2024.04.24
RFA
ម្សៅជ្រែដែលកសិករស្រុកកោះធំផលិតឡើង លក់ក្នុងទីផ្សារ។ រូប៖ ពលរដ្ឋផ្តល់ឱ្យ
ពលរដ្ឋរស់នៅស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាលមួយចំនួនប្រឈមនឹងបាត់បង់មុខរបរធ្វើម្សៅជ្រែលក់ ដោយសារបញ្ហាគ្មានទីផ្សារលក់ផលិតផល និងដើមជ្រែប្រឈមនឹងផុតពូជ ខណៈអ្នកខ្លះបោះបង់មុខរបរនេះចោល។ ថ្វីត្បិតការផលិតម្សៅជ្រែលក់ត្រូវការកម្លាំងពលកម្មច្រើន និងទទួលបានប្រាក់ចំណូលទាបក្ដី ប៉ុន្តែមុខរបរមួយនេះជាអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកភូមិពោធិមិត្ត ស្រុកកោះធំ។មុខរបរផលិតម្សៅជ្រែពីដើមជ្រែលក់ដើម្បីរកប្រាក់កម្រៃចិញ្ចឹមជីវិតគឺជាមុខរបរតជំនាន់តាំងពីដូនតារបស់អ្នកភូមិពោធិមិត្ត ឃុំលើកដែក ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាល។ ទោះបីជាដើមជ្រែនេះផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រួសារដែលរស់នៅពឹងផ្អែកលើការធ្វើម្សៅជ្រែលក់ក្ដី ក៏រដ្ឋាភិបាលមិនបានខ្វាយខ្វល់រកទីផ្សារលក់ផលិតផលឱ្យពួកគាត់ដែរ។
អាជីវករផលិតម្សៅជ្រែ នៅស្រុកកោះធំ លោក យ៉ិ ទឿ ឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងថា លោកប្រកបមុខរបរធ្វើម្សៅជ្រែលក់នេះបន្តពីដូនតារបស់លោកមកដោយក្នុងមួយថ្ងៃរកប្រាក់ចំណូលបានចន្លោះពី៥ម៉ឺនរៀល ទៅដល់១០ម៉ឺនរៀល បន្ទាប់ពីទូទាត់ប្រាក់ឱ្យកម្មករ និងដើមជ្រែ។
លោក យ៉ិ ទឿ៖ «អ៊ីចឹងបងប្អូនគួរពិចារណាជួយធ្វើម៉េចឱ្យមានតម្លៃជ្រែហ្នឹងឱ្យមានហាងឆេងបានតម្លៃមិនទារដល់ខ្ពស់ពេកទេបានត្រឹមតែ៣ពាន់ ២ពាន់៥រយចេះតែទៅហើយចេះតែទៅរលូនទៅមុខទៀតហើយពីព្រោះតម្លៃឥឡូវវាទាបពេលហ្មងសឹងតែបោះបង់ចោលមិនស្ដាយរបស់គ្រាន់តែថាអានេះរបស់ ធ្លាប់ធ្វើតាំងពីដូនតាមកចេះតែធ្វើតៗរហូតទៅទេពីព្រោះ ១៥នាក់ នៅសល់តែ ៨នាក់ទេ»។
អាជីវករវ័យ ៦០ឆ្នាំរូបនេះបន្តថា ម្សៅជ្រែក្នុងមួយគីឡូក្រាមតម្លៃ ១ពាន់ ២រយរៀល ហើយដោយសារបញ្ហាតម្លៃថោកនេះធ្វើឱ្យលោកចង់បោះបង់មុខរបរនេះម្ដងម្កាលដែរ។ លោកបន្ថែមថា បើរដ្ឋាភិបាលរកទីផ្សារលក់ផលិតផលបាន នោះពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍របស់លោកក៏មានការងារធ្វើដែរ។
លោក យ៉ិ ទឿ៖ «សម្រាប់ខ្ញុំអ្នកអត់គឺចេះតែធ្វើហើយពីព្រោះរបរយើងវាមានទៅហើយតិចតួចស្ដួចស្ដើងក៏ចេះប្រឹងចេះតែប្រែងទៅមិនទៅណាទេ ចេះតែតស៊ូទៅមុខទៀតមិនដឹងធ្វើម៉េច។ អ៊ីចឹងបានថា សុំបងប្អូនខាងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នាយ៉ាងដូចខ្ញុំអ្នកធ្វើហ្នឹង។ សុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលជួយកែច្នៃម្សៅជ្រែ ឱ្យវាមានតម្លៃអីតិចទៀតទៅ ពីព្រោះយើងគិតទៅក្នុងថៅកែមួយកន្លែងផលិតផលមួយអាចជួយចិញ្ចឹមបាន ៥៦គ្រួសារដែរអ៊ីចឹងបានថា ជួយចិញ្ចឹមគ្នាទៅវិញទៅមកទេ»។
