៅមុនពេលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានខាងមុខនេះ និងភ្លាមៗក្រោយការបញ្ជូនកញ្ញាទៅឃុំខ្លួននៅពាក់កណ្តាលខែមិថុនាកន្លងទៅ។ តើលោកមានក្តីរំពឹងទេដែលថា សហគមន៍អន្តរជាតិអាចមានឥទ្ធិពលក្នុងការដាក់សម្ពាធទៅលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យដោះលែងកញ្ញា សេង ធារី ឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន?
លោក ចារិត ហ្គិនស័រ៖ បាទ! ខ្ញុំគិតថា ពិតណាស់ ឥទ្ធិពលពីសហគមន៍អន្តរជាតិនឹងច្បាស់ជាធរមាន។ ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំមិនចង់និយាយអំពីអ្វីដែលយើងកំពុងតែធ្វើនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ នឹងមានវិធីសាស្ត្រក្តៅៗមួយចំនួន ដែលលោក ហ៊ុន សែន នឹងយល់យ៉ាងច្បាស់ថា សហគមន៍អន្តរជាតិ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេស កំពុងតែផ្តោតលើសំណុំរឿងរបស់កញ្ញា សេង ធារី ហើយនឹងសំណុំរឿងរបស់អ្នកទោសនយោបាយដទៃទៀតនៅកម្ពុជា។ យើងក៏នឹងជំរុញទៅលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃឌិន (Joe Biden) មិនឱ្យជួបជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ជាលក្ខណៈទ្វេភាគីឡើយ លើកលែងតែធ្វើដូច្នោះជាលក្ខណៈពហុភាគីជាមួយក្រុមមេដឹកនាំអាស៊ានដទៃទៀត នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។ ការណ៍ដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ឃុំខ្លួនកញ្ញា សេង ធារី កាន់តែយូរ និងអ្នកទោសនយោបាយដទៃទៀត នោះរដ្ឋាភិបាលនេះនឹងរងនូវផលវិបាកកាន់តែខ្លាំង។
លោក មាន ឫទ្ធិ៖ តើអាចនឹងមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ណាមួយដោយក្រុមការងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការឃុំខ្លួនតាមទំនើងចិត្តជុំវិញសំណុំរឿងរបស់កញ្ញា សេង ធារី នេះ ដែរឬទេ?
លោក ចារិត ហ្គិនស័រ៖ បាទ! វាត្រូវការឆ្លងកាត់នូវដំណាក់កាលបន្ថែមទៀតជុំវិញសំណុំរឿងនេះ។ ដូច្នេះហើយ យើងត្រូវការពេលវេលាខ្លះទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលយើងដាក់សំណុំរឿងនេះទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ យើងនឹងបញ្ចេញព័ត៌មាននេះឱ្យដឹងជាសាធារណៈអំពីការដាក់របាយការណ៍របស់យើងទៅកាន់ក្រុមការងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីឱ្យមនុស្សម្នាទូទៅអាចយល់ដឹងអំពីអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើ។ ថ្មីៗនេះ យើងទើបតែទទួលបានរបាយការណ៍ដ៏សំខាន់មួយ ដែលចេញផ្សាយដោយមូលនិធិ គ្លូនីយ៍ ដើម្បីយុត្តិធម៌ (Clooney Foundation for Justice) និងគណៈមេធាវីអាមេរិកាំង (American Bar Association)។ ស្ថាប័នទាំងនេះមានអ្នកជំនាញឃ្លាំមើលសវនាការរបស់ពួកគេ ដែលជាអ្នកឃ្លាំមើលដោយឯករាជ្យ ចាំតាមដានឃ្លាំមើលសវនការរបស់កញ្ញា សេង ធារី។ ថ្មីៗនេះ ស្ថាប័នទាំងនេះបានបញ្ចេញរបាយការណ៍លម្អិតមួយដែលដាក់ចំណាត់ថ្នាក់អាក្រក់បំផុតដល់កម្រិត F ផ្អែកលើកម្រិតពី A ដល់ F ហើយបានថ្កោលទោសសវនាការលើសំណុំរឿងរបស់កញ្ញា សេង ធារី ថាធ្វើឡើងមិនស្របតាមលក្ខខណ្ឌតម្រូវនានានៃច្បាប់អន្តរជាតិទាំងស្រុងនោះឡើយ។
លោក មាន ឫទ្ធិ៖ សំណួរចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំ។ យើងងាកមកនិយាយអំពីស្ថានភាពរបស់កញ្ញា សេង ធារី នៅក្នុងពន្ធនាគារនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលនៅខេត្តព្រះវិហារវិញម្តង។ យើងបានដឹងតាមរយៈមេធាវីរបស់កញ្ញា សេង ធារី នៅកម្ពុជាថា កញ្ញាត្រូវបានបដិសេធមិនឱ្យអនុវត្តសេរីភាពគោរពជំនឿសាសនារបស់កញ្ញា។ ទន្ទឹមគ្នានោះ កញ្ញា សេង ធារី ក៏បានកើតជំងឺកូវីដ១៩ក្នុងអំឡុងពេលឃុំខ្លួន។ កញ្ញាត្រូវគេដាក់ឃុំក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងដែលមានស្ថានភាពចង្អៀតណែន និងអាក្រក់។ តើលោកមានប្រតិកម្មបែបណាដែរចំពោះស្ថានភាពទាំងនេះ?