ដើមជ្រែនេះក៏ប្រឈមនឹងការផុតពូជផងដែរ ដោយសារពុំមានអ្នកដាំបន្ត ឬស្គាល់ពីដើមនេះឡើយ។ ចំណែកការដាំដុះវិញគឺត្រូវចំណាយពេលយូរ ពោលចន្លោះពី៣០ឆ្នាំ ដល់ ៦០ឆ្នាំឡើងទៅទើបអាចយកមកកិនធ្វើជាម្សៅជ្រែបាន។ រីឯស្លឹកជ្រែវិញគេអាចច្នៃធ្វើជាកន្ទេល អង្រឹង និងក្រងប្រក់ដំបូលផ្ទះជាដើម។
អាជីវករផលិតម្សៅជ្រែម្នាក់ទៀតនៅឃុំលើកដែក លោក ស៊ាង លាងអ៊ី បារម្ភថា កូនចៅជំនាន់ក្រោយអាចមិនស្គាល់ដើមជ្រែនេះដោយសារ បច្ចុប្បន្នពលរដ្ឋលក់ដីឱ្យក្រុមហ៊ុនចិន ហើយក្រុមហ៊ុនឈូសដើមជ្រែចោល។ លោកបន្តថា ម្សៅជ្រែនេះអាចយកទៅធ្វើជានំបញ្ចុក លូតឆា តាំងហ៊ុន ឬមីសួ និងធ្វើជាបង្អែមបានច្រើនមុខ។
លោក ស៊ាង លាងអ៊ី៖ «ហើយនិងនំកូរនំអីលក់តាមសាលាតាមផ្សារ ខ្ញុំមានម៉ូយខ្ញុំគាត់ធ្វើនំលក់ហូរហែអ៊ីចឹងដែរ នំគេចាក់មួយចានតូចៗដូចចាហួយ ហើយនិងនំកាត់ថាសដូចបាយត្រៀបយើងហ្នឹងធ្វើហើយចាក់មួយជាន់ៗហើយដាក់ស្នូលសណ្ដែកអីហ្នឹងក៏ឆ្ងាញ់ម្យ៉ាងដែរ។ ហើយម្សៅជ្រែហ្នឹងហូបត្រជាក់សាច់អត់ដូចម្សៅផ្សេងៗទេ បើម្សៅផ្សេងៗអាចហូបក្ដៅហើយម្សៅយើងនេះហូបត្រជាក់សាច់ល្អណាស់ បើម្សៅយើងនេះឱ្យហូបមួយឆ្អែតឱ្យហូបទាល់តែហូបលេងបានក៏មិនក្ដៅខ្លួនដែរ»។
ងាកមកដំណើរការនៃការផលិតម្សៅជ្រែវិញ គឺឆ្លងកាត់ច្រើនដំណាក់កាល ដូចជា បកសំបកដើមជ្រែ ឈូសសាច់ជ្រែជាចំណិតស្តើងៗ រួចយកទៅកិនចំនួន ២ដង ហើយទើបយកមកច្រោះលាយជាមួយទឹកដើម្បីញែកយកសាច់ម្សៅពណ៌ក្រហមចេញ និងស្ដារកាកយកទៅហាលឱ្យស្ងួត។ បន្ទាប់ពីហាលឱ្យស្ងួតរួចទើបកិនឱ្យម៉ដ្ដម្ដងទៀត ទើបក្លាយជាម្សៅជ្រែពណ៌សល្អ។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អភិបាលខេត្តកណ្ដាល លោក គង់ សោភ័ណ្ឌ ទទួលស្គាល់ថា ការធ្វើម្សៅជ្រែរបស់អ្នកស្រុកកោះធំនេះគឺមានតាំងពីដូនតាមក។ ប៉ុន្តែលោកថា ក្រុមអាជីវករអាចរកទីផ្សារលក់ផលិតផលដោយខ្លួនឯងបាន ហើយមុខរបរនេះក៏មិនធំដុំឈានដល់ការរកទីផ្សារនោះដែរ។
លោក គង់ សោភ័ណ្ឌ៖ «នេះដូចជាមុខរបរមួយដែលគាត់ធ្វើនៅក្នុងភូមិស្រុកគាត់ចែកគ្នាលក់តិចតួចល្មមរបៀបនៅមូលដ្ឋានគាត់មិនទាន់ជាមុខរបររកទីផ្សារធំដុំអីប៉ុន្មានទេ ពីព្រោះដើមជ្រែនេះពីមុនមើលដូចដើមត្នោតហើយខ្ញុំកាលមុនក៏វាមិនច្បាស់ដែរ អ៊ីចឹងទម្រាំតែដាំធំវាយូរដែរទម្រាំតែមានផលយកមកធ្វើបាន។ ចាំមើលសុំធ្វើការសិក្សាសិនព្រោះគាត់មានទីផ្សាររបស់គាត់ដោយរលូនហ្នឹងអត់ដែលមានបញ្ហាដែរទេ»។