លោក ចារិត ហ្គិនស័រ៖ ជាថ្មីម្តងទៀត នេះគឺជាជម្រើសបែបឆោតល្ងង់មួយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ខ្ញុំចង់មានន័យថា កញ្ញា សេង ធារី គឺជាអ្នកទោសនយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលម្នាក់។ ការពិតជាក់ស្តែង កញ្ញាទទួលរងនូវការប្រព្រឹត្តយ៉ាងអាក្រក់មកលើកញ្ញា។ ប្រាកដណាស់ ដូចដែលអ្នកដឹងហើយ នៅពេលដែលនរណាម្នាក់ទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ដូចកញ្ញា សេង ធារី ហើយត្រូវបានគេប្រព្រឹត្តយ៉ាងអាក្រក់បែបនេះ តើវាមានន័យយ៉ាងណាដែរសម្រាប់អ្នកទោសទូទៅ ឬអ្នកទោសនយោបាយជារួមនៅកម្ពុជានោះ? ចម្លើយគឺវាមានន័យថា ស្ថានភាពរបស់ពួកគេនៅក្នុងពន្ធនាគារ ពិតជាអាក្រក់មែនទែន។ អ្នកដឹងទេ? ដោយសារតែកញ្ញា សេង ធារី មានឆន្ទៈ និងកម្លាំងកាយរឹងមាំនេះហើយ ការណ៍នេះបានធ្វើកញ្ញាអាចយកឈ្នះចំពោះស្ថានភាពអាក្រក់បែបនេះពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃបាន។
ក៏ប៉ុន្តែ ច្បាស់ណាស់ថា មានលក្ខខណ្ឌតម្រូវជាច្រើនដោយច្បាប់អន្តរជាតិចំពោះការប្រព្រឹត្តមកលើបុគ្គលនៅក្នុងពន្ធនាគារ។ យើងនឹងរំលេចឱ្យគេឯងបានដឹងថា ពិតជាមានករណីរំលោភបំពានទៅលើវិធាន និងបទបញ្ញត្តិអន្តរជាតិទាំងនេះប្រាកដមែន ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងប្រឆាំងនឹងកញ្ញា សេង ធារី នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ ដូចជាករណីចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ឬកង្វះការទទួលបានការថែទាំផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ ការរំលោភសិទ្ធិអនុវត្តជំនឿសាសនារបស់កញ្ញាជាដើម ព្រមទាំងការសម្រេចតាមទំនើងចិត្តបញ្ជូនកញ្ញាទៅឃុំខ្លួននៅទីជនបទដែលត្រូវប្រើពេលធ្វើដំណើររហូតដល់ប្រមាណ ៦ម៉ោងពីភ្នំពេញ ក្នុងគោលដៅធ្វើឱ្យមេធាវីរបស់កញ្ញា និងក្រុមគ្រួសារកញ្ញា សេង ធារី កាន់តែពិបាកមិនអាចឱ្យពួកគេទៅសួរសុខទុក្ខកញ្ញាបាន។ ដូច្នេះ ទាំងនេះគឺជាឧទាហរណ៍ដ៏ច្បាស់ក្រឡែតនៃការរំលោភបំពានសិទ្ធិរបស់កញ្ញា រួមទាំងករណីដែលកញ្ញាមិនអាចផ្ញើសំបុត្រស្នាមចេញទៅក្រៅបានផងដែរ។ កញ្ញាមិនអាចហៅទូរស័ព្ទ ឬប្រាស្រ័យទាក់ទងតាមអ៊ីនធឺណិតបានឡើយ។
ជាថ្មីម្តងទៀត ទាំងនេះគឺជារឿងរ៉ាវដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងដើម្បីដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងមកលើកញ្ញា សេង ធារី និងដើម្បីធ្វើឱ្យជីវិតរបស់កញ្ញាកាន់តែវេទនា ព្រមទាំងព្យាយាមបំបាក់ស្មារតីកញ្ញា។ ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា ដោយបានស្គាល់កញ្ញាអស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកហើយ លោក ហ៊ុន សែន និងរបបរបស់លោក ពិតជានឹងមិនអាចបំបាក់ស្មារតីរបស់កញ្ញា សេង ធារី បានជាដាច់ខាត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
play the game of politic whit the dump brain . sooner or later HUN SEN will responsible for every thing