ទាក់ទិនរឿងនេះ ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលរបស់អង្គការសាមគ្គីភាពកសិករកម្ពុជា លោក ឌី គន្ធា សង្កេតឃើញថា អាជីវកម្មលក្ខណៈគ្រួសារបែបប្រពៃណីមួយចំនួនប្រឈមនឹងបាត់បង់ដោយសាររដ្ឋាភិបាលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់រកទីផ្សារជូនពួកគាត់។ លោកបន្តថា ប្រសិនបើពលរដ្ឋមានមុខរបរជាលក្ខណៈគ្រួសារនោះ អាចជួយកាត់បន្ថយការចំណាកស្រុក និងបង្កើនឱកាសការងារឱ្យពលរដ្ឋក្នុងស្រុកមានការងារធ្វើ។
លោក ឌី គន្ធា៖ «រដ្ឋាភិបាលហាក់បីដូចជាមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់កំពុងតែមានមុខរបរហើយរដ្ឋាភិបាលគួរតែធ្វើបែបម៉េចដើម្បីឱ្យមុខរបរពួកគាត់មាននិរន្តរភាពដែលមិនអាយុខ្លី។ មានន័យថាឱ្យមុខរបររបស់ពួកគាត់ហ្នឹងអាចមានរយៈពេលយូរអង្វែងហើយប្រសិនជារដ្ឋាភិបាលមិនយកចិត្តទុកដាក់ទេមុខរបររបស់ពួកគាត់ងាយហ្នឹងផុយស្រួយងាយហ្នឹងបាត់ទៅវិញ។ ដោយសារតែមុខរបររបស់ពួកគាត់គឺគ្មានអតិថិជន ឬក៏គ្មានប្រភពទីផ្សារគាំទ្រលើមុខរបររបស់ពួកគាត់»។
ទោះជាយ៉ាងណាកន្លងទៅក្រុមអាជីវករ រិះគន់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធជាពិសេសក្រសួងកសិកម្មថា អសមត្ថភាពរកទីផ្សារជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់ជំពាក់បំណុលធនាគារ ហើយអ្នកខ្លះបោះបង់មុខរបរចោលដោយងាកទៅចំណាកស្រុកដើម្បីរកប្រាក់សងបំណុលធនាគារ។
អ្នកភូមិពោធិមិត្ត ឃុំលើកដែក ស្រុកកោះ ខេត្តកណ្ដាល មានអ្នកធ្វើម្សៅជ្រែលក់ចំនួន៨កន្លែង ដែលអាចជួយផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍បានជាង៤០ គ្រួសារ ខណៈដំបូងឡើយមានអ្នកផលិតម្សៅជ្រែចំនួន១៥កន្លែង។ ក្នុងស្រុកកោះធំមានឃុំចំនួន ២គឺឃុំកំពង់កុង និងឃុំលើកដែក ដែលប្រកបមុខរបរធ្វើម្សៅជ្រែលក់ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នអ្នកឃុំកំពង់កុង បានបោះបង់មុខរបរនេះចោល ដោយសាររយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពលរដ្ឋមិនអាចរកប្រាក់ចំណូលផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារបានគ្រប់គ្រាន់។
ក្រុមអាជីវករ លើកឡើងថា ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពពលរដ្ឋដែលប្រកបមុខរបរលក្ខណៈគ្រួសាររដ្ឋាភិបាលគួរតែដាក់ចេញនូវផែនការ និងយុទ្ធសាស្ត្រជាក់លាក់ក្នុងការរកទីផ្សារលក់ផលិតផលជូនពួកគាត់ ជៀសវាងអាជីវករខ្លះត្រូវបង្ខំចិត្តបិទកន្លែងផលិតម្សៅជ្រែ និងបាត់បង់មុខរបរដែលបន្សល់ទុកតាំងពីដូនតា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